Drodzy pacjenci! Jeśli planujecie zabieg odcinka lędźwiowego, ten artykuł jest dla Was. Niestety wciąż niewiele osób zdaje sobie sprawę, że sama rehabilitacja jest równie ważna, jak operacja. Oczywiście zdarzają się przypadki, gdzie pacjent bezpośrednio po wyjściu ze szpitala czuje się świetnie, ale nawet w takich przypadkach kontakt z rehabilitantem jest niezbędny.
W dzisiejszym artykule skupimy się na jednym z najczęstszych zabiegów; discektomi lędźwiowej, polegającej na usunięciu fragmentu dysku, który uciska na struktury nerwowe. Dlaczego rehabilitacja jest tu tak ważna? Przyczyn jest kilka.
Zauważcie, że decydujemy się na zabieg w momencie, kiedy dolegliwości są bardzo uciążliwe, nie reagują na leczenie zachowawcze, lub pojawiają się dość niebezpieczne objawy neurologiczne. Należą do nich: znaczące zaburzenie siły mięśniowej, zaburzenia czucia skórnego, objawy ogona końskiego, ból promieniujący do kończyny dolnej (tzw.
rwa kulszowa), która nie ustępuje pomimo leczenia. W niektórych przypadkach pacjent miesiącami zmaga się z dolegliwościami. U niektórych bóle pleców pojawiały się już wiele lat przed wystąpieniem objawów w kończynie dolnej. W takich przypadkach częste stan zapalne wpływają na wiele mechanizmów zakodowujących ból w naszym mózgu.
Dodatkowo dochodzi do zmiany struktury tkanek miękkich i ograniczenia ruchomości stawów.
Każdy pacjent po discektomii lędźwiowej powinien skonsultować się z fizjoterapeutą
Wszystkie powyższe czynniki powodują, że proces dochodzenia do formy po zabiegu wydłuża się. Dzięki właściwie dobranej rehabilitacji możemy wspomóc układ nerwowy, pracować nad przywróceniem siły mięśniowej, ograniczyć dolegliwości bólowe.
Jednym z głównych zadań fizjoterapii jest także przywróceniem prawidłowej ruchomości odcinka lędźwiowego, a także innych segmentów kręgosłupa. Częste stany zapalne przed operacją, sam zabieg, a także blizna przyczyniają się także do sztywności odcinka lędźwiowego.
Co więcej, pacjenci po zabiegach często boją się ruchu, nie wiedzą, jakie aktywności mogą wspomóc proces leczenia. W wielu przypadkach strach przed bólem powoduje, że nawet wiele miesięcy chodzą sztywno, unikając każdego ruchu.
Takie postępowanie powoduje duże usztywnienie w obrębie tkanek miękkich i stawów międzykręgowych.
Rehabilitacja jest także niezwykle istotna w kontekście zabezpieczenia naszego kręgosłupa na przyszłość. W czasie wizyty oceniamy cały narząd ruchu pacjenta, głównie pod kątem zaburzeń biomechanicznych i osłabienia siły mięśniowej. Uczymy, jak dbać o kręgosłup np. w czasie wielogodzinnej pracy przed komputerem.
Rehabilitacja po operacji kręgosłupa- etapy
1. Okres bezpośrednio po zabiegu
Discektomia to zabieg neurochirurgiczny, po którym pacjent zazwyczaj stosunkowo szybko wraca do normalnego funkcjonowania. W szpitalu spędzamy tylko kilka dni.
Bezpośrednio po operacji na oddziale spotkacie rehabilitanta, który pomoże Wam w czasie pierwszego podnoszenia się z łóżka. Dostaniecie także zalecenia dotyczące zachowania w czasie pierwszych tygodni po zabiegu, a także podstawowe ćwiczenia pooperacyjne.
Jeśli trafiliście do placówki, gdzie nie ma fizjoterapeuty, postarajcie się skontaktować ze specjalistą bezpośrednio po wyjściu ze szpitala.
Proste ćwiczenia mięśni dna miednicy w pozycji leżącej wprowadzamy już w pierwszych dniach po zabiegu
Oczywiście, jak po każdym zabiegu, możecie odczuwać ból w okolicach rany. Jeśli trafiliście do szpitala z rwą kulszową, możecie odczuwać nawet znaczne dolegliwości bezpośrednio po operacji. Struktury nerwowe potrzebują czasu na regenerację. Bóle w kończynie mogą towarzyszyć Wam jeszcze wiele tygodni. Niezwykle istotne jest jednak, żeby z tygodnia na tydzień były mniejsze.
To samo dotyczy siły mięśniowej, która u większości pacjentów poprawia się zaraz po zabiegu. W przypadku osób, u których doszło do dużego ucisku możemy spotkać się jednak z sytuacją, gdzie bezpośrednio po zabiegu stopa jest nadal bardzo słaba. Kiedy powinniśmy spodziewać się powrotu pełnej siły mięśniowej? Jest to proces bardzo indywidualny.
W niektórych przypadkach potrzebujemy wielu miesięcy. Możemy spotkać się także z sytuacją, gdzie bezpośrednio po zabiegu stopa jest dużo silniejsza, niemniej jednak 100% siła nie wraca tak szybko. Pacjent może nie zauważać problemu na co dzień, a osłabienie stopy może pojawiać się w czasie długich spacerów, czy intensywnych ćwiczeń.
Sytuacje są rozmaite, dlatego proces odzyskiwania siły powinien być nadzorowany przez specjalistę.
Pamiętajmy, że pierwsze 4-6 tygodni po zabiegu to okres gojenia się dysku. W tym czasie należy unikać pewnych aktywności. Po pierwsze, siedzenia, które warto wykluczyć w początkowym okresie lub przyjmować tę pozycję tylko w czasie posiłków, nie więcej niż 15 min. Powinniśmy być szczególnie ostrożni, w przypadku, gdy w czasie siedzenia odczuwamy ból.
W kolejnych tygodniach stopniowo wydłużamy czas, kierując się własnymi odczuciami. W czasie pierwszych 4 tygodni nie powinniśmy jednak siedzieć więcej niż 30-40 min. Pamiętajmy, że najnowsza wiedza pokazuje, że nie do końca ważna jest pozycja, w której siedzimy za biurkiem, ale czas, jaki siedzimy bez przerwy.
Niektórzy pacjenci przyjmują pozycję półleżące, odciążając plecy specjalnymi poduszkami.
Pacjenci często pytają: a co z powrotem do domu w samochodzie? Tutaj ułożenie naszego ciała jest bardziej istotne. Jeśli mamy możliwość, powinniśmy przyjąć pozycję półleżącą, w pochyleniu 45 stopni. Z pewnością warto robić przerwy max. co 20-30 min. Pamiętajmy, że nie powinniśmy prowadzić samochodu min 3-4 tygodnie po zabiegu. Warto zaopatrzyć się także w specjalną poduszkę lędźwiową.
A co z chodzeniem i spacerami? Kręgosłup potrzebuje ruchu, a chodzenie jest najprostszą i najbezpieczniejszą aktywnością.
Już w pierwszych dobach po operacji staramy się chodzić, dzień po dniu zwiększając dystans. Oczywiście nie mówimy tu o 5-godzinnych spacerach, wszystko w granicach rozsądku.
Pamiętajmy, aby obserwować reakcje naszych pleców i planować spacery tak, aby w razie dyskomfortu można było wrócić do domu i położyć się.
Jakie inne czynności są zabronione po discektomii? Staramy się nie schylać na prostych nogach, należy także unikać rotacji i nagłych zmian kierunków, głównie w czasie 4 tygodni po zabiegu. W pierwszych dobach po operacji nie powinniśmy trzymać w rękach więcej niż 1 kg. Lekarze zalecają także stosowanie gorsetu lędźwiowego 4-6 tygodni po zabiegu głównie w czasie funkcjonowania poza domem.
2. Odzyskiwanie funkcji kręgosłupa
Kolejną fazą rehabilitacji, jest praca nad odpowiednim zakresem ruchu. Zazwyczaj pewne działania mające wpływ na mobilność kręgosłupa wprowadzamy w pierwszym tygodniu po operacji. Na początku są to jednak bardzo delikatne kontrolowane ruchy miednicy do granicy bólu.
Praca manualna skierowana na odzyskanie prawidłowego zakresu ruchu odcinka lędźwiowego
W naszej pracy możemy wykorzystywać różnorodne techniki manualne, pracując bezpośrednio w okolicach kręgosłupa, ale także poza nim. Jedną z bezpiecznych i skutecznych jest metoda manipulacji powięziowych. Zwracamy uwagę także na mobilność stawów biodrowych, które są kluczem do prawidłowego funkcjonowania kręgosłupa lędźwiowego.
Ograniczenie ruchomości kręgosłupa to główne powikłanie po zabiegu discektomii. Bardzo często trafiają do mnie pacjenci nawet wiele miesięcy po operacji, którzy w wyniku braku rehabilitacji mają duży problem z mobilnością. Pomimo że objawy neurologiczne się wycofały i badania nie wykazują żadnych nieprawidłowości, pacjent odczuwa bolesność i sztywność pleców.
3. Faza wzmacniania
Proste ćwiczenia wzmacniające wprowadzam już w pierwszych dobach po zabiegu. Mówimy to głównie o napięciach mięśni dna miednicy i ćwiczeniach izometrycznych różnych grup mięśniowych. W miarę upływu czasu, najczęściej po 4-6 tygodniu, wprowadzamy coraz bardziej zaawansowane ćwiczenia wzmacniające.
Jakie ćwiczenia warto wprowadzać po discektomi? Spektrum jest bardzo szerokie. Zaczynamy od ćwiczeń na macie, szczególnie skupiając się na mięśniach brzucha i pośladków, angażując także kończyny górne i dolne.
W miarę możliwości przechodzimy do ćwiczeń w podporach, w staniu, łącząc wiele grup mięśniowych. Staramy się poprawić czucie głębokie poprzez ćwiczenia na niestabilnych podłożach. Dodatkowo pacjent wykonuje wiele zadań domowych.
Oczywiście ćwiczenia dobieramy indywidualnie do pacjenta. Zupełnie inaczej postępujemy w przypadku dojrzałej kobiety, która całe dnie spędzała w pozycji siedzące, inaczej pracując z wyczynowym sportowcem.
W przypadku pacjentów, którzy w przebiegu dyskopatii doznali zaburzeń siły mięśniowej, w fazie wzmacniania skupiamy się głównie na obszarach osłabionych. Nasze działania dostosowujemy także do obciążeń, jakie na co dzień miał pacjent przed operacją.
W przypadku niektórych sportowców już około 8 tygodnia wprowadzamy ćwiczenia specjalistyczne, charakterystyczne dla danej dyscypliny. Ważnym aspektem rehabilitacji w tej grupie pacjentów jest także trening siłowy pod nadzorem trenera lub fizjoterapeuty.
4. Powrót do aktywności fizycznej
Powrót do pełnej aktywności fizycznej i sportowej to bardzo ważny moment. Jak ocenić, czy nasz kręgosłup jest już na to gotowy? Zazwyczaj wykorzystujemy w tyn celu testy funkcjonalne.
Oceniamy pewne kryteria dotyczące siły, bólu, zakresu ruchu i na tej podstawie decydujemy o powrocie do sportu. Niezwykle istotne jest, aby takie powrót był bardzo stopniowy.
Dla przykładu, jeśli mamy do czynienia z osobą, która biega, zaczynamy od marszobiegów.
Po ilu miesiącach możemy wrócić do sportu po zabiegu? Sprawa jest bardzo indywidualna, zazwyczaj ma to miejsce kilka miesięcy po zabiegu. Pamiętajmy, że sport sportowi nierówny.
Dużo mniejsze obciążenie kręgosłupa ma miejsce w czasie biegu, niż w przypadku sportów walki np. judo, czy wioślarstwie. W przypadku sportów, które znacznie obciążają kręgosłup, powrót może mieć miejsce nawet 6-8 miesięcy po zabiegu.
Pamiętajcie także, że wracając do aktywności sportowej, nie powinniście odczuwać bólu odcinka lędźwiowego, a także objawów w kończynie dolnej.
Dyskopatia – ćwiczyć czy nie ćwiczyć..
Wg definicji dyskopatia jest schorzeniem krążka międzykręgowego znajdującego się w odcinku lędźwiowym lub szyjnym (rzadziej piersiowym) kręgosłupa, polecającym na wypukleniu jądra miażdżystego, które z kolei powoduje ucisk i podrażnienie rdzenia kręgowego, korzeni nerwowych i innych elementów kanału kręgowego.
Wiele osób twierdzi, że „wypadł im dysk”- jest to raczej fizycznie niemożliwe. Może co najwyżej uwypuklić się poza obszar kręgosłupa.
Jednak najważniejszy jest fakt, że jeśli już mamy dyskopatię to będziemy z nią funkcjonować do końca życia, można jedynie zapobiegać, żeby się nie pogłębiała, żeby nie przeszła w przepuklinę kręgosłupa lub w inne, jeszcze poważniejsze jego schorzenia. Niemożliwością jest „wstawienie dysku z powrotem na swoje miejsce”.
Sama często się zastanawiam co tak naprawdę robią kręglarze czy różni inni domorośli znachorzy, mówiąc że „miała Pani wypadnięty dysk, ale już wstawiłem go z powrotem”. To chyba na zawsze pozostanie dla mnie zagadką…
(123RF)
Przyczyny dyskopatii są różnorodne. W dzisiejszych czasach zdecydowana większość przypadków jest spowodowana mało aktywnym, siedzącym trybem życia, jednak przyczyną mogą być również wrodzone wady i skłonności. Na dyskopatię narażone są również osoby, u których zdiagnozowano osteoporozę lub osoby żyjące w ciągłym stresie.
(123RF)
W 90 % przypadków dyskopatię można „leczyć” nieoperacyjnie- wystarczy odpowiednio dobrana aktywność fizyczna. Czasem niestety zdarza się, że należy poddać się zabiegowi usunięcia uciskającej części jądra miażdżystego.
Znam przypadki, w których osoby po operacji uznały, że są całkowicie wyleczone i mogą nadal prowadzić siedzący, leniwy tryb życia.
W dość szybkim czasie u tych osób wykrywano znów dyskopatię w tym samym miejscu- a przecież nie można w nieskończoność wycinać kawałków krążka międzykręgowego…
Dlatego też bardzo ważne jest, żeby osoba ze zdiagnozowaną dyskopatią zaczęła regularną, odpowiednio dobraną aktywność fizyczną pod okiem najpierw fizjoterapeuty, później doświadczonego trenera.
Wiele osób uczęszczających do mnie na zajęcia, czy treningi cierpi na dyskopatię. Opiszę więc z własnego doświadczenia dwa etapy wdrażania się w ćwiczenia po ustąpieniu stanu ostrego . Pamiętać należy, że wybierając się na zajęcia należy wybrać te, prowadzone przez odpowiednio wykwalifikowane osoby, ponieważ niestety, szczególnie w początkowym okresie bardzo łatwo zrobić krzywdę.
Jako pierwszy etap polecam zajęcia Stretchingu oraz Zdrowego kręgosłupa, najlepiej w oparciu o metodę pilates, które wzmocnią mięśnie wewnętrzne stabilizujące kręgosłup, nauczą prawidłowej postawy ciała, bo tak naprawdę bardzo ważne jest wyrobienie sobie zdrowych nawyków na co dzień. Na nic zdadzą się nawet najbardziej odpowiednie zajęcia, jeśli wyjdziemy z klubu i od razu się zgarbimy, będziemy podnosić ciężkie przedmioty w złej pozycji, bez odpowiedniego wsparcia mięśni wewnętrznych i większość czasu nadal spędzimy w fotelu.
(123RF)
Koniecznym jest przeniesienie tego, czego się nauczymy podczas zajęć na życie codzienne — wtedy ćwiczenia będą miały prawdziwy sens.
Ważne są wszelkie ćwiczenia stabilizacyjne z użyciem różnego rodzaju piłek, niestabilnych powierzchni. Z moich obserwacji wynika, że w pierwszym etapie ćwiczeń z dyskopatią nie do końca najlepszym rozwiązaniem są tradycyjne zajęcia pilates.
Metoda stworzona przez Josepha Pilatesa sama w sobie jest bardzo dobra, ale nie wszystkie ćwiczenia odpowiednie dla osób z problemami z kręgosłupem, które jeszcze nie mają odpowiedniej świadomości swojego ciała.
Bardziej odpowiednie wydaje mi się połączenie niektórych ćwiczeń z pilatesu, z ćwiczeniami uczącymi prawidłowych nawyków, stabilizacyjnymi oraz rozciągającymi — taki zestaw działa najlepiej zarówno na osoby, u których już wykryto dyskopatię, jak i profilaktycznie na osoby spędzające większość dnia w pozycji siedzącej.
(123RF)
W drugim etapie, kiedy już są wyrobione prawidłowe nawyki, świadomość ciała oraz jego prawidłowa postawa można zacząć korzystać z dobrodziejstwa innych sportów, szczególnie polecam:
- pływanie,
- aqua aerobic,
- nordic walking,
- rower (z dużą uwagą na prawidłowe ustawienie pleców),
- fitness (najlepiej pod okiem doświadczonego instruktora bez podskoków),
- trening funkcjonalny.
Osoby z zaleczoną dyskopatią, po przejściu pierwszego etapu ćwiczeń, który powinien trwać kilka miesięcy, mają tak naprawdę bardzo bardzo szerokie spektrum sportów do wyboru.
Ważne jest, żeby były to dyscypliny, w których nie trzeba skakać, biegać, wykonywać skrętoskłonów.
Należy jednak pamiętać, że nie należy odpuszczać przede wszystkim ćwiczeń stabilizujących i rozciągających, nawet jeśli się nam wydaje, że już jest wszystko dobrze. W ten sposób zapobiegniemy nawrotom stanów ostrych.
Najważniejszy jest fakt, że najgorsze co możemy zrobić mając zdiagnozowaną dyskopatię, to nie robić nic.
Anka Hostyńska Zobacz wszystkie »
Dyskopatia ćwiczenia – 3 ćwiczenia pomagające przy przepuklinach kręgosłupa
Dyskopatia ćwiczenia
3.5 (70.73%) 41 głos[ów]
Spis treści: (klikalny)
Ruch a zdrowie kręgosłupa
Aktywność ruchowa jest bardzo ważna w przypadku osób zdrowych, jak i tych które mają problemy z kręgosłupem. Dolegliwości bólowe, które niesie dyskopatia kręgosłupa mogą ograniczać nasze możliwości uprawiania niektórych sportów, w większości przypadków nie powinny być jednak wskazaniem do całkowitego zaprzestania ćwiczeń fizycznych.
Należy z pewnością uważać przy wykonywaniu skłonów i podnoszeniu cięższych przedmiotów z podłoża. Więcej o zasadach bezpiecznego podnoszenia możesz przeczytać TUTAJ. Natomiast w poniższym artykule dowiesz się jakie ćwiczenia można wykonywać przy dyskopatii lędźwiowej.
Jest to bardzo ważne, gdyż odpowiednio dobrany zestaw ćwiczeń pomoże nie tylko zachować dobre samopoczucie, ale również zredukować ból kręgosłupa. Dobre napięcie mięśni grzbietu oraz brzucha tworzy tzw. „gorset mięśniowy” i sprzyja należytemu podtrzymaniu kręgów oraz zmniejsza ucisk na krążki międzykręgowe, czyli pot. dyski kręgosłupa.
Jakie zatem wykonywać ćwiczenia gdy doskwiera dyskopatia?
Zestaw 3 prostych ćwiczeń dla osób z dyskopatią lędźwiową:
Na początek zagospodaruj sobie jakąś przestrzeń do wykonywania ćwiczeń. Dla poprawienia komfortu warto zaopatrzyć się w matę do ćwiczeń. W przypadku dyskopatii bardzo istotna jest systematyczność i wytrwałość – przeciwdziałanie bólom kręgosłupa to proces długotrwały i efekty nie pojawią się natychmiast. Bądź cierpliwy i ćwicz wytrwale.
Uzupełnieniem prezentowanych tutaj ćwiczeń jest trakcja kręgosłupa z zastosowaniem butów / ławki grawitacyjnej. Daje ona doskonałe efekty w leczeniu rwy kulszowej oraz dyskopatii lędźwiowej. Więcej na temat trakcji TUTAJ.
Dyskopatia ćwiczenia (ćw. nr 1) – statyczne spięcia mięśni brzucha
Połóż się na plecach na prostym i podłożu (najlepiej na podłodze na macie piankowej, alternatywą może być również koc). Pod głowę włóż niewielką poduszkę, tak aby odcinek szyjny kręgosłupa był podparty).
Postaraj się ruchem miednicy w tył „przykleić” odcinek lędźwiowy do podłoża, aby podczas całego czasu trwania ćwiczenia pozostał odciążony. Podnieś prawą nogę do góry, tak aby udo tworzyło z podłogą kąt prosty, natomiast piszczel była równolegle do ziemi (zgięta w kolanie). Lewa noga na ziemi, wyprostowana.
Lewą dłoń połóż na prawym kolanie i będąc w pozycji leżącej naciskaj ręką na nogę przez ok. 5 sekund. Pilnuj, aby noga pozostała w wyjściowym położeniu. Odetchnij chwilę pozostawiając nogę w górze. Powtórz nacisk drugi raz. Odpocznij ponownie chwilę.
Następnie zastosuj ćwiczenie dla lewej nogi wykonując nacisk prawą dłonią. Wykonaj po 2 lub 3 serie dla każdej z nóg w zależności od możliwości fizycznych.
Jest to ćwiczenie statyczne, w którym ruch nie jest praktycznie obserwowany, natomiast pomaga ono znakomicie wzmocnić mięśnie głębokie brzucha odpowiedzialne za podtrzymywanie kręgosłupa. Podczas ćwiczenia można zamiast poduszki wolną rękę podłożyć pod szyję, chodzi o podparcie kręgów szyjnych, które podczas tego ćwiczenia mogą podlegać obciążeniu.
Dyskopatia ćwiczenia (ćw. nr 2) – Przeprost w pozycji stojącej
Stań prosto ze stopami na szerokość ramion. Dłonie oprzyj o biodra. Głowa prosto przed sobą. Naciskając dłońmi na biodra oraz spinając mięśnie grzbietu i pośladki wypchnij miednicę do przodu, a tułów odchyl do tyłu, tak aby brzuch był najbardziej wysuniętą częścią ciała.
Pozostań w tej pozycji 1-3 sekund i powróć do pozycji wyjściowej. Powtórz ćwiczenie 10-20 razy pogłębiając sukcesywnie przeprost. Ćwiczenie to ma za zadanie „wciskanie na swoje miejsce” wypadnięty dysk, który najczęściej „wyskakuje” do tył (lewostronnie lub prawostronnie).
Jeśli więc wiemy, że mamy stwierdzoną dyskopatię z wypukleniem lewostronnym możemy czasami dodać wypchnięcia miednicy nieco w kierunki prawo-przód odchylając tułów w lewo-tył. Wykonując przeprosty po prostu działamy na dyski lędźwiowe w odwrotnym kierunku niż uwypuklenie.
Ćwiczenie nr 2 jest wstępem do bardziej zaawansowanego ćwiczenia nr 3, które ma podobne działanie.
Dyskopatia ćwiczenia (ćw. nr 3) – Przeprost w pozycji leżącej
Połóż się na brzuchu na płaskim i twardym podłożu (patrz ćw nr 1). Nogi wyprostowane wsparte na palcach o podłoże, ręce dłoniami skierowane do podłoża, zgięte w łokciach, tak aby dłonie były na wysokości szyi lub głowy (podobnie jak w przypadku pompek, lecz nieco wysunięte do przodu).
Oprzyj ciężar ciała na dłoniach i podnieś tułów prostując ręce w łokciach. Następnie płynnym ruchem opuść tułów na podłoże. Wykonując to ćwiczenie początkowo rób 10-20 przeprostów po 3 serie, w niedługim przedziale czasu lub powtarzając je 3 razu w ciągu dnia.
Jeśli ćwiczenie to sprawia trudność ogranicz się do mniejszej ilości powtórzeń i serii oraz wykonując przeprost nie prostuj rąk w łokciach do samego końca.
Zaawansowaną wersją tego ćwiczenia jest przeprost stały, gdzie pozostajemy w pozycji odgięcia tułowia przez 10-15 minut z wyprostowanymi łokciami. Przejść do tej wersji można dopiero jednak po okresie przystosowania się do tego ćwiczenia, nigdy od razu.
Nieprzystosowane do tej pozycji struktury mięśniowo-szkieletowe ciała mogą spowodować dodatkowy ból. Aby przejść do tego ćwiczenia przez pewien okres wykonuj ćwiczenie nr 2, w celu upewnienia się że ćwiczenie przeprostów Ci nie szkodzi.
Ćwiczenia na kręgosłup Film przedstawiający przeprosty McKenziego
Ćwiczenia na dyskopatię lędźwiową – jakie pomogą, a jakich unikać?
2019-11-14 10:31 opracowanie A. Urbaniak
Ćwiczenia na dyskopatię mogą odciążyć kręgosłup i zmniejszyć ból, jeśli są odpowiednio dobrane. Jednak ćwiczenia na dyskopatię lędźwiową można zacząć wykonywać dopiero po ustąpieniu stanu ostrego i najlepiej po konsultacji ze specjalistą. Poznaj rady fizjoterapeuty Damiana Danielskiego z kliniki rehabilitacji Columna Medica.
Jakie ćwiczenia na dyskopatię wybrać, żeby sobie nie zaszkodzić? Czy ćwiczenia na siłowni są wskazane przy dyskopatii? Jakie dyscypliny sportu warto uprawiać przy tym schorzeniu? Przeczytaj porady eksperta.
Dowiedz się, jakie ćwiczenia na dyskopatię wybrać, a jakich unikać. To materiał z cyklu, dobrze posłuchać. Podkasty z poradami.
To view this video please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video
Ćwiczenia na dyskopatię – czy samodzielne ćwiczenia w domu mogą pomóc?
‘Oczywiście, samodzielne ćwiczenia są bardzo pomocne przy powrocie do sprawności fizycznej po przebytej dyskopatii, jednak należy pamiętać, że ćwiczenia powinny być indywidualnie dobrane pod kątem dolegliwości pacjenta’ – mówi Damian Danielski, fizjoterapeuta z kliniki rehabilitacji Columna Medica. Dlatego tak ważną rolę odgrywa szczegółowa diagnostyka, konsultacja lekarska i fizjoterapeutyczna. Dopiero po przeanalizowaniu wyników badań obrazowych i przeprowadzeniu badania manualnego, fizjoterapeuta może dobrać indywidualne ćwiczenia odpowiednie dla danego pacjenta.
Ćwiczenia na dyskopatię – jakie ćwiczenia wykonywać?
Pamiętajmy, że dobór ćwiczeń jest uzależniony od okresu dyskopatii. W stanach ostrych (do 5 dni) zalecane jest jak najczęstsze leżenie w tzw. „pozycji krzesełkowej” (nogi zgięte w stawach biodrowych i kolanowych pod kątem 90 stopni) i zadbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu.
Ćwiczenia rozciągające
Z czasem można wdrażać delikatne ćwiczenia rozciągające, np. naprzemienne prostowanie nóg w kolanach z naciąganiem stopy, naprzemienne przyciąganie zgiętej nogi w kierunku klatki piersiowej. Takie ćwiczenie wykonujemy w 3 seriach, z których każda liczy 30 powtórzeń.
Ćwiczenia wzmacniające
W miarę powrotu do sprawności można wdrożyć ćwiczenia wzmacniające mięśnie stabilizujące kręgosłup, aktywizujące mięsień poprzeczny brzucha, np.
leżąc na plecach z ugiętymi nogami podnosimy je do góry, utrzymując kręgosłup lędźwiowy dociśnięty do podłoża. Staramy się utrzymać pozycję 10 sekund, nie wstrzymując oddechu. Ćwiczenie powtarzamy 10 razy w 3 seriach.
W miarę postępu możemy wydłużać czas napięcia lub zwiększać liczbę powtórzeń.
To oczywiście tylko przykłady, wszystkie ćwiczenia powinny być wykonywane pod okiem fizjoterapeuty, aby można było wyeliminować błędy i w odpowiednim czasie stopniować ich trudność.
Zobacz: Zestaw ćwiczeń na ból kręgosłupa lędźwiowego [ZDJĘCIA]
Dyskopatia a ćwiczenia na siłowni – czy są bezpieczne?
Czy osoby z dyskopatią mogą chodzić na siłownię i ćwiczyć z ciężarami? Jakie ćwiczenia są szczególnie niewskazane?
‘Generalnie aktywność związana z podnoszeniem ciężaru może doprowadzić do dyskopatii, w związku z czym jej podejmowanie po przebytym problemie z krążkiem międzykręgowym nie jest zalecane’ – tłumaczy Damian Danielski.
‘Należy unikać tego typu ćwiczeń połączonych z ruchami skrętnymi tułowia i wymagającymi od osoby ćwiczącej znacznego pochylania się.
Zamiast tego zaleca się ćwiczenia nakierowane na stabilizację kręgosłupa – mniej obciążenia, a więcej powtórzeń lub dłuższy czas trwania ćwiczenia’ – dodaje ekspert.
Ćwiczenia na dyskopatię – jaki rodzaj ćwiczeń jest korzystny przy dyskopatii?
Przy dolegliwościach krążka międzykręgowego zaleca się ćwiczenia angażujące symetrycznie obie strony ciała. Wszelkie formy ruchu, począwszy od spacerów, po nordic walking będą miały dobroczynny wpływ na kręgosłup.
Zalecane jest również pływanie, zwłaszcza stylem grzbietowym. Dobrym pomysłem jest trening funkcjonalny przeprowadzony pod okiem fizjoterapeuty, który będzie łączył aktywność fizyczną z prozdrowotnym wpływem na nasz organizm.
Czytaj też: Na czym polega trening funkcjonalny i jakie daje korzyści?
Damian Danielski, fizjoterapeuta z kliniki rehabilitacyjnej Columna Medica
W przypadku dyskopatii profesjonalna rehabilitacja zawsze będzie miała pozytywne efekty. Dla pacjentów z niewielkim problemem konsultacja z fizjoterapeutą będzie możliwością uniknięcia przewlekłego problemu. W przypadku właściwie przeprowadzonej rehabilitacji prawdopodobieństwo nawrotu dolegliwości przy zdyscyplinowanej postawie pacjenta jest niewielkie.
Przy bardziej zaawansowanych problemach rehabilitacja pozwala pacjentom uniknąć zabiegów operacyjnych. Oczywiście wymaga to od nich większego zaangażowania i samodyscypliny, jednak korzyści z tego płynące są współmierne do stopnia ich zaangażowania.
Ćwiczenia na dyskopatię – jak dbać o kręgosłup na co dzień?
Dyskopatia to dolegliwość, do której trzeba się dostosować wprowadzając zmiany w wielu aspektach życia codziennego. Inwestycja w dobry materac będzie skutkowała brakiem porannego bólu pleców. Sam sen powinien przebiegać w komfortowej pozycji, tak aby zapewnić maksymalne rozluźnienie dla mięśni. Przykładowo, podczas spania na boku, warto podłożyć poduszkę między kolana.
Problem przewlekłych dolegliwości kręgosłupa wymaga także odpowiedniej organizacji stanowiska pracy.
Jeśli znaczną część dnia spędzamy w pozycji siedzącej, warto zadbać o wygodny fotel z podparciem dla pleców, odpowiednie ustawienie blatu biurka czy właściwą orientację ekranu komputera.
Nie zapominajmy, że nawet najlepsze stanowisko pracy nie zastąpi ruchu, w związku z czym przerwy w pracy na szybką gimnastykę kręgosłupa są kluczowe.
Czytaj też: Ćwiczenia w pracy na kręgosłup – przy biurku też możesz się gimnastykować!
Wykonując codzienne prace domowe, takie jak sprzątanie, prasowanie, zmywanie, noszenie zakupów, warto zadbać o ergonomię. Schylanie się poprzez ugięcie kolan, używanie podstawek pod stopy, symetryczne rozkładanie ciężaru zakupów na obie ręce to tylko przykłady zachowań, które muszą stać się nawykami dla osób zmagających się z dyskopatią.
Dowiedz się więcej:
Dyskopatia: leczenie, ćwiczenia. Kręgosłup
Dyskopatia to jedna z chorób cywilizacyjnych. Wpływ na dyskopatię ma między innymi siedzący tryb pracy, ale także wadliwa postawa, która nie jest często korygowana. Ale powodów dyskopatii jest więcej. Zobacz, jak skutecznie poradzić sobie z dyskopatią? Pixabay
Dyskopatia jest problemem, który dotyka coraz większą liczbę osób na całym świecie.
Siedzący tryb pracy, nieprawidłowa postawa, brak ruchu doprowadzają do problemów z kręgosłupem, które mogą zakończyć się nawet operacją. Dlatego warto zadbać o nasze zdrowie i kręgosłup, by nie dopuścić do dyskopatii. Poniżej przedstawiamy podstawowe przyczyny i objawy dyskopatii oraz sposoby jej leczenia i wyjaśniamy z czym wiąże się dyskopatia.
Fachowa definicja mówi, że dyskopatia to schorzenie krążka międzykręgowego. Dyskopatia zazwyczaj jest też pierwszym etapem choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Potocznie nazywana jest przepukliną kręgosłupa lub wypadnięciem dysku, co jednak nie do końca jest prawdą.
Żeby zrozumieć czym dokładnie jest dyskopatia, musimy wiedzieć jak wygląda nasz kręgosłup. Ten zbudowany jest przede wszystkim z twardych kręgów oraz miękkich krążków międzykręgowych (czyli tzw.
dysków), które pełnią funkcję amortyzującą. Zarówno kręgi, jak i krążki międzykręgowe, z czasem mogą ulegać zniszczeniu (zmianom zwyrodnieniowym).
Z tego powodu mogą też uciskać na nerwy lub rdzeń kręgowy, co powoduje, że odczuwamy ból.
– Dyskopatia to uszkodzenie takiego amortyzatora (krążka międzykręgowego – dod. red.), dzięki któremu nasz kręgosłup jest sprężysty i elastyczny, możemy wykonywać skłony itp. Jednocześnie krążek międzykręgowy osłania rdzeń kręgowy.
Krążki są zbudowane w taki sposób, że w boczne części przypominają twardą gumę, zaś w środku jest żel. Kiedy dochodzi do zniszczenia krążka, ten żel staje się twardszą gumą.
Ponadto pęka także pierścień otaczający krążek i żel wydostaje się na zewnątrz uciskając na nerwy, co powoduje ból – wyjaśnia dr Piotr Winkler.
Pixabay
Objawy dyskopatii
Najczęściej spotykana jest dyskopatia lędźwiowa lub dyskopatia L5 S1, czyli między 5 kręgiem lędźwiowym, a kością krzyżową (lędźwiowo-krzyżowa).
– To najpopularniejszy rodzaj dyskopatii, ponieważ odcinek lędźwiowo-krzyżowy podlega największym obciążeniom – wyjaśnia dr Piotr Winkler.
Główne objawy dyskopatii lędźwiowej to przede wszystkim:
- ból w kręgosłupie lędźwiowo-krzyżowym. Jeśli zaczynamy odczuwać ból w krzyżu jest to dla nas pierwszy sygnał ostrzegawczy, że możemy mieć dyskopatię lędźwiową.
- napięcie mięśni przebiegających obok kręgosłupa.
- promieniowanie bólu do nóg,
- drętwienie lub mrowienie nóg
- niedowład i chwilowa utrata czucia.
- nietrzymanie moczu
- problemy z potencją.
– Jeśli odczuwamy ból promieniujący do nóg to jest to pierwszy objaw dyskopatii – nie ma wątpliwości dr Piotr Winkler.
Coraz więcej osób cierpi również na dyskopatię szyjną. Jej główne objawy to ból szyi lub karku, drętwienie lub mrowienie ręki czy palców. Oprócz tego naszą uwagę powinna przykuć
- ograniczona ruchomość szyi,
- zawroty,
- omdlenia
- nudności.
Żeby potwierdzić dyskopatię powinniśmy udać się do lekarza oraz poddać się badaniu rezonansem, tomografem lub zrobić zdjęcie RTG.
Przyczyny dyskopatii
Przyczyny dyskopatii lędźwiowej mogą być rozmaite, ale najczęściej są zależne od nas samych. Często zdarza się, że to nasz tryb i styl życia doprowadził nas do problemów z kręgosłupem. Siedzący styl życia, brak ruchu, nieprawidłowe przyzwyczajenia, zła postawa – to wszystko ma wpływ na to, w jakim stanie znajduje się nasz kręgosłup, który niejednokrotnie jest przeciążony.
Na dyskopatię lędźwiową są narażone m.in. osoby, które spędzają godziny na siedząco przed biurkiem w pracy albo zawodowi kierowcy samochodów. Jeśli podczas siedzenia przyjmują oni nieprawidłową postawę, ich kręgosłup jest bardziej przeciążony niż w przypadku, gdy dana osoba siedzi odpowiednio wyprostowana.
– Ludzki kręgosłup jest przystosowany przede wszystkim do chodzenia, biegania. Najlepsza dla niego jest pozycja stojąca, a tymczasem ludzie coraz częściej i dłużej siedzą. Podczas siedzenia ciśnienie w krążkach międzykręgowych i ucisk zwiększa się o 270 procent. To jest zabójcze. Im częściej siedzimy tym bardziej kręgosłup jest przeciążony – tłumaczy dr Piotr Winkler.
I dodaje: – Do tego dochodzi niewłaściwie rozwinięty układ mięśniowy, a co za tym idzie niewłaściwa stabilizacja kręgosłupa. Jeśli nasz kręgosłup byłby owinięty mięśniami, to trudniej o uszkodzenia.
Z kolei w przypadku dyskopatii szyjnej, przyczyną jej powstawania może być np. nieprawidłowa pozycja podczas snu lub korzystanie z nieodpowiedniej poduszki. Do tego dochodzi również brak ruchu, stres, nieprawidłowa postawa czy nagłe ruchy głową.
– W przypadku odcinka szyjnego przyczyny dyskopatii są trochę inne niż w odcinku lędźwiowo-krzyżowym. W grę wchodzi przede wszystkim długie przesiadywanie oraz niewłaściwe ułożenie kręgosłupa.
Zdarzają się również przypadki, w których osoby cierpiące na dyskopatię nie ponoszą za to winy. Zarówno dyskopatia lędźwiowa, jak i szyjna, może też nastąpić jako skutek różnorodnych urazów czy wypadków. Dyskopatia może być też naturalnym efektem starzenia się organizmu oraz zmian.
Pixabay
Dyskopatia – jak ją leczyć?
Leczenie dyskopatii, zarówno lędźwiowej, jak i szyjnej, zależy od stopnia jej rozwoju. Jeśli dyskopatia nie jest jeszcze na bardzo poważnym poziomie, stosuje się leczenie zachowawcze, które ogranicza się do odpowiednich ćwiczeń oraz rehabilitacji. Warto też skorzystać z pomocy fizjoterapeuty, który pomoże nam rozluźnić nasze mięśnie.
W leczeniu dyskopatii lędźwiowej oraz piersiowej dużą rolę odgrywają nie tylko rehabilitacja oraz praca wykonywana przez fizjoterapeutów, lecz także nasze własne przyzwyczajenia.
Żeby zadbać o nasz kręgosłup musimy często wyzbyć się nieprawidłowych nawyków, takich jak nagłe zrywanie się z łóżka, noszenie zakupów tylko w jednej ręce (powinniśmy nosić zakupy w obu rękach, żeby ich ciężar rozkładał się równomiernie) czy schylanie się na wyprostowanych nogach (chcąc coś podnieść lub zawiązać buty powinniśmy kucnąć tak, by kręgosłup wciąż był w wyprostowanej pozycji, a następnie podnosić się prostując nogi).
Jedną z podstawowych rzeczy, o których musimy także pamiętać jest odpowiednia postawa. Powinniśmy unikać garbienia się, zaś podczas siedzenia powinniśmy zadbać o to, by nasz kręgosłup był wyprostowany.
Ponadto istotne znaczenie mają również ćwiczenia rozluźniające oraz wzmacniające mięśnie okalające kręgosłup, które możemy wykonywać sami w domu. – Jednak podstawowy jest przede wszystkim ruch.
I to nie ma znaczenia jaki, ważne żebyśmy się ruszali.
Oczywiście lepiej jeśli wykonujemy ćwiczenia pod okiem fizjoterapeuty, ale jakikolwiek ruch jest lepszy niż długie siedzenie – nie pozostawia wątpliwości dr Piotr Winkler.
Oprócz tego warto zadbać o właściwą rehabilitację oraz wizyty u fizjoterapeutów. Ponadto bardzo dobrą metodą zapobiegania, ale jednocześnie też leczenia dyskopatii, jest pływanie.
– Basen to idealne rozwiązanie, bo on przede wszystkim wzmacnia mięśnie. Kiedy pływamy, pracuje nam prawie każdy mięsień – mówi dr Piotr Winkler.
W przypadku bardzo rozwiniętej dyskopatii jedyną metodą przeciwdziałania jest już leczenie chirurgiczne, czyli przeprowadzenie operacji.
– W przypadku dyskopatii lędźwiowej jest to niezbędne, kiedy pojawia się niedowład, nie jesteśmy w stanie stanąć na palcach nogi itp. Jeśli jest jedynie sam ból to jeszcze zmartwienie jest niewielkie, problem pojawia się, kiedy nasze nogi słabną.
Wtedy nie ma czasu na leczenie zachowawcze i konieczna i interwencja chirurga – mówi dr Piotr Winkler.
I dodaje: – Z kolei w przypadku dyskopatii szyjnej operacja jest niezbędna jeśli doszło do uszkodzenia rdzenia kręgowego i mamy osłabione czucie w rękach. Jeśli doszło ‘jedynie’ do uszkodzenia korzenia i czujemy tylko ból, możliwe jest leczenie zachowawcze.