Gronkowiec skórny

Gronkowiec złocisty oraz gronkowiec skórny stanowią naturalny element flory bakteryjnej skóry – występują w jamie ustnej, gardle, nosie, jelicie grubym i drogach moczowych. Nie zagrażają zdrowemu człowiekowi, jednak w wyniku spadku odporności organizmu mogą wywoływać niebezpieczne choroby. Jakie objawy mogą świadczyć o zarażeniu gronkowcem i jak wygląda leczenie?

Gronkowce (łac. Staphylococcus) to żyjące w skupiskach bakterie gram-dodatnie, których nazwa pochodzi od kształtu cząsteczki przypominającej grona (takie jak w kiściach winogron). Dotychczas zidentyfikowano ponad 30 rodzajów gronkowców, z czego część odgrywa istotną rolę w weterynarii, a połowa ze znanych gronkowców nie ma większego znaczenia dla ciała człowieka.

Niektóre gronkowce są jednak dla ludzi szczególnie niebezpieczne ze względu na wydzielanie toksycznej enterotoksyny, przez którą rozwój zakażenia może prowadzić nawet do śmierci.

Najlepiej zbadane i najczęściej występujące gronkowce to: Staphylococcusaureus (gronkowiec złocisty) oraz Staphylococcusepidermidis (gronkowiec skórny).

Wśród innych rodzajów gronkowców wymienia się również: Staphylococcus haemolyticus, Staphylococcus saprophyticus oraz Staphylococcus lugdunensis.

Gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) jest szybko rozprzestrzeniająca się bakterią znaną ze swojej oporności na antybiotyki. Szacuje się, że nawet co trzecia osoba w pewnym momencie życia jest nosicielem tej bakterii (około 10-20 proc.

osób jest stałymi nosicielami, 50 proc. tymczasowymi, a blisko 25 proc. nosicielstwa dotyczy personelu medycznego) i przenosi ją na powierzchni skóry lub w nosie. Nosicielstwo bezobjawowe to efekt tzw. kolonizacji bakteryjnej.

Gronkowiec najczęściej lokalizuje się w gardle, nosie, pochwie i na skórze.

Jeśli dojdzie do spadku odporności organizmu, gronkowiec może prowadzić do rozwoju różnych chorób. Kiedy pojawi się we krwi (jest to tzw.

bakteriemia) jest rozprowadzany po całym ciele, wywołując zakażenia zarówno miejscowe (ropnie, czyraki, wypryski, zapalenia spojówek), jak i ogólnoustrojowe (zapalenie górnych dróg oddechowych, zapalenie żył, zapalenie kości i szpiku kostnego, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych).

S. aureus wytwarza szereg toksyn pozakomórkowych, takich jak enterotoksyna A-E, toksyna zespołu wstrząsu toksycznego 1 (TSST-1) oraz epidermolizyna.

Spożycie enterotoksyny wytwarzanej przez S. aureus w skażonej żywności może powodować zatrucie pokarmowego.

Epidermolizyna prowadzi do gronkowcowego zespołu oparzonej skóry, a toksyna TSST 1 do bardzo groźnego zespołu wstrząsu toksycznego.

Podobnie jak gronkowiec złocisty, gronkowiec skórny zlokalizowany jest na skórze i błonach śluzowych. Staphylococcus epidermitis jest jedną z najczęstszych przyczyn zakażeń wewnątrzszpitalnych.

Ze względu na potencjalną zdolność do tworzenia się biofilmu i kolonizacji na różnych powierzchniach, na zarażenie narażone są osoby, u których stosuje się inwazyjną terapię do leczenia lub podtrzymania życia – zaintubowane, dializowane, mające założone cewniki, sztuczne zastawki czy implanty medyczne.

Gronkowiec może przedostać się do organizmu człowieka kilkoma sposobami, lecz samo wniknięcie bakterii nie oznacza jeszcze zachorowania – zazwyczaj układ odpornościowy człowieka sam potrafi poradzić sobie z patogenem.

Do zachorowania dochodzi po przedostaniu się bakterii do krwiobiegu na skutek przerwania ciągłości naskórka, najczęściej w okresie osłabionej odporności – np.

z powodu nadmiernego stresu, niedawno przebytej choroby lub w okresie jesienno-zimowym.

Na infekcje gronkowcem szczególnie narażone są:

osoby z otwartymi ranami, oparzeniami i skaleczeniami,
osoby z chorobami skóry np. łuszczycą,
osoby z osłabioną odpornością (osoby starsze, osoby z chorobą nowotworową, chorzy w trakcie terapii immunosupresyjnej) oraz osoby chore na cukrzycę, przewlekłą niewydolność nerek, choroby obwodowe naczyń krwionośnych,
kobiety w ciąży,
dzieci (szczególnie niebezpieczny jest gronkowiec u niemowląt),
pacjenci z cewnikiem lub kroplówką, osoby po przebytym zabiegu chirurgicznym, personel medyczny, odwiedzający chorych goście.

Gronkowiec może lokalizować się w różnych miejscach organizmu, dlatego objawy zakażenia zależą od miejsca bytowania bakterii.

Objawy gronkowca złocistego w nosie i gardle

Gronkowiec złocisty często wywołuje zakażenia górnych dróg oddechowych. Może prowadzić do anginy, czyli zapalenia migdałków podniebiennych, które daje objawy takie jak: osłabienie, uczucie rozbicia, wysoka temperatura.

Gardło staje się czerwone, wrażliwe, boli, pojawia się na nim ropny nalot, owrzodzenia lub drobne pęcherzyki. Często anginie towarzyszy również katar, kłopoty z przełykaniem i mówieniem. Węzły chłonne żuchwy i szyi są powiększone.

Osoby dorosłe skarżą się na ból promieniujący do ucha, u dzieci pojawia się biegunka lub wymioty. Gronkowce są przyczyną ok. 30 proc. przypadków anginy, pozostałe przypadki są wywoływane przez paciorkowce.

Gronkowiec złocisty w zatokach może wywołać zapalenia zatok, które objawia się silnym katarem, osłabieniem i wysoką temperaturą.

Objawy gronkowca złocistego w płucach i jelitach

Gronkowiec złocisty może prowadzić do zapalenia płuc, które charakteryzuje się gromadzeniem się ropnej plwociny w płucach, kaszlem, wysoką temperaturą, uczuciem osłabienia i rozbicia, bólami mięśni. Gronkowiec złocisty w jelitach wywołuje nudności, wymioty, biegunki, bóle brzucha i mdłości.

Gronkowiec złocisty – objawy skórne

Bakterie gronkowca złocistego bytują na skórze, w którą wnikają przy skaleczeniu lub zadrapaniu, czego efektem może być: zapalenie mieszków włosowych, czyraki, ropne wypryski, guzki czy figówka gronkowcowa.

Objawy gronkowca skórnego są podobne do tych wywoływanych przez gronkowca złocistego – S.

epidermitis może powodować infekcje bakteryjne w postaci anginy, zapalenia górnych dróg oddechowych, płuc czy oskrzeli, którym towarzyszą ból gardła, kaszel, osłabienie, podniesiona temperatura ciała, zawroty głowy.

U osób leczonych na oddziałach kardiologicznych, szczególnie po operacjach serca, z wprowadzonymi implantami i przy każdym innym, inwazyjnym leczeniu, gronkowiec skórny zwiększa ryzyko wystąpienia zapalenie wsierdzia (wsierdzie jest najgłębiej położoną tkanką w sercu). Objawem gronkowca skórnego może być również zapalenie układu moczowego lub zapalenie kości i szpiku. Gronkowiec skórny może manifestować się pod postacią wykwitów skórnych, ropni, jęczmieni i liszajców.

Gronkowiec na twarzy może być przyczyną kilku dość poważnych chorób skóry takich jak: zapalenie mieszków włosowych, figówka gronkowcowa, liszajec, ropnie i czyraczność. Figówka gronkowcowa to przewlekłe, ropne zapalenie mieszków włosowych.

Na schorzenie to cierpią głównie mężczyźni– do zakażenia dochodzi bardzo często w czasie golenia zarostu, kiedy skóra ulegnie zadrapaniu lub skaleczeniu. Głównym objawem figówki gronkowcowej jest stan zapalny w obrębie skóry z zarostem – na brodzie, policzkach, wokół ust, a czasem nawet na głowie.

Skóra może puchnąć i boleć, pojawiają się liczne krostki w miejscach ujść mieszków włosowych – najczęściej przebite wyrastającym włosem. Z takich zmian tworzą się strupy, guzy i nacieki ropne. Wypryski pozostawiają po sobie liczne blizny. W trakcie choroby włosy łatwo wypadają, jednak po wyleczeniu sytuacja wraca do normy.

Stan zapalny w figówce gronkowcowej ma charakter przewlekły. Leczenie gronkowca na twarzy trwa kilka tygodni, czasem kilka miesięcy.

Gronkowiec odpowiada także za powstawanie jęczmienia na powiece. Pierwszymi objawami są zaczerwienienie i swędzenie oka. Po pewnym czasie rosnący jęczmień prowadzi do obrzęku powieki i łzawienia. Liszajec zakaźny to choroba o podłożu rumieniowym, w której pojawiają się drobne, szybko pękające pęcherzyki, a następnie tworzą „miodowe” strupy.

Kobiety w ciąży i dzieci należą do grupy ryzyka zachorowania na infekcje gronkowcowe. Częstsze infekcje u dzieci są związane z niecałkowicie wykształconym układem odpornościowym. Gronkowcom u dzieci sprzyjają brudne ręce, liczne skaleczenia skóry i rozdrapywanie ran.

U dzieci może pojawić się liszajec zakaźny, u noworodków częstym przypadkiem jest gronkowiec w oku – dziecko może mieć kontakt z bakterią na pościeli, a następnie potrzeć rączką oczy. Gronkowiec w oku prowadzi do zaczerwienienia i swędzenia jednego lub obu oczu oraz do wysuszenia spojówki oka.

Innym przykładek infekcji gronkowcowej są zakażenie pęcherzowe i złuszczające skóry noworodków.

U kobiet w ciąży ryzyko zakażenia płodu i przedwczesnego porodu pojawia się w momencie przedostania się gronkowca do płynu owodniowego. Jeśli istnieje podejrzenie zakażenia gronkowcem, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, który dobierze odpowiednią terapię.

Dziecko może zarazić się podczas karmienia piersią w wyniku bezpośredniego kontaktu ze skórą matki. W większości przypadków karmienie piersią nie jest przeciwwskazaniem do przyjmowania określonych antybiotyków stosowanych w leczeniu gronkowca. Jednak u niektórych dzieci może pojawić się wysypka, pokrzywka lub biegunka, jeśli są uczulone na antybiotyki.

Gdyby tak się stało, konieczna jest konsultacja lekarska w celu ustalenia alternatywnego leczenia.

Gdy ktoś w rodzinie ma potwierdzone zakażenie gronkowcowe, aby zminimaliować ryzyko zakażenia należy szczególnie dbać o higienę osobistą: myć ręce mydłem i wodą po jakimkolwiek kontakcie z osobą chorą, nie dotykać ran, skaleczeń i bandaży; nie korzystać ze wspólnych ręczników, mydeł, maszynek do golenia i innych przedmiotów osobistych.

You might be interested: Pierwsze objawy menopauzy – fizyczne i psychiczne

Diagnostyka zakażenia gronkowcem polega na przeprowadzeniu przez lekarza wywiadu lekarskiego uwzględniającego występujące objawy kliniczne oraz zleceniu badań laboratoryjnych moczu i krwi.

Dzięki pobraniu wymazu z gardła, nosa bądź pochwy można sprawdzić, która bakteria wywołała zakażenie i dobrać odpowiednią antybiotykoterapię. Do identyfikacji gatunków gronkowców stosuje się także testy na obecność koagulazy, testy aglutynacji lateksowej i testy oparte na PCR.

Jeśli istnieje podejrzenie zatrucia pokarmowego, przydatne może okazać się badanie mikrobiologiczne spożytego pokarmu na obecność gronkowca.

Leczenie chorób wywołanych gronkowcem skórnym polega na podawaniu antybiotyków i łagodzeniu objawów.

Gronkowiec złocisty to niezwykle silna i odporna na leki bakteria – często zdarza się, że lekarze nie mogą dobrać odpowiedniego antybiotyku i dopiero podawanie którejś z kolei substancji przynosi skutek.

Niektóre szczepy gronkowca wytwarzają penicylinazę – toksynę odporną na penicylinę i jej pochodne.

Jeśli jest to konieczne, podaje się również inne leki, których wymaga sytuacja – np. przy zapaleniu wsierdzia mogą być podawane leki wspomagające pracę serca (np. diuretyki). Gronkowiec na twarzy nie reaguje na leczenie naturalne – bakterie są obojętne na płukanki ziołowe, papki z owsianki i podobne metody.

Zabiegi te pomogą odżywić i nawilżyć chorobowo zmienioną skórę, ale nie dadzą rady usunąć bakterii. Konieczne jest stosowanie maści z antybiotykami lub przyjmowanie antybiotyków doustnie.

Pod żadnym pozorem nie wolno wyciskać czyraków, rozdrapywać wykwitów i zbyt często dotykać chorej twarzy – takie działania mogą doprowadzić do pogorszenia się stanu i wydłużenia procesu leczenia.

W bardzo wielu przypadkach osoby z gronkowcem muszą być leczone w szpitalu – szczególnie wtedy, kiedy gronkowiec wywołuje choroby skórne u dzieci.

Zakażenia gronkowcem nie wolno lekceważyć ponieważ nieleczony może doprowadzić do sepsy, a w konsekwencji nawet do śmierci.

Na gronkowca nie ma szczepionki, a sama bakteria jest wysoce odporna na antybiotyki, mimo to, dzięki zastosowaniu długiej i intensywnej terapii farmakologicznej, zakażenie gronkowcowe jest w pełni wyleczalne.

Bibliografia:

B. Nowakowicz-Dębek, Ł. Wlazło, M. Kasela, and M. Ossowski, “Epidemiologia wielolekoopornych szczepów Staphylococcus aureus”, Probl. Hig. Epidemiol., 2016.
Organisation of Teratology Information Specialists, “Staphylococcus aureus (Staph Infection)”, Mother to Baby. Medications & More during Pregnancy & Aks The Experts, 2019.
A. Gnanamani, P. Hariharan, and M. Paul-Satyaseela, “Staphylococcus aureus: Overview of Bacteriology, Clinical Diseases, Epidemiology, Antibiotic Resistance and Therapeutic Approach”, InTech, 2017.
A. E. Namvar et al., “Clinical characteristics of Staphylococcus epidermidis: a systematic review”, GMS Hyg. Infect. Control, vol. 9, no. 3, p. Doc23, 2014, doi: 10.3205/dgkh000243.

Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

Gronkowiec skórny – objawy, leczenie, badania. Co to jest Staphylococcus epidermidis?

Gronkowiec skórny (Staphylococcus epidermidis) to potencjalnie śmiercionośna bakteria, która powszechnie występuje na skórze, błonach śluzowych jamy ustnej, w drogach moczowo-płciowych. Komu grozi zakażenie gronkowcem skórnym? Jakie choroby wywołuje gronkowiec skórny? Jak leczyć zakażenie Staphylococcus epidermidis?

Bakterie E.coli i oporny na metycylinę gronkowiec złocisty (bakterie MRSA) to groźne i to bardzo szybko rozprzestrzeniające się bakterie.

Zakażenie gronkowcem złocistym może skutkować takimi chorobami, jak zapalenie płuc, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie żył czy zapalenie opon mózgowych. Z kolei bakteria Escherichia coli (E.Coli), pałeczka okrężnicy, może doprowadzić m.in.

do zakażeń dróg moczowych, zapalenia cewki moczowej, zapalenia pęcherza (skutki zakażenia E.coli w dużej mierze zależą od szczepu bakterii).

Tymczasem okazuje się, że dużo groźniejszą bakterią jest Staphylococcus epidermidis, czyli gronkowiec skórny. Bakteria ta coraz częściej uzyskuje antybiotykooporność i powoduje zagrażające życiu infekcje pooperacyjne.

Co to jest gronkowiec skórny?

Staphylococcus epidermidis, bliski krewny bakterii MRSA, to bakteria tak powszechna, że niemal każdy z nas ma ją na swojej skórze.

Gronkowiec skórny wchodzi w skład naturalnej flory bakteryjnej, nie jest groźny, gdy jest się zdrowym – to śmiercionośny mikroorganizm, który występuje na całym świecie i pozostaje w uśpieniu.

Gronkowiec tego rodzaju często jest ignorowany w testach klinicznych, ze względu na swoją wszechobecność może bardzo szybko ewoluować i mutować genetycznie pomiędzy poszczególnymi bakteriami.

Staphylococcus epidermidis, bliski krewny bakterii MRSA, to bakteria tak powszechna, że niemal każdy z nas ma ją na swojej skórze. Gronkowiec skórny wchodzi w skład naturalnej flory bakteryjnej, nie jest groźny, gdy jest się zdrowym – to śmiercionośny mikroorganizm, który występuje na całym świecie i pozostaje w uśpieniu.

Problem z gronkowcem skórnym pojawia się w momencie obniżenia odporności – zakażenie Staphylococcus epidermidis może wówczas wywołać szereg powikłań i być czynnikiem ryzyka wielu chorób. Gronkowiec skórny jest szczególnie groźny u osób po zabiegach inwazyjnych.

Gronkowiec skórny – objawy

zmiany skórne;
złe samopoczucie;
ropnie na skórze;
bóle miejscu zakażenia gronkowcem;
owrzodzenia;
wykwity pod powierzchnią skóry.

Objawy gronkowca skórnego nie są charakterystyczne – każdy przypadek gronkowca skórnego może dawać nieco inne objawy, w zależności od tego, którą część ciała zaatakuje.

Na objawy gronkowca skórnego powinni zwrócić uwagę szczególnie osoby, które mają przejść operację.

Gronkowiec skórny u dziecka

Układ odpornościowy dziecka jest bardziej delikatny niż u osoby dorosłej, dlatego gronkowiec skórny może być niebezpieczny również wśród najmłodszych. Jeśli u dziecka występują urazy skóry – należy odpowiednio je oczyścić, opatrzyć i chronić przed czynnikami zewnętrznymi, aby uniknąć infekcji. Jeżeli u dziecka występują zmiany skórne bez przyczyny – należy zgłosić się do lekarza.

Gronkowce u dziecka mogą wywoływać m.in. zapalenie mieszków włosowych, figówkę gronkowca, ropnie mnogie. Choroby takie jak liszajec pęcherzowy, zapalenie pęcherzowe i łuszczenie skóry mogą pojawić się w wyniku zakażenia gronkowcem u noworodków.

Sprawdź: Preparaty wzmacniające rzęsy i brwi, odżywki i sera

Gronkowiec skórny – jak można się zarazić?

Do zakażenia gronkowcem skórnym dochodzi u pacjentów z obniżoną odpornością (np. po ciężkiej infekcji, po zabiegu, po chemioterapii, u biorców narządów i szpiku kostnego). Bakteria dostaje się do krwiobiegu i prowadzi do uogólnionego zakażenia, czyli bakteriemii gronkowcowej.

Gronkowiec skórny – jakie choroby może wywołać Staphylococcus epidermidis?

zapalenie otrzewnej;
zapalenie wsierdzia;
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
zapalenie układu moczowego;
bakteriemia;
zapalenie kości i szpiku.

Gronkowiec skórny – badania

Jak rozpoznać zakażenie gronkowcem Staphylococcus epidermidis? Wykonuje się badania krwi, badania moczu oraz badanie tkanki z zakażonego miejsca na skórze lub błonie.

Gronkowiec skórny – leczenie

Naukowcy z Milner Centre for Evolution na University of Bath zidentyfilowali w bakterii gronkowca skórnego aż 61 genów, które mogą wywoływać śmiertelnie niebezpieczne choroby.

Pobrano próbki od pacjentów, którzy cierpieli na infekcje po zastąpieniu stawu biodrowego lub stawu kolanowego i operacjach stabilizacji złamań, i porównano je z próbkami wymazu ze skóry zdrowych ochotników.

Zaskakujące było to, że u niektórych zdrowych osób, które wzięły udział w badaniu, wykryto jeszcze więcej śmiercionośnych postaci bakterii. Stwierdzono też, że Staphylococcus epidermidis tworzą biofilmy, które zwiększają odporność organizmu na antybiotyki.

Leczenie gronkowca skórnego polega na zastosowaniu antybiotyków. Niestety niektóre antybiotyki nie działają na niektóre typy gronkowca skórnego (lekoodporność gronkowca skórnego jest na zbliżonym poziomie do gronkowca złocistego). W przypadku wysokolekoopornych szczepów stosowane są wankomycyna lub teikoplanina, skuteczne wobec gronkowców (w tym szczepów opornych na metycyninę).

Gronkowiec skórny – charakterystyka, zagrożenia, leczenie

Staphylococcus epidermidis, czyli gronkowiec skórny to bakteria, która nie stanowi zagrożenia dla zdrowego człowieka. Stanowi on jednak niebezpieczeństwo dla osób o obniżonej odporności. Z badań wynika, że bakteria ta wywołuje dużą ilość zakażeń wewnątrzszpitalnych. Jakie zagrożenia niesie ze sobą gronkowiec skórny i jak należy z nim walczyć?

1. Charakterystyka gronkowca skórnego

Na skórze zdrowego człowieka znajdują się tysiące bakterii, które nie powodują żadnych niepożądanych objawów, aż do momentu, gdy wokół nich pojawią się sprzyjające do namnażania warunki.
Gronkowiec skórny jest mikroorganizmem, który znajduje się w błonach śluzowatych i na skórze prawie każdego człowieka.
Można go znaleźć między innymi w:

nosie,
jamie ustnej,
drogach moczowo-płciowych,
jelicie grubym,
gardle,
na skórze.

You might be interested: Pantomogram zębów – co to jest, kiedy wykonać i jak przebiega?

Na skórze zdrowego prawie każdego człowieka znajduje się gronkowiec skórny.

Gronkowiec skórny jest całkowicie nieszkodliwy dla osób zdrowych. Może on jednak wywoływać różnego rodzaju schorzenia u osób osłabionej odporności. Gronkowiec skórny stanowi zagrożenie między innymi dla:

pacjentów cierpiących na choroby nowotworowe,
pacjentów cierpiących na choroby serca,
pacjentów cierpiących na neutropenie,
pacjentów po przeszczepach narządów oraz szpiku,
pacjentów po przebytych urazach lub oparzeniach,
wcześniaków,
pacjentów intubowanych
pacjentów dializowanych.

Z powodu coraz większej ilości zabiegów inwazyjnych wzrosła w ostatnich latach również liczba zakażeń szpitalnych spowodowanych przez gronkowca skórnego.

Gronkowiec skórny stanowi ogromne zagrożenie a w przypadku osłabionych pacjentów. Coraz częściej się uważa, że ta bakteria może przyczyniać się do wywołania sepsy.

2. Choroby wywołane przez gronkowca skórnego

W przypadku osób o obniżonej odporności gronkowiec skórny może prowadzić do pojawienia się różnych schorzeń. Do najczęściej występujących należą między innymi:

bakteriemia,
zakażenie układu moczowego,
zapalenie kości i szpiku,
zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych,
zapalenie otrzewnej,
zapalenie wsierdzia.

3. Diagnostyka i leczenie

Do rozpoznania obecności gronkowca skórnego konieczne jest przeprowadzenie badań laboratoryjnych. Stan zapalny wywołany przez tą bakterie jest leczony za pomocą antybiotyków.

Należy jednak przy tym pamiętać, że gronkowiec skórny cechuje się wysoką lekoodpornością. W przypadku zakażenia szczepami o wysokiej odporności na działanie antybiotyków lekami z wyboru są:

glikopeptydy,
wankomycyna,
teikoplanina.

Zakażenia wywołane przez bakterie gronkowca rozpoznaje się w oparciu o badania krwi, moczu lub wymazu z zakażonego obszaru.

Dzięki badaniom można nie tylko potwierdzić obecność bakterii, ale również dobrać odpowiednią formę leczenia. Jest to możliwe dzięki wykonaniu tak zwanego antybiogramu, czyli badania mającego na celu oznaczenia, na które antybiotyki dany szczep bakterii jest odporny.

Opierając się na antybiogramie można rozpocząć skuteczną terapię z wykorzystaniem konkretnego rodzaju antybiotyku. Taka forma leczenia gronkowca skórnego charakteryzuje się wysokim stopniem skuteczności.

Artykuł zweryfikowany przez: Lek. Izabela Lenartowicz Certyfikowany lekarz medycyny estetycznej. Prowadzi Klinikę Medycyny Estetycznej. Radosław Rogalski, 10 miesięcy temu

Gronkowiec złocisty – objawy. Jak można zarazić się gronkowcem?

Gronkowiec złocisty (łac. Staphylococcus aureus) to Gram-dodatnia chorobotwórcza bakteria i jeden z najgroźniejszych dla człowieka patogenów. Jest niezwykle wytrzymała na wysoką temperaturę i wiele antybiotyków.

Obecnie największe zagrożenie stanowią tzw.

patogeny alarmowe, do których zaliczamy MRSA (methicillin resistant Staphylococcus aureus) o niskim powinowactwie do antybiotyków B-laktamowych (za wyjątkiem ceftaroliny), VISA (vankomycin-intermediate Staphylococcus aureus), które wykazują zmniejszoną wrażliwość na wankomycynę, antybiotyk który do tej pory był najczęściej stosowany w zakażeniach gronkowcem oraz szczepy VRSA (vancomycin-resistant Staphylococcus aureus) już całkowicie oporne na jej działanie.

Cechą utrudniającą leczenie zakażeń gronkowcowych jest jego zdolność do tworzenia biofilmu – czyli swego rodzaju warstwy ochronnej, która uniemożliwia przenikanie środków przeciwdrobnoustrojowych.

Gronkowiec złocisty powszechnie kolonizuje skórę oraz błony śluzowe jamy nosowo-gardłowej, okolic odbytu i kobiecych dróg rodnych nie dając przy tym żadnych objawów. Taka kolonizacja może występować stale lub okresowo.

Jednak w niektórych, sprzyjających sytuacjach – szczególnie u pacjentów z chorobami nowotworowymi, z obniżoną odpornością, po zabiegach chirurgicznych, z cewnikami naczyniowymi, czy stosujących długotrwałą antybiotykoterapię, z owego bezobjawowego nosicielstwa może rozwinąć się zakażenie.

ZOBACZ TEŻ: Pneumokoki – groźne dla zdrowia bakterie. Leczenie i profilaktyka

Jak możemy zarazić się gronkowcem?

Do zakażenia dochodzi najczęściej w warunkach szpitalnych (HCAI, zakażenie związane z opieką medyczną). Gronkowiec przenosi się głównie drogą kontaktową – poprzez ręce personelu.

Dlatego tak ważne jest, aby wszyscy pracownicy, którzy mają bezpośredni kontakt z pacjentem przestrzegali zasad dezynfekcji rąk, nawet w sytuacjach wymagających pośpiechu. Znacznie rzadziej do zakażenia dochodzi drogą kropelkową.

Zakażenia gronkowcem złocistym mogą mieć charakter pojedynczych infekcji, ale również stwarzają zagrożenie epidemiczne na oddziałach szpitalnych, co jest szczególnie niebezpieczne.

Na rozwój zakażenia gronkowcem najbardziej narażeni są pacjenci po zabiegach chirurgicznych, z ranami otwartymi, ranami oparzeniowymi, z cewnikami, protezami, pacjenci onkologiczni oraz Ci, u których stosuje się długotrwałą antybiotykoterapię, a także pacjenci osłabieni i niedożywieni.

ZOBACZ TEŻ: Meningokoki – jak uchronić swoje dziecko przed groźną infekcją?

Objawy zakażenia gronkowcem

Gronkowiec złocisty może powodować zakażenia zarówno miejscowe jak i ogólnoustrojowe.

Zakażenia skóry i tkanek podskórnych objawiają się pod postacią ropni, czyraków, jęczmienia, liszajca, zastrzałów, zapalenia mieszków włosowych, zapalenia spojówek, zapalenie sutka u karmiących mam, róży. Z kolei do zakażeń ogólnoustrojowych powodowanych przez gronkowca należy m. in.

zapalenie tchawicy, zapalenia płuc, zapalenie zatok i ucha środkowego, zapalenie żył, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, czy cechujące się dużą śmiertelnością zapalenie wsierdzia i sepsa – a to tylko niektóre z nich.

Zakażenie gronkowce rozpoznaje się na podstawie objawów klicznych oraz badania mikrobiologicznego. W przypadku podejrzenia zakażenia gronkowcem powinniśmy niezwłocznie wybrać się do lekarza.

ZOBACZ TEŻ: Kiła (syfilis) objawy i leczenie. Jak zarazić się kiłą?

Wstrząs toksyczny wywoływany gronkowcową toksyną wstrząsu toksycznego

Gronkowiec złocisty wytwarza wiele toksyn – jedną z nich jest gronkowcowa toksyna wstrząsu toksycznego (najczęściej TSST-1), która wywołuje ciężki, zagrażający życiu wstrząs toksyczny.

Początkowo wiązano go jedynie z kobietami stosującymi tampony dopochwowe podczas miesiączek. Obecnie wiadomo, że może on występować w każdej grupie wiekowej, także u mężczyzn.

Objawami wstrząsu są wysoka gorączka, spadek ciśnienia tętniczego, wysypka, bóle mięśniowe, biegunka, wymioty oraz złuszczanie skóry w okresie zdrowienia.

ZOBACZ TEŻ: Helicobacter pylori – jak pozbyć się uciążliwej bakterii?

Jak leczy się zakażenia gronkowcem?

Do leczenia zakażeń gronkowcem złocistym stosuje się odpowiednią antybiotykoterapię.

Najczęściej pacjentom podaje się wankomycynę (choć pojawiają się już szczepy oporne – VRSA, VISA), linezolid, tigecyklinę, daptomycynę lub mupirocynę (do leczenia zakażeń miejscowych – Mupirox, Bactroban, SoltopinTaconal). Ostateczna decyzja o wyborze antybiotyku jest uzależniona od wyniku badania mikrobiologicznego.

Pamiętaj, że dostępność wielu preparatów w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić na portalu KtoMaLek.pl.

ZOBACZ TEŻ: Borelioza – jak wykryć i jak leczyć?

Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.

Jak wygląda gronkowiec skórny? Objawy, leczenie i badania

Spis treści

Wiele typów różnych drobnoustrojów znajduje się w organizmie ludzkim, wiele także w otaczającym środowisku. Ogromna rzesza ludzi jest nosicielem tej uciążliwej bakterii, jaką jest gronkowiec skórny, a nosiciele to nie chorzy.

Niektórzy nawet przez całe życie nie wiedzą, że są właśnie nosicielami tej bakterii, ponieważ nie przysparza im żadnych dolegliwości.

Ale zakażenie gronkowcem jest już problemem, wymagającym wyleczenia i działań, zapobiegających rozprzestrzenianiu tej choroby.

Gronkowiec skórny, nazywany także Staphylococcus epidermidis, to bakteria znajdująca się na skórze człowieka. Pojawia się także na błonach śluzowych jamy ustnej i w drogach moczowo-płciowych. Ten rodzaj bakterii nie jest groźny dla zdrowego człowieka. Stanowi przecież element naturalnej flory bakteryjnej organizmu.

Gronkowiec złocisty staje się groźny dla człowieka chorego, o obniżonej odporności i skłonności do infekcji. Każde osłabienie układu immunologicznego sprzyja uaktywnianiu tej bakterii. Wtedy stanowi ona dość poważne zagrożenie dla zdrowia. Bardzo często dużą zachorowalność na gronkowca odnotowuje się w szpitalach, które są skupiskiem ludzi chorych i osłabionych.

Często wielu pracowników personelu medycznego jest nosicielami tej bakterii.

Dla kogo bakteria ta jest niebezpieczna? Oto najbardziej narażone grupy chorych:

osoby z chorobami serca,
osoby z nowotworami,
pacjenci po wszelkiego rodzaju urazach,
chorzy po przeszczepach,
pacjenci zaintubowani,
pacjenci, którym wprowadzono do organizmu ciała obce (np. zastawki czy implanty),
wcześniaki,
osoby poddawane dializie nerek.

You might be interested: Ból głowy przy schylaniu

Gronkowiec skórny, jak wskazuje jego nazwa, najczęściej pojawia się na skórze. Dość powszechnie występuje też na błonach śluzowych jamy ustnej, gardła i nosa, a także atakuje drogi moczowo-płciowe.

W niektórych przypadkach, gronkowca skórnego można znaleźć nawet w jelicie grubym. Często bakteria ta uaktywnia się u większości samych nosicieli. Główne przyczyny zakażenia to jedzenie przeterminowanej żywności lub niewłaściwie mrożonej.

Ten rodzaj bakterii jest też bardzo łatwo przenoszony poprzez brudne ręce.

Objawy gronkowca skórnego

Objawy zakażenia gronkowcem skórnym widoczne są dopiero wtedy, gdy na skórze pojawiają się niepokojące zmiany. Ogólnie objawy tego zakażenia można podzielić na dwa podstawowe rodzaje – szpitalne i pozaszpitalne. W ramach tych dwóch kategorii medycyna rozróżnia wiele indywidualnych objawów zakażenia gronkowcem.

zapalenie płuc, które charakteryzuje mocny kaszel i trudności w oddychaniu,
zakrzepica krwi, a głównymi objawami są dreszcze i gorączka, a także często szybki i nierówny oddech,
zakażenie rany w trakcie zabiegu chirurgicznego, objawiające się dużym zaczerwienieniem, bólem i nawet obrzękiem,
zapalenie otrzewnej,
zapalenie kości i szpiku.

czyraki,
jęczmienie,
ropnie,
liszajec,
różne wykwity pod skórą,
osłabienie,
gorączka,
ból w miejscach chorobowo zmienionych,
zapalenie mieszków włosowych.

Większość z tych objawów można zaobserwować u osób o obniżonej odporności. Słaby układ immunologiczny to idealne podłoże do rozwoju gronkowca skórnego. Bakteria wówczas przedostaje się do krwioobiegu i doprowadza do szerokiego zakażenia.

Reklama

Leczenie gronkowca skórnego

Leczenie gronkowca skórnego polega przede wszystkim na zastosowaniu antybiotyków. Niestety, ten rodzaj gronkowca lekarze często określają jako gronkowiec lekoodporny. Medycyna wykryła w tej bakterii ponad 60 genów, które mogą wywoływać choroby, nawet śmiertelne. Dlatego też niekiedy trudno „wcelować” odpowiedni antybiotyk.

Gronkowiec skórny jest przede wszystkim stworzony z biofilmów czyli zbiorowiska mikroorganizmów, zdolnych do pełnienia różnych funkcji. To pozwala bakterii gronkowca dobrze funkcjonować nawet w takich warunkach, w których pojedyncze bakterie nie mogłyby przeżyć.

W przypadkach zakażenie gronkowcem o wysokiej odporności, najczęściej stosowane antybiotyki to glikopeptydy, teikoplanina i wankomycyna.

Dość duże znaczenie w leczeniu tego typu bakterii ma wzmacnianie odporności chorego. Dlatego warto zwrócić baczną uwagę na dietę, więcej spać i odpoczywać, a także zrezygnować z używek (kawa, papierosy czy alkohol). Lekarze często zalecają stosowanie odpowiednich maści.

Gronkowiec skórny – leczenie domowe

Pozytywne efekty przynosi równoległe stosowanie dwóch metod leczenia – medycznego (specjalistycznego) i domowego (naturalnego). Warto stosować okłady z ciepłej wody, które oczyszczają rany z ropy.

Olejek z drzewa herbacianego ma silne działanie przeciwdrobnoustrojowe i sprawdza się w leczeniu zakażonych miejsc na skórze. Z kolei papka z kurkumy ma silne działanie antybakteryjne. Ogromne właściwości przeciwzapalne i przeciwświądowe posiada miód manuka.

Okłady z tego rodzaju miodu skutecznie leczą zmienione chorobowo miejsca i silnie działają nawet na najbardziej odporne szczepy tej bakterii.

Naturalnym antybiotykiem jest także ocet jabłkowy, który usuwa toksyny. Domowe sposoby to nie tylko robienie okładów czy nakładanie papek na rany. Skuteczne rezultaty przynoszą inhalacje, na przykład ze startej cebuli, dwa razy dziennie przez tydzień. Duże właściwości lecznicze posiada także sok z brzozy, a zawarta w nim betulina ma mocne właściwości przeciwbakteryjne.

Gronkowiec skórny – jakie badania?

Tylko właściwa diagnoza i prawidłowe badania mogą wskazać odpowiednie leczenie i ochronę przed niepotrzebnymi powikłaniami. Lekarze przede wszystkim zlecają przeprowadzenie badania laboratoryjnego krwi i moczu.

Pobierają także wymaz z miejsc na skórze, dotkniętych bakterią. Bardzo często w przypadku gronkowca skórnego pobierane są również wymazy z nosa. Wszystkie pobrane próbki zakażonych tkanek są diagnozowane pod kątem obecności tego typu bakterii.

Wyniki badań są już dostępne po 3-5 dniach. Wszystkie wymazy ze skóry nazywane są badaniami przesiewowymi. Aby dawały jak najbardziej prawdziwy wynik, powinny być pobierane w przypadku świeżych zmian skórnych.

Zawsze należy pamiętać, aby 4 godziny przed wymazem nie stosować na to miejsce żadnych maści czy środków dezynfekujących.

Nieodzownym elementem diagnozowania i leczenia gronkowca skórnego jest przeprowadzenie wymazu z gardła. To badanie ma celu określenie antybiogramu, który decyduje, jaki antybiotyk włączyć do leczenia. Wszystkie badania mają przede wszystkim za zadanie ustalenie, jaki rodzaj bakterii zaatakował organizm i jak dobrać właściwe oraz skuteczne leki.

Czytaj też:

Jak objawia się zakażenie gronkowcem? Metody leczenia

Gronkowce to grupa bakterii, w obrębie której zidentyfikowano ponad 30 gatunków, w tym kilkanaście chorobotwórczych dla człowieka. Dzieli się je na koagulazododatnie i koagulazoujemne, ze względu na zdolność do wytwarzania enzymu koagulazy.

Za najpowszechniejsze zakażenia gronkowcowe odpowiedzialny jest Staphylococcus aureus, czyli gronkowiec złocisty. W grupie podwyższonego ryzyka znajdują się pacjenci z upośledzoną odpornością oraz poddani hospitalizacji, gdyż do dużej części zachorowań dochodzi w warunkach szpitalnych.

Drogą rozprzestrzeniania się gronkowca jest przede wszystkim kontakt z zakażoną skórą lub zanieczyszczoną powierzchnią, rzadziej droga kropelkowa.

ZOBACZ TEŻ: Salmonella – jak można się zarazić? Objawy i leczenie salmonellozy

Zakażenia gronkowcem

Z grupy bakterii koagulazododatnich, najczęstszym patogenem wywołującym chorobę jest Staphylococcus aureus. Powodować może zarówno zakażenia miejscowe, jak i uogólnione.

Infekcje skóry przyjmują postać ropnych zmian w postaci liszajców, czyraków, ropni, zapalenia mieszków włosowych i potowych.

Wyjątkowo niebezpieczne jest zakażenie tkanki podskórnej, nazywane martwiczym zapaleniem powięzi, gdyż prowadzić może nawet do śmierci. Dodatkowo, rozwinąć może się gronkowcowe zapalenie spojówek oraz choroby dróg oddechowych.

Staphylococcus aureus posiada zdolność do wytwarzania różnych toksyn, mogących powodować wstrząs toksyczny. Objawia się on wysoką temperaturą ciała, niewydolnością narządową oraz obszernymi zmianami na skórze.

U noworodków odpowiedzialne są za chorobę Rittera i Lyella, w przebiegu której pojawia się gorączka, a także pękające pęcherze, prowadzące do uszkodzeń skóry wskutek odwarstwiania się naskórka. Tzw.

enterotoksyny, znajdowane w skażonej żywności, powodują również zatrucia pokarmowe.

Infekcje uogólnione, to przede wszystkim posocznica i zapalenie wsierdzia, będące poważnym zagrożeniem zdrowia i życia. Zakażenie może rozprzestrzeniać się wraz z krwią do poszczególnych narządów.

Odnotowuje się także zakażenia kości i stawów. Gronkowce koagulazoujemne są czynnikiem wywołującym przede wszystkim zakażenia układu moczowego, zwłaszcza u pacjentów cewnikowanych, a także zapalenie wsierdzia.

Zwiększone ryzyko dotyczy osób ze sztucznymi zastawkami lub rozrusznikiem serca.

ZOBACZ TEŻ: Objawy koronawirusa – jak rozpoznać chorobę?

Diagnostyka zakażenia gronkowcem

Objawy charakterystyczne dla zakażenia gronkowcem wskazują na konieczność szybkiego kontaktu z lekarzem POZ, który przeprowadzi badanie diagnostyczne i zleci posiew, w celu identyfikacji patogenu odpowiedzialnego za infekcję.

Wizytę zarezerwować możesz za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl, bez konieczności wychodzenia z domu. Wczesna interwencja jest bardzo ważna, gdyż zakażenie może rozprzestrzeniać się na inne osoby, z którymi pacjent miał kontakt.

Jeśli mamy do czynienia z zatruciem pokarmowym, istotne jest aby zidentyfikować skażoną żywność.

ZOBACZ TEŻ: Helicobacter pylori – objawy i leczenie. Test na Helicobacter pylori

Leczenie zakażenia gronkowcem

Jak w każdym zakażeniu bakteryjnym, podstawą leczenia infekcji jest zastosowanie odpowiedniego antybiotyku. Zakażenia tkanki skórnej i podskórnej wymagać mogą interwencji chirurgicznej i wykonania drenażu. Jeśli bakteria namnożyła się na wszczepionych elementach, np. implantach, najczęściej konieczne jest ich usunięcie.

Aby nie dopuścić to rozprzestrzenienia się patogenu na większą grupę pacjentów, podstawą jest zachowanie zasad odpowiedniej higieny i unikanie niepotrzebnego kontaktu chorego z osobami niezakażonymi.

ZOBACZ TEŻ: Cytomegalia – jak się objawia? Jak leczyć cytomegalię?

Utrudnienia w leczeniu zakażenia gronkowcem

Ogromną trudnością w leczeniu zakażeń gronkowcem jest narastająca oporność bakterii na stosowane antybiotyki.

Wiąże się to ze zmniejszoną skutecznością farmakoterapii i większym ryzykiem powikłań choroby.

W szpitalach coraz częściej identyfikuje się szczepy gronkowca złocistego opornego na metycylinę (MRSA), który nie reaguje na wiele leków. W ostatnich latach wzrasta także liczba zakażeń pozaszpitalnych tym szczepem.

ZOBACZ TEŻ: Czym są meningokoki i jak się przed nimi chronić?