Endoprotezoplastyka stawu to zabieg polegający na wszczepieniu sztucznego stawu (implantu, endoprotezy) w miejsce zniszczonego. Operacje wykonywane są w CKR w Oddziale Ortopedii i Chirurgii Kręgosłupa przez doświadczonych chirurgów z użyciem nowoczesnego sprzętu i materiałów najwyższej jakości.
Wszczepienie endoprotezy przeprowadza się w zaawansowanych stanach zwyrodnienia stawu, gdy leczenie zachowawcze (farmaceutyczne, rehabilitacyjne) nie daje rezultatów.
Poznaj naszych renomowanych Specjalistów:
Kadra medyczna – Oddział Ortopedii i Chirurgii Kręgosłupa
Endoprotezoplastyka – operacje w Centrum Kompleksowej Rehabilitacji:
Endoprotezoplastyka – informacje i zapisy:
- Oddział Ortopedii i Chirurgii Kręgosłupaul. Gąsiorowskiego 12/1405-510 Konstancin-Jeziornatel. 22 703 04 36e-mail: [email protected]
Przejdź na stronę Oddział Ortopedii i Chirurgii Kręgosłupa
Endoprotezoplastyka – wskazania do operacji
Czynniki utrudniające Pacjentowi normalne funkcjonowanie:
- Ból wymagający stałego przyjmowania leków przeciwbólowych (wskazanie bezwzględne)
- Ból nocny utrudniający sen (wskazanie bezwzględne)
- Zniekształcenie osi kończyny
- Ograniczenie ruchomości stawu
- Przykurcze
Endoprotezoplastyka – przeciwwskazania do operacji
- Infekcja stawu i / lub jego otoczenia (proces ropny)
- Schorzenia ogólne (układu krążenia, układu oddechowego, metaboliczne)
Chirurgia rekonstrukcyjna z użyciem endoprotez stawów jest leczeniem polepszającym komfort życia i nie może być jego zagrożeniem. Choroby zwyrodnieniowe stawów dotyczą w znacznej mierze osób starszych, dlatego należy mieć na względzie, że z upływem czasu schorzenia ogólne postępują i mogą stanowić bezwzględne przeciwwskazanie do operacji.
Dlatego nie zwlekajmy zbyt długo z decyzją o wszczepieniu endoprotezy, by nie przekreślić swojej szansy na życie bez bólu i na sprawność odpowiadającą wiekowi.
Endoprotezoplastyka – kadra medyczna
- Endoprotezoplastykę oraz wszystkie inne operacje wykonywane w Oddziale Ortopedii i Chirurgii Kręgosłupa przeprowadzają renomowani lekarze specjaliści, wspierani przez doświadczonych lekarzy anestezjologów oraz pielęgniarki. Poznaj naszą kadrę medyczną
- Operację wszczepienia endoprotezy poprzedzają konsultacje z lekarzem specjalistą, który wykonywać będzie operację, lekarzem internistą i lekarzem anestezjologiem.
- Zabieg zawsze wykonuje doświadczony chirurg, którego Pacjent wcześniej poznał i zaakceptował – nigdy nie stosujemy zastępstw!
- W naszym ośrodku wykonać można uzupełniające badania laboratoryjne oraz badania obrazowe takie jak: RTG, USG, MRI – rezonans magnetyczny.
- Przejdź na stronę Pracownia Diagnostyki Obrazowej
Endoprotezoplastyka – zabieg operacyjny
Chory przyjmowany jest na Oddział dzień przed operacją w celu wykonania niezbędnych badań czy przeprowadzenia dodatkowej konsultacji internistycznej. Należy być na czczo minimum 6 godzin przed operacją.
Zabieg trwa około 90 minut. Przeprowadzany jest w znieczuleniu dolędźwiowym (miejscowym) lub ogólnym. Polega na usunięciu zmienionych chorobowo powierzchni stawowych oraz zastąpieniu ich sztucznym stawem (endoprotezą).
W celu zapewnienia naszym Pacjentom bezpieczeństwa i długoletniego, komfortowego użytkowania endoprotez, stosujemy implanty renomowanych firm.
Endoprotezoplastyka – postępowanie pooperacyjne
Po operacji Pacjent co najmniej jedną dobę przebywa na sali pooperacyjnej. Podłączony jest do aparatury monitorującej funkcje życiowe, znajduje się pod stałym dozorem i opieką pielęgniarek, a także lekarza anestezjologa.
Na sali pooperacyjnej istnieje możliwość odwiedzenia Chorego przez rodzinę (1 osoba w odzieży ochronnej, nie dłużej niż 15 min.).
Z sali pooperacyjnej Pacjent przenoszony jest na jedną z siedmiu sal na Oddziale. Są to klimatyzowane pokoje z pełnym wyposażeniem – toaletą przystosowaną do potrzeb osób niepełnosprawnych, z telewizorem, radiem, telefonem, lodówką i systemem przywoływania pielęgniarek.
U Pacjentów po endoprotezoplastyce bioder i kolan stosujemy pończochy profilaktyczne, które ograniczają ryzyko powstawania zakrzepów w kończynach dolnych.
Już w pierwszej dobie po operacji wszczepienia endoprotezy prowadzona jest wczesna rehabilitacja.
Endoprotezoplastyka – rehabilitacja pooperacyjna
Rehabilitacja pooperacyjna pozwala uniknąć poważnych powikłań zakrzepowo-zatorowych i znacznie poprawia samopoczucie Pacjenta.
Wczesne usprawnianie pooperacyjne obejmuje:
- Ćwiczenia oddechowe
- Masaż limfatyczny
- Pionizację przyłóżkową
- Naukę bezpiecznego wstawania z łóżka / krzesła oraz ponownego siadania
- Naukę prawidłowego chodu (przy pomocy balkonika, kul odłokciowych), a także wchodzenie i schodzenie ze schodów
- Naukę unikania nieprawidłowych zachowań, które mogłyby przyczynić się do pogorszenia stanu zdrowia
- Ćwiczenia czynno-bierne z wykorzystaniem kończyny zdrowiej
- Krioterapię, laser, kinesiotaping – zgodnie z zaleceniami lekarskimi
Operujący lekarz ortopeda określa czas, kiedy Pacjent może w pełni obciążać operowaną kończynę.
Rehabilitację po przeprowadzonym zabiegu kontynuować można w CKR w systemie ambulatoryjnym lub stacjonarnym. Sprawdź naszą ofertę rehabilitacji narządu ruchu.
Endoprotezoplastyka stawu kolanowego
Endoprotezoplastyka stawu kolanowego (alloplastyka kolana) to zabieg operacyjny polegający na wymianie zniszczonego stawu kolanowego na sztuczny implant.
Celem wszczepienia endoprotezy jest ulga w dolegliwościach bólowych spowodowanych zmianami zwyrodnieniowymi oraz poprawa zakresu ruchu.
Endoproteza kolana z powodzeniem zastępuje główne funkcje naturalnego stawu – pacjent jest w stanie chodzić bez utykania, dzięki czemu jakość życia ulega zdecydowanej poprawie.
Zwyrodnienie stawów kolanowych polega na stopniowej degradacji chrząstki stawowej oraz leżącej pod nią warstwy podchrzęstnej kości. W kolanie niszczeniu ulegają powierzchnie stawowe:
- kości udowej i kości piszczelowej (staw udowo-piszczelowy),
- rzepki i kości udowej (staw rzepkowo-udowy).
W wyniku procesu zwyrodnienia dochodzi także do wtórnego zaburzenia struktury i funkcji aparatu torebkowo-więzadłowego oraz tkanek miękkich otaczających staw.
Patogeneza choroby zwyrodnieniowej kolana jest wieloczynnikowa – proces niszczenia chrząstki może być wywołany czynnikami:
- biomechanicznymi – szpotawość lub koślawość kolan, nadmierna masa ciała, wyczynowe uprawianie sportu, przewlekłe nieleczone uszkodzenia wewnątrzstawowe,
- zapalnymi – choroby zapalne obejmujące układ ruchu (np. reumatoidalne zapalenie stawów, przebycie infekcyjnego zapalenia stawu),
- genetycznymi – choroby przebiegające z zaburzeniami fizyko-chemicznymi chrząstki stawowej (krystalopatie, artropatie towarzyszące innym chorobom układowym).
Głównym objawem towarzyszącym gonartrozie jest ból stawów kolanowych występujący najczęściej podczas chodzenia, biegania, wchodzenia i schodzenia ze schodów lub wykonywania przysiadów. W przypadku zwyrodnienia stawu rzepkowo-udowego charakterystyczne są dolegliwości bólowe z przodu kolana w trakcie wstawania po długotrwałym przebywaniu w pozycji siedzącej (tzw.
objaw kinomana). Podczas zginania i wyprostu kolana mogą być słyszalne trzeszczenia. Przeciążenia kolana często powodują nawracające wysięki, powstawanie tzw. torbieli Bakera w dole podkolanowym.
Obrys kolana ulega zniekształceniu, dochodzi do stopniowego ograniczenia ruchomości stawu i osłabienia siły mięśni uda, co negatywnie przekłada się na jakość chodu i komfort życia. .
Pozostałe wskazania do endoprotezoplastyki kolana
- choroby zapalne degradujące staw kolanowy,
- jałowa martwica kości obejmująca powierzchnie stawowe,
- zniszczenie stawu u osób chorych na hemofilię,
- deformacje pourazowe kolana,
- nowotwory w obrębie stawu kolanowego wymagające resekcji.
Kwalifikacja do zabiegu endoprotezy kolana
Zabieg alloplastyki kolana przeprowadza się, gdy leczenie zachowawcze lub inne metody leczenia operacyjnego (np.
artroskopia kolana czy osteotomia stawu kolanowego) byłyby już nieskuteczne, a objawy w postaci bólu i ograniczenia ruchomości znacząco obniżają jakość życia chorego.
Zabieg endoprotezoplastyki kolana jest procedurą nieodwracalną (trwale usuwającą własny staw pacjenta), przeprowadzaną najczęściej u osób powyżej 50 roku życia.
Aby trafnie zakwalifikować pacjenta do zabiegu endoprotezy, ortopeda powinien oprzeć się na korelacji między objawami klinicznymi a objawami radiologicznymi zwyrodnienia stawów kolanowych.
Lekarz dokonuje analizy zdjęcia rentgenowskiego stawów kolanowych, na którym ocenia stopień destrukcji powierzchni stawowych i deformacji kostnych.
W przypadku deformacji pourazowych konieczne może być wykonanie tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego.
Rodzaje endoprotez kolana
Sztuczne komponenty protezy kolana mają za zadanie zastąpić usunięte powierzchnie stawowe lub ich część. Najczęściej wykonuje się endoprotezy całościowe, choć wielu pacjentów odnosi korzyści z zastosowania endoprotez jednoprzedziałowych lub innych umieszczanych miejscowo w stawie implantów.
Elementy protezy kolana mogą być wykonane ze stopów metalu, ceramiki lub polietylenu.
Projekty poszczególnych rodzajów endoprotez są tworzone na podstawie badań nad biomechaniką stawu kolanowego – wykorzystywane są dane z modeli biomechanicznych opisujących schemat obciążeń kolana w trakcie różnych pozycji ciała (stania obunóż i jednonóż) lub wykonywania określonych czynności (chód, schodzenie ze schodów).
W Szpitalu Dworska wykorzystywane są implanty wiodących, sprawdzonych na całym świecie producentów. Chirurg proponuje rodzaj endoprotezy stawu kolanowego, który najlepiej będzie spełniał swoją rolę w zależności od stopnia uszkodzenia kolana i poziomu aktywności pacjenta.
Endoproteza całościowa
Endoproteza całościowa stawu kolanowego składa się z:
- Elementu udowego – zakładanego na nasadę dalszą kości udowej,
- Elementu piszczelowego – zakładanego na nasadę bliższą kości piszczelowej,
- Powierzchni stawowej rzepki – wkładki wykonanej najczęściej z polietylenu (rzadko stosowana).
Endoproteza jednoprzedziałowa i dwuprzedziałowa
W przypadku uszkodzenia chrząstki stawowej tylko jednego z przedziałów kolana (np. przedziału przyśrodkowego lub bocznego) można zastosować endoprotezę zakładaną na jeden z kłykci kości udowej i na odpowiadającą mu część kości piszczelowej.
Zastosowanie protezy jednoprzedziałowej umożliwia zachowanie pozostałych struktur kolana (np., więzadeł krzyżowych) i jest zabiegiem mniej traumatyzującym staw kolanowy.
Endoproteza dwuprzedziałowa uwzględnia wymianę przedziału przyśrodkowego i bocznego bez umieszczania protezy rzepki.
Endoproteza rewizyjna
Endoproteza kolana zużywa się podobnie jak naturalny staw, dlatego czasem musi być wymieniona na nową – zabieg taki nazywany jest wtedy realloplastyką.
Obecne protezy kolana wytrzymuję 10-17 lat w zależności od min. wagi i aktywności pacjenta.
Konieczność ponownego wszczepienia endoprotezy wynika najczęściej ze zużycia elementów protezy lub utratą jej stabilności w łożysku kostnym. Ogólnie, do wskazań realloplastyki należą:
- Aseptyczne obluzowanie endoprotezy kolana (bez udziału zakażenia),
- Uszkodzenie mechaniczne protezy kolana,
- Stan zapalny tkanek wokół endoprotezy kolana w wyniku zakażenia – jest to tzw. septyczne obluzowanie implantu.
Trzony endoprotez rewizyjnych są zazwyczaj dłuższe i mogą zawierać dodatkowe elementy wypełniające ubytki kostne. Ponadto, część udowa i piszczelowa mogą być ze sobą połączone specjalnym łącznikiem dla lepszej stabilizacji sztucznego kolana.
Proteza powierzchniowa metodą Arthrosurface
Endoprotezy powierzchniowe stanowią dobre rozwiązanie dla osób w wieku 40-65 lat z ogniskowym uszkodzeniem chrząstki, w przypadku których rekonstrukcje biologiczne nie będą już skuteczne.
Jest to metoda pomostowa pomiędzy zabiegami wykorzystującymi biomateriały i zdolności tkanek do autoregeneracji (np. membrany z kwasu hialuronowego lub kolagenu, specjalne żele), a klasycznym zabiegiem alloplastyki.
Chirurg pokrywa protezą jedynie miejscowy ubytek chrząstki uda lub kości piszczelowej, pozostawiając wszystkie inne elementy stawu nienaruszone.
Dzięki temu zachowujemy pierwotną anatomię i biomechanikę stawu kolanowego, a jednocześnie likwidujemy przyczynę bólu kolana, umożliwiając pacjentowi szybki powrót do aktywności w znacznie większym stopniu niż to możliwe po protezach połowiczych lub całkowitych.
Warunkiem sukcesu operacji jest zachowanie pozostałych struktur stawu kolanowego, brak rozległych deformacji kostnych czy znacznych zaburzeń osiowości kolana (duża szpotawość lub koślawość). W razie potrzeby protezę powierzchniową można wymienić na endoprotezę pierwotną – mniej inwazyjną w stosunku do protezy rewizyjnej.
Endoprotezy kolana – rodzaje połączeń
Element udowy i element piszczelowy protezy całkowitej mogą być powiązane ze sobą na różne sposoby w zależności od zachowanych więzadeł i stopnia niestabilności kolana. Wyróżniamy endoprotezy:
- niezwiązane – element piszczelowy i udowy są niezwiązane ze sobą, wymagają dobrej wydolności więzadłowej kolana – standardowo najczęściej stosowane,
- półzwiązane (kondylarne) – elementy są ze sobą częściowo połączone, stosowane w przypadku niewydolności jednego więzadła pobocznego,
- zawiasowo-rotacyjne – posiadają pełne zawiasowe połączenie elementu udowego i piszczelowego, stosowane w przypadku ciężkich niewydolności więzadłowych kolana, zaburzeń osi stawu (szpotawość, koślawość), umożliwiają mniejsze zgięcie i wyprost, a także ruchy rotacyjne.
- zawiasowe – elementy protezy połączone zawiasem, pozwalają jedynie na ograniczone ruchy zgięcia i wyprostu, bardzo rzadko stosowane.
Endoprotezy kolana mogą zachowywać naturalne więzadło krzyżowe tylne (tzw. protezy CR, cruciate retaining) lub posiadać element stabilizujący i zastępujący funkcję więzadła krzyżowego tylnego (protezy PS, posterior substituting).
Protezy Fixed Bearing i Mobile Bearing
Ze względu na ruchomość wkładki polietylenowej endoprotezy dzielimy na:
- Fixed bearing – wkładka polietylenowa jest mocno przytwierdzona do elementu piszczelowego,
- Mobile bearing – wkładka polietylenowa może poruszać się rotacyjnie względem elementu piszczelowego odtwarzając dokładniej biomechanikę ruchu piszczeli względem uda.
Endoprotezy cementowe i bezcementowe
Implanty stawu kolanowego można podzielić również ze względu na sposób mocowania:
Cementowe – osadzona endoproteza stawu kolanowego łączy się z kością dzięki zastosowaniu „kleju” – akrylowego cementu kostnego,
Bezcementowe – kość bezpośrednio wrasta w porowatą powierzchnię endoprotezy, użycie kleju kostnego nie jest konieczne. Do tego rodzaju protez wymagana jest bardzo dobra mocna tkanka kostna pacjenta.
Przygotowanie do zabiegu
Przygotowanie rehabilitacyjne przed operacją:
- zmniejszenie przykurczu tkanek miękkich kolana – ułatwi to chirurgom prawidłowe wszczepienie endoprotezy,
- poprawa siły mięśni kończyny dolnej – im większa siła mięśni przed zabiegiem, tym prościej będzie ją odbudować w trakcie usprawniania pooperacyjnego,
- zapoznanie się z ćwiczeniami, które będą wykonywane po operacji endoprotezy,
- ogólne wzmocnienie układu ruchu – wpłynie to na pozytywnie na komfort funkcjonowania w okresie pooperacyjnym,
- nauka chodu o kulach,
- normalizacja masy ciała.
Przygotowanie związane ze znieczuleniem i operacją:
- wyleczenie wszelkich infekcji, np. przewlekłego zapalenia zatok, zapalenia dróg moczowych oraz wyleczenie próchnicy zębów – profilaktyka powikłania w postaci zakażenia endoprotezy i jej wtórnego obluzowania po operacji,
- zaszczepienie przeciwko żółtaczce typu B,
- wykonanie badań: morfologia i elektrolity z krwi, układ krzepnięcia, poziom cukru, RTG klatki piersiowej, badanie ogólne moczu, EKG serca, oznaczenie grupy krwi,
- konsultacja ze specjalistami w przypadku leczenia chorób przewlekłych,
- ostateczna kwalifikacja do zabiegu przeprowadzona przez lekarza anestezjologa, uwzględniająca wszystkie powyższe czynniki.
Przebieg zabiegu wszczepienia endoprotezy kolana
Zabieg operacyjny wykonywany jest w znieczuleniu zewnątrzoponowym. Chirurg odsłania część stawu, która ma zostać poddana wymianie i przygotowuje ją do osadzenia endoprotezy.
Cięcie przebiega pionowo w dół z przodu kolana, a rzepka odsuwana jest na bok, by umożliwić wygodny dostęp do stawu udowo-piszczelowego, W przypadku endoprotezoplastyki całkowitej operator odcina koniec dalszy kości udowej i bliższy piszczelowej, posługując się specjalnym instrumentarium.
Procedura musi być wykonana z największą precyzją, by implant został umieszczony w dobrej orientacji. Przed ostatecznym zamocowaniem endoprotezy, chirurg sprawdza jej osiowanie oraz wzajemne dopasowanie elementu udowego i piszczelowego podczas ruchu kolana.
Tylna powierzchnia rzepki może zostać pokryta polietylenowym wsadem, a następnie rzepka umieszczana jest z powrotem na swoim miejscu z przodu kolana. Zabieg kończy się zamknięciem rany z pozostawieniem drenów odprowadzających krew.
Rehabilitacja po endoprotezie kolana
Ćwiczenia po endoprotezie kolana wykonywane są pod nadzorem fizjoterapeuty i rozpoczynają się już pierwszej dobie po operacji endoprotezy. Są to proste ćwiczenia oddechowe, przeciwzakrzepowe, izometryczne kończyny operowanej oraz czynne pozostałych części ciała.
Po wyjęciu drenów operowana noga może być układana na specjalnej szynie wykonującej bardzo powolny ruch bierny zgięcia i wyprostu kolana. Stanowi to pierwszy element profilaktyki artrofibrozy czyli zwłóknienia tkanek stawu ograniczającego jego ruchomość.
W Szpitalu Dworska, celem zapewnienia komfortu pacjenta, wykorzystywane jest urządzenie Game Ready, które jednocześnie chłodzi i wywiera optymalny ucisk na operowaną okolicę.
Dzięki temu opuchlizna po operacji endoprotezy kolana jest o wiele mniejsza, dyskomfort podczas ruchu kończyną jest minimalny, co umożliwia szybsze wprowadzenie ćwiczeń czynnych kolana.
W 2-3 dobie po zabiegu pacjent uczy się wstawać i chodzić o kulach. Przy wszystkich aktywnościach obecny jest fizjoterapeuta, który asekuruje i pilnuje, by każda zmiana pozycji była bezpieczna dla pacjenta.
Rehabilitant daje również wskazówki co do dalszego postępowania w domu – w tym pozycji operowanego kolana, których należy unikać celem podtrzymania dobrego stanu protezy. Pacjent opuszcza szpital w 5-7 dobie po operacji i zgłasza się do kontroli w 10-14 dniu po zabiegu, kiedy to usuwane są szwy.
Kolejne etapy rehabilitacji po endoprotezie uwzględniają: masaż blizny pooperacyjnej, ćwiczenia na staw kolanowy poprawiające zakres ruchu, ćwiczenia wzmacniające mięśnie zawiadujące ruchem kolana, ćwiczenia równoważne oraz naukę prawidłowego obciążania kończyny (w momencie, kiedy zezwoli na to lekarz).
Ćwiczenia na kolano po operacji powinny być regularnie wykonywane, przynajmniej przez okres 3 miesięcy. Stabilizator na kolano po zabiegu endoprotezoplastyki nie jest konieczny.
Powikłania po alloplastyce kolana
Powikłania po zabiegu wszczepienia endoprotezy przy odpowiednim przygotowaniu pacjenta oraz ścisłym stosowaniu się do zaleceń lekarza zdarzają się rzadko. Niemniej jednak trzeba mieć świadomość możliwości ich wystąpienia, w tym m.in:
- ograniczenie ruchomości sztucznego kolana spowodowane brakiem rehabilitacji i wtórnym zwłóknieniem tkanek miękkich (artrofibrozą),
- zakrzepica głęboka żył kończyn dolnych,
- bolesna, pozbawiona elastyczności blizna z przodu kolana – z powodu braku jej mobilizacji,
- krwiopochodne zakażenie endoprotezy kolana i jej wtórne septyczne obluzowanie – spowodowane infekcją toczącą się w organiźmie,
- zwichnięcie endoprotezy – wskutek braku przestrzegania zabronionych pozycji sztucznego kolana lub upadku.
Żywotność endoprotezy
W przeciwieństwie do tkanek naturalnego stawu, materiały budujące endoprotezę nie posiadają zdolności adaptacji do przenoszonych obciążeń.
Dobre wyosiowanie protezy podczas zabiegu operacyjnego zmniejsza ryzyko powstawania stref nadmiernych obciążeń, które mogłyby prowadzić do przedwczesnego zużywania się elementów endoprotezy kolana lub jej obluzowania.
Warto zaznaczyć, że stopień asymetrii w obciążeniu elementów endoprotezy zależy od całkowitej osi biomechanicznej kończyny dolnej wraz z ujęciem stopy. Dodatkowo, rozkład obciążeń na elementach endoprotezy dynamicznie zmienia się podczas ruchów kolana w różnych aktywnościach.
W przypadku bardzo dużych zniekształceń kolana i towarzyszących nieleczonych wad stóp lub schorzeń biodra, uzyskanie optymalnej osi sztucznego kolana może być trudne.
Ryzyko uszkodzenia endoprotezy lub jej obluzowania jest dodatkowo wyższe u osób ze złą jakością kości, chorobami metabolicznymi oraz otyłością. Celem zachowania protezy kolana w dobrym stanie należy unikać krzyżowania nóg, klękania, kucania, a także uprawiania sportów z dużą komponentą biegu i skoków. Zalecaną aktywnością jest pływanie na plecach lub jazda na rowerze stacjonarnym z lekkim oporem.
Średni czas żywotności endoprotezy kolana wynosi około 12-17 lat. Zabiegu całkowitej endoprotezoplastyki nie zaleca się osobom poniżej 45 roku życia ze względu na nieuniknioną konieczność ponownej wymiany implantu.
Ważne informacje
Najczęściej zadawane pytania o endoprotezoplastyka stawu kolanowego
Wymiana stawu kolanowego. Jak długo trwa powrót do zdrowia?
Endoproteza kolana wszczepiana jest wtedy, gdy naturalne struktury stawu kolanowego zużyją się lub ulegną zniszczeniu w wyniku powikłań po urazie. Zabieg jest bezbolesny, ale rehabilitacja trwa kilka miesięcy.
Wszczepienie endoprotezy kolana to standardowa procedura zalecana osobom z zaawansowanymi zmianami zwyrodnieniowymi kolana lub po skomplikowanych urazach kolanach. Zabieg przeważnie wykonywany jest u osób, u których efektów nie przyniosły rehabilitacja i farmakoterapia. Dowiedz się więcej na ten temat.
Endoproteza kolana – wskazania do zabiegu
Endoproteza stawu kolanowego składa się z dwóch metalowych elementów: zastępującego część kości udowej i przylegającego do kości piszczelowej oraz wkładki łączącej z tworzywa sztucznego. Implanty wykonane są z materiałów obojętnych dla organizmu. Endoproteza mocowana jest do kości za pomocą cementu chirurgicznego.
Najczęstsze przyczyny wymiany stawu kolanowego to:
- pierwotna i wtórna choroba zwyrodnieniowa,
- silne dolegliwości bólowe po złamaniach,
- uszkodzenia wynikające z wrodzonych zniekształceń stawu,
- guzy kości.
Decyzja o wymianie stawu kolanowego podejmowana jest przeważnie po nasileniu dolegliwości bólowych, ograniczeniu zdolności do wykonywania codziennych czynności (np. chodzenie po schodach), zniekształceniu kończyny z powodu postępującego zwyrodnienia.
Endoproteza kolana – przygotowanie do zabiegu
Przygotowanie do zabiegu wszczepienia endoprotezy kolana może rozpocząć się na długo przed operacją. W razie otyłości lub nadwagi zaleca się bowiem zredukowanie masy ciała, żeby uniknąć niepotrzebnych przeciążeń protezy. Pozwoli to dłużej zachować jej funkcje.
Ponieważ zabieg wszczepienia endoprotezy stawu kolanowego wiąże się z ryzykiem krwotoku, często zalecane jest zabezpieczenie krwi własnej na taką okoliczność. W tym celu na miesiąc przed zabiegiem należy udać się do Centrum Krwiodawstwa ze skierowaniem od lekarza.
- Przygotowanie do zabiegu polega również na przedoperacyjnej rehabilitacji, polegającej zarówno na wzmocnieniu mięśni obu dolnych kończyn, jak i górnych partii ciała, co przyda się podczas korzystania z kuli ortopedycznej lub balkonika.
- Fot. Shutterstock
- Konieczna jest konsultacja stomatologiczna w celu usunięcia ubytków, ponieważ chorobotwórcze bakterie mogą przedostać się do kości przez krew i zniweczyć trud włożony w leczenie.
Na ok. dziesięciu dni przed operacją konieczne jest odstawienie leków rozrzedzających krew.
Przed kwalifikacją ortopedyczną wykonywana jest kwalifikacja internistyczna, m.in. RTG klatki piersiowej, EKG serca oraz badania laboratoryjne: morfologia krwi z CRP i OB, badanie ogólne moczu, wymaz z gardła.
Endoproteza kolana – przebieg zabiegu i rehabilitacja
Pacjent zostaje przyjęty do szpitala na dzień przed zabiegiem. Ostatnim posiłkiem przed operacją jest lekkostrawna kolacja. Znieczulenie stosowane do zabiegu wszczepienia endoprotezy stawu kolanowego to znieczulenie rdzeniowe lub znieczulenie ogólne.
Zabieg trwa 2-3 godziny. Już w pierwszej dobie następuje pionizacja i nauka chodzenia o kulach. W trzeciej dobie po zabiegu usuwane są dreny. Pacjent wraca do domu w 7.-10. dobie po zabiegu.
- Protokół rehabilitacji po wymianie stawu kolanowego podzielony jest na dwie fazy:
- Faza maksymalnej ochrony (1-4 tydzień) – w tym czasie stosowany jest protokół PRICE (protection, rest, ice, compression, elevation), czyli: unieruchomienie, odpoczynek, schładzanie, uciskanie, unoszenie powyżej poziomu serca; trening kończyny nieoperowanej i górnych partii ciała; terapia manualna; stretching.
- Faza umiarkowanej ochrony (5-12 tydzień) – trening kończyny operowanej.
Powrót do aktywności sportowej następuje zwykle pomiędzy 36. a 48. tygodniem po zabiegu.
Zabiegowi wszczepienia endoprotezy stawu kolanowego, i to w dodatku w obu kolanach, po wyborach planuje poddać się prezes PiS Jarosław Kaczyński.
Dowiedz się więcej: Prezes PiS przejdzie po wyborach dwie poważne operacje
Źródło: Endoproteza stawu kolanowego, Przewodnik dla pacjenta, Szpital w Miliczu; Postępowanie rehabilitacyjne w kompleksowych zabiegach rekonstrukcyjnych, stawu kolanowego – protokół rehabilitacji, K. Gosek, J. Jaczewska, lek. med. J.M. Deszczyński, Klinika Ortopedii i Rehabilitacji II Wydział Lekarski WUM, Mazowiecki Szpital Bródnowski w Warszawie