Hemodynamika (serca) – co to jest, jakie badania robi się w pracowni?

Przeczytaj także:

Rozwój choroby nadciśnieniowej, poza leczeniem farmakologicznym (zażywanie leków), może być hamowany poprzez odpowiednie zmiany środowiskowe, czyli modyfikację trybu życia oraz nawyków żywieniowych.

Więcej

Mechanizm powstawania blaszki miażdżycowej jest skomplikowaną sekwencją wielu czynników.

Więcej

Przychodzi nagle, z zaskoczenia i bez zaproszenia. Stanowi konsekwencję nieprawidłowości w mózgowym krążeniu krwi.

WięcejProfilaktyka w chorobach sercowo-naczyniowychASA w dawce 100 mg z glicyną

Pluscard, 100 mg + 40 mg, 60 tabletekSkład: 1 tabletka zawiera 100 mg kwasu acetylosalicylowego (Acidum acetylsalicylicum) oraz 40 mg glicyny (Glycinum).

 Wskazania do stosowania: Stosuje się w sytuacjach, w których celowe jest hamowanie agregacji płytek krwi: zapobieganie zawałowi mięśnia sercowego u pacjentów z chorobą sercowo-naczyniową; w świeżym zawale serca lub podejrzeniu świeżego zawału serca; zapobieganie powikłaniom zakrzepowo-zatorowym po przebytym zawale mięśnia sercowego, udarze mózgu, zabiegach na naczyniach wieńcowych, w dławicy piersiowej. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancje czynne: kwas acetylosalicylowy lub glicynę lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Nadwrażliwość na salicylany; reakcje uczuleniowe na inne niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), np. astma aspirynowa, gorączka sienna; czynna choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy; wrodzone i nabyte skazy krwotoczne (hemofilia, małopłytkowość); dna moczanowa; trzeci trymestr ciąży i okres karmienia piersią; ciężka niewydolność wątroby lub nerek; niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej. Ze względu na ryzyko zespołu Reye’a nie należy stosować kwasu acetylosalicylowego u dzieci w wieku do 16 lat. Podmiot odpowiedzialny: Aflofarm Farmacja Polska Sp. z o.o., ul. Partyzancka 133/151, 95-200 Pabianice. Lek dostępny bez recepty OTC.

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

Diagnostyka obrazowa wrodzonych wad serca

Dysponujemy dwoma podstawowymi typami procedur. Pierwsza – diagnostyczna, której celem jest obrazowanie serca i układu krążenia dziecka, jak również pomiary parametrów hemodynamicznych, takich jak ciśnienie i saturacja krwi w poszczególnych jamach układu sercowo-naczyniowego.

Tego typu badania wykonujemy w przypadku pacjentów z najbardziej złożonymi wrodzonymi wadami układu krążenia wtedy, gdy badania obrazowe, takie jak badanie echokardiograficzne oraz tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny nie pozwalają na precyzyjną diagnostykę i postawienie ostatecznego rozpoznania.

Dodatkowo, inwazyjne badanie hemodynamiczne wykorzystujemy do kalkulacji przepływów i oporów naczyniowych, co później stanowi podstawę do kwalifikacji dziecka do leczenia.

Druga grupa procedur, mówiąc ogólnie, dotyczy leczenia wad wrodzonych układu krążenia. Są to zabiegi tzw.

kardiologii interwencyjnej, obejmujące zabiegi angioplastyki balonowej, czyli poszerzania za pomocą cewników balonowych zwężonych odcinków pnia i tętnic płucnych lub aorty, zabiegi walwuloplastyki balonowej polegające na poszerzaniu zwężonej zastawki aortalnej lub zastawki pnia płucnego. Poszerzanie zwężonych naczyń wykonujemy także poprzez implantację do nich stentów. W odróżnieniu od kardiologii interwencyjnej u pacjentów dorosłych, leczenie to wyjątkowo rzadko dotyczy tętnic wieńcowych, a głównie aorty i tętnicy płucnej. Stenty u dzieci najczęściej implantuje się w miejscach zwężonych naczyń, niepoddających się skutecznej angioplastyce balonowej. Jest to również metoda z wyboru leczenia koarkatcji aorty u starszych dzieci.

Kolejna grupa zabiegów interwencyjnych dotyczy zamykania patologicznych połączeń w obrębie serca oraz układu krążenia.

Wykonujemy zamknięcia ubytków przegrody międzyprzedsionkowej za pomocą implantów, wprowadzanych do serca, jak również zabiegi zamykania przetrwałych przewodów tętniczych, czyli naczyń, które funkcjonują w czasie życia płodowego, a które powinny samoistnie zamknąć się po urodzeniu, jednak z różnych przyczyn tak się nie stało.

Czasami też zamykamy nieprawidłowe połączenia pomiędzy układem tętniczym a żylnym, zarówno w płucach, jak i w obrębie krążenia systemowego. Niektóre zabiegi interwencyjne nie są definitywnym leczeniem, a stanowią etap w procesie terapeutycznym.

Są to zabiegi paliatywne, których przykładem jest zabieg atrioseptosomii balonowej, zwany zabiegiem Rashkinda, czy implantacja stentu do przegrody międzyprzedsionkowej lub przetrwałego przewodu tętniczego, wykonywane u noworodków z wadami serca wymagającymi poprawy przepływu krwi, co w wybranych schorzeniach poprawia funkcjonowanie układu krążenia dziecka.

Jakim sprzętem dysponują kardiolodzy, czy ułatwia on postawienie prawidłowego rozpoznania?

Sukces kardiologii dziecięcej zależy od ludzi, wiedzy, a także sprzętu, nierzadko bardzo wyrafinowanego i drogiego.

Nowoczesny sprzęt kardiologiczny daje możliwość precyzyjnej diagnostyki wrodzonych wad strukturalnych układu sercowo-naczyniowego, kardiomiopatii, chorób zapalnych układu krążenia, jak również zaburzeń rytmu serca.

Te ostatnie przez wiele lat diagnozowaliśmy wyłącznie za pomocą standardowego zapisu EKG oraz badania holterowskiego. Dzisiaj dysponujemy aparaturą do badań elektrofizjologicznych.

Pozwala ona na bardzo precyzyjną diagnostykę i uzyskanie dokładnej odpowiedzi, który element układu elektrycznego serca działa nieprawidłowo, jak również umożliwia leczenie za pomocą zabiegów ablacji, czyli niszczenia patologicznych fragmentów układu bodźco-przewodzącego, odpowiedzialnych za generowanie arytmii. To najnowocześniejszy sposób postępowania u dzieci z zaburzeniami rytmu.

Jeśli chodzi o diagnostykę wad wrodzonych serca badanie echokardiograficzne nadal pozostaje podstawowym narzędziem diagnostycznym, które pozwala doświadczonemu lekarzowi postawić trafne rozpoznanie. Natomiast bardziej zaawansowane badania w kardiologii dziecięcej, jak tomografia komputerowa i kardiologiczny rezonans magnetyczny, stanowią uzupełnienie echokardiografii.

Jakie cechy powinien spełniać sprzęt do diagnostyki obrazowej, by był jednocześnie pomocny przy wykonywaniu zabiegów?

Po pierwsze, musi dokładnie obrazować, a po drugie być bezpieczny dla pacjenta i personelu medycznego oraz dodatkowo być łatwy w obsłudze.

Czasami trudno pogodzić te wszystkie elementy, bo zazwyczaj sprzęt precyzyjny ze swej natury bywa dość skomplikowany.

W pracowni badań hemodynamicznych i zabiegów hybrydowych dysponujemy najnowocześniejszym angiografem dwupłaszczyznowym z systemem Clarity.

Czym się wyróżnia na tle innych?

Dużą redukcją dawki promieniowania, które pochłania dziecko, w porównaniu ze sprzętem starej generacji. W urządzeniach Allura Clarity ta dawka jest kilkanaście razy mniejsza.

Musimy pamiętać, że pacjenci badani w naszej pracowni to pacjenci często z bardzo złożonymi wadami wrodzonymi serca, dlatego u niektórych z nich badania wykonuje się kilka razy, ponieważ ich leczenie jest wieloetapowe. Redukcja dawki pochłoniętego promieniowania w przypadku tych pacjentów jest bardzo istotna.

Ponadto badamy często dzieci bardzo małe, które szybko się rozwijają. Ich wrażliwość na promieniowanie jest dużo większa niż u osób dorosłych.

Kolejna istotna sprawa to promieniowanie, na które narażony jest personel. Pomimo, że dysponujemy systemami ochronnymi, to ograniczenie promieniowania obniża istotnie jego oddziaływanie na pracowników, którzy z natury swoich obowiązków podlegają praktycznie codziennej ekspozycji na promieniowanie jonizujące.

Kolejne rozwiązanie, którym poprzednio nie dysponowaliśmy, to system dwupłaszczyznowego obrazowania radiologicznego pozwalający na jednoczesne uzyskanie obrazu w dwóch wybranych przez operatora projekcjach.

Dlaczego jest to ważne?

Ponieważ pozwala na ograniczenie ilości środka cieniującego, podawanego do układu krążenia w czasie badania diagnostycznego.

Ilość środka cieniującego jaką możemy zastosować jest uwarunkowana masą ciała pacjenta, co w przypadku noworodków, które ważą 3-5 kg, może stanowić poważne ograniczenie.

Jeśli więc przy jednym wstrzyknięciu środka cieniującego otrzymujemy obraz w dwóch płaszczyznach, to poprawiamy w ten sposób efekt diagnostyczny, unikając dwukrotnego podawania środka cieniującego.

Obecny sprzęt do kardiologii interwencyjnej dzięki jego ergonomii znacznie ułatwia obsługę w czasie zabiegu. Istnieje możliwość, aby operatorzy, dzięki dostępnemu przy stole zabiegowym panelowi, samodzielnie edytowali i ustawiali obrazy referencyjne, jak również samodzielnie dokonywali pomiarów obrazowanych elementów układu krążenia. W ten sposób wykonujemy zabiegi skuteczniej i szybciej.

Warunki bezpieczeństwa sprzętu operacyjnego są ważne dla pacjenta. Dla lekarza liczy się też jego ergonomia – czy te istotne cechy da się połączyć?

Istotną sprawą jest przestrzeganie procedur – dzięki temu odnosimy sukcesy w kardiologii dziecięcej.

Widzimy jednak, że nowe urządzenia niosą ze sobą inne rozwiązania, których należy się nauczyć, bo wpływają one na poprawę jakości naszej pracy, mierzonej nie tylko prostotą użytkowania.

Ergonomia sprzętu wpływa na ostateczny wynik leczenia, skrócenie czasu zabiegu oraz bezpieczeństwo, co daje efekt w postaci zmniejszonej liczby powikłań zabiegowych.

Taki ważny element ergonomiczny, stanowiący przełom w diagnozowaniu, to połączenie obrazowania echokardiograficznego z obrazowaniem radiologicznym.

Na przykład?

Przy zabiegach zamykania ubytków przegrody międzyprzedsionkowej implantami, gdy wymagane jest jednoczesne monitorowanie za pomocą fluoroskopii i echokardiografii przezprzełykowej, nowoczesne oprogramowanie używanego przez nas sprzętu stwarza możliwość fuzji obrazu echokardiograficznego oraz radiologicznego. To przełom w pracy operatora – zachodzące procesy diagnostyczne śledzi na jednym ekranie, a nie jak dotąd na dwóch.

Zabiegi kardiologiczne wykonuje się coraz częściej u bardzo małych dzieci. Czy oprócz zmniejszenia dawki promieniowania obecnie stosowany sprzęt na inne sposoby zmniejsza inwazyjność badań i zabiegów?

Zasadnicze jest dla nas to, że obrazowanie echokardiograficzne u małych pacjentów w czasie zabiegu wykonuje się najczęściej przezprzełykowo. Kiedyś te sondy miały znaczną grubość i mogliśmy je wykorzystywać dopiero przy wadze pacjenta 15-20 kg.

W tej chwili dysponujemy aparatem echokardiograficznym ze specjalną cienką głowicą przezprzełykową. Można ją stosować nawet u najmniejszych niemowlaków.

• Zwężenie cieśni aorty u 15-letniej dziewczynki; A – aortografia, B – rekonstrukcja trójwymiarowa na podstawie aortografii rotacyjnej, C – stan po implantacji stentu w miejscu zwężenia cieśni aorty.

1. Noworodek z zarośnięciem zastawki płucnej bez ubytku przegrody międzykomorowej i hipoplazją prawej komory serca; A – pomiary średnicy przewodu tętniczego w aortografii; B – stan po implantacji stentu do przewodu tętniczego.
2. Rozmawiał Waldemar Nowak

Oddział Kardiologii

e-mail: [email protected]

Personel

Kierownik Oddziału Kardiologii:

• dr hab. n. med. Marek Gierlotka, prof. UO specjalista chorób wewnętrznych i kardiologii

I Zastępca Kierownika ds. Interwencji Sercowo-Naczyniowych

•  dr n. med. Piotr Feusette   specjalista chorób wewnętrznych i kardiologii

II Zastępca Kierownika ds. Intensywnej Terapii Kardiologicznej

• dr n. med. Agata Duszańska specjalista chorób wewnętrznych, kardiologii i angiologii

Pielęgniarka oddziałowa:

Pielęgniarki koordynujące:

• mgr Mariola Jędrzejczyk-Wester
• mgr Anna Kubiak

Sekretariat:

• Bożena Głowacka
• Danuta Kondratowicz

Prosimy i zapoznanie się z zasadami izolacji domowej przed hospitalizacją – dokument dostępny jest również na dole strony

Charakterystyka

Oddział Kardiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Opolu to renomowana jednostka stanowiąca ośrodek referencyjny dla województwa opolskiego, prowadząca codzienny ostry dyżur kardiologiczny.

Zapewniamy całodobową opiekę dla pacjentów w stanach zagrożenia życia takich jak zawał serca, ostra niewydolność serca i z zagrażające życiu zaburzenia rytmu i przewodzenia.

W ramach Oddziału przeprowadzamy nieinwazyjną i inwazyjną diagnostykę i leczenie chorób układu sercowo-naczyniowego oraz wdrażamy i prowadzimy profilaktykę wtórną chorób układu krążenia.

Pracownicy naszego Oddziału angażują się we wdrażanie nowych metod diagnostyki i leczenia chorób układu krążenia. Prowadzą badania naukowe zarówno własne jak i we współpracy z innymi jednostkami.

W ramach działalności dydaktycznej i naukowej prowadzone są zajęcia dydaktyczne dla studentów medycyny, szkolenie podyplomowe w zakresie specjalizacji z kardiologii oraz kursy i szkolenia dla lekarzy i średniego personelu medycznego.

W Oddziale Kardiologii, Pracowniach i Poradni Kardiologicznej pracuje łącznie 39 lekarzy, 51 pielęgniarek, 5 techników, fizjoterapeuta, dietetyk kliniczny oraz 2 sekretarki.

Oddział dysponuje pełną diagnostyką kardiologiczną zarówno inwazyjną jak i nieinwazyjną. Pełni całodobowe dyżury kardiologiczne z możliwością 24h dostępu do diagnostyki inwazyjnej i angioplastyki wieńcowej. Jest ośrodkiem wszczepiającym układy stymulujące serca.

W strukturze Oddziału Kardiologii działają:

• Pododdział Intensywnej Terapii Kardiologicznej z 20 łóżkami  – realizujący diagnostykę i leczenie pacjentów w ostrych stanach kardiologicznych, wymagających między innymi całodobowego monitorowania nieinwazyjnego i/lub inwazyjnego układu krążenia, farmakologicznego i/lub inwazyjnego wspomagania krążenia lub wspomagania wentylacji płuc ściśle współpracując z Oddziałem Anestezjologii i Intensywnej Terapii, na bieżąco i ściśle współpracuje z Pododdziałem Interwencji Sercowo-Naczyniowych. Pododdziałem kieruje II Zastępca Kierownika ds. Intensywnej Terapii Kardiologicznej dr n. med. Agata Duszańska. 

• Pododdział Interwencji Sercowo-Naczyniowych z 40 łóżkami – realizuje diagnostykę i leczenie pacjentów ze schorzeniami kardiologicznymi, którzy nie wymagają hospitalizacji w Pododdziale Intensywnej Terapii Kardiologicznej, w tym przyjęcia planowe oraz kontynuację leczenia po ostrych stanach kardiologicznych, na bieżąco i ściśle współpracuje z Pododdziałem Intensywnej Terapii Kardiologicznej. Pododdziałem kieruje I Zastępca Kierownika ds. Interwencji Sercowo-Naczyniowych dr n. med. Piotr Feusette. 

• Pracownia Badań Hemodynamicznych – wykonuje planową i pilną inwazyjną diagnostykę i leczenie interwencyjne układu krążenia, w tym między innymi koronarografię, diagnostyczne cewnikowanie i angiografię jam serca i naczyń, obrazowanie wewnątrznaczyniowe, czynnościową ocenę hemodynamiki krążenia, zabiegi przezskórnej angioplastyki wieńcowej (w tym implantację stentów), inwazyjne wspomaganie krążenia, czasową stymulację serca, leczenie strukturalnych chorób serca (przezskórne zabiegi zastawkowe, zamykanie uszka lewego przedsionka, przezskórne zamykanie nieprawidłowych połączeń jam serca). Koordynatorem pracowni jest dr hab. Jerzy Sacha. 
• Pracownia Elektrofizjologii – prowadzi inwazyjną diagnostykę elektrofizjologiczną i inwazyjne leczenie zaburzeń rytmu serca, wykonując między innymi zabiegi implantacji stymulatorów serca, kardiowerterów/defibrylatorów, urządzeń resynchronizujących, wszczepialnych urządzeń rejestrujących, zabiegi usuwania elektrod, badania elektrofizjologiczne, ablacje klasyczne, ablacje przy użyciu systemów elektroanatomicznych oraz krioablacje. Koordynatorem pracowni jest lek. Grzegorz Hordyński.
• Pracownia Echokardiografii – prowadzi echokardiograficzną diagnostykę chorób serca i naczyń, wykonuje badania przezklatkowe, przezprzełykowe, echokardiograficzne badania obciążeniowe oraz echokardiograficzną ocenę żywotności mięśnia sercowego. Koordynatorem pracowni jest  lek. Maria Piskozub.

• Pracownia Elektrokardiologii Nieinwazyjnej – prowadzi nieinwazyjną elektrokardiograficzną diagnostykę układu krążenia, wykonując spoczynkowe badania elektrokardiograficzne, 24-godzinne lub dłuższe monitorowanie ekg metodą Holtera, elektrokardiograficzne próby wysiłkowe, badania ergospirometryczne, stymulacje przezprzełykowe, 24-godzinne monitorowanie ciśnienia tętniczego krwi, testy pochyleniowe oraz diagnostykę autonomicznego układu krążenia w zakresie chorób układu krążenia. Koordynatorem jest lek. Joanna Płonka. 

• Pracownia Diagnostyki Obrazowej Serca – zajmuje się diagnostyką kardiologiczną z wykorzystaniem tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego, korzystając z badań wykonywanych przez Zakład Diagnostyki Obrazowej, przy ścisłej współpracy z wszystkimi pracownikami Zakładu. Koordynatorem jest lek. Tomasz Brzostowicz.

• Poradnia Kardiologiczna
  • Poradnia Konsultacyjna
  • Poradnia Zaburzeń Rytmu Serca
  • Poradnia Kardiologicznej Opieki Skoordynowanej dla Pacjentów po Zawale Serca

Powyższe komórki są nierozerwalnie ze sobą powiązane w aspekcie kadry i organizacji diagnostyki i leczenia pacjentów ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego. Ponadto na bazie kadrowo-lokalowej Oddziału Kardiologii funkcjonuje Klinika Kardiologii Instytutu Medycyny Uniwersytetu Opolskiego. 

ZAKRES REALIZOWANYCH PROCEDUR

Pracownia Elektrofizjologii

1. Implantacja i wymiana jedno i dwujamowych stymulatorów serca
2. Implantacja i wymiana jedno i dwujamowych kardiowerterów-defibrylatorów (ICD)
3. Implantacja i wymiana stymulatorów serca z opcją resynchronizacji komór (CRT-P)
4. Implantacja i wymiana kardiowerterów-defibrylatorów z opcją resynchronizacji komór (CRT-D)
5. Wymiany urządzeń z rozszerzeniem rodzaju stymulacji (upgrade)
6. Badania elektrofizjologiczne
7. Ablacje klasyczne prądem RF
8. Ablacje z użyciem systemu elektroanatomicznego 3D (CARTO) w tym izolacje ujścia żył płucnych (PVI), ablacje częstoskurczów komorowych, burz elektrycznych
9. Krioablacje balonowe ujścia żył płucnych (PVI)
10. Implantacje stymulatorów z umieszczaniem elektrody komorowej w pęczku Hisa

Pracownia Badań Hemodynamicznych

1. Koronarografie
2. Przezskórne interwencje w zakresie tętnic wieńcowych:

• Angioplastyki balonowe
• Angioplastyki z implantacją stentów naczyniowych: DES (stenty uwalniające lek antymitotyczny), BVS (stenty biodegrodowalne magnezowe)
• Zabiegi wieńcowe z użyciem rotablacji
• Zabiegi wieńcowe bez użycia kontrastu (u chorych z niewydolnością nerek)
• Zabiegi w zakresie przewlekle zamkniętych tętnic (CTO)
• Zabiegi wysokiego ryzyka w zabezpieczeniu wspomaganiem krążenia (Impella, ECMO)

1. Ocena funkcjonalna (FFR, iFR) i morfologiczna zwężeń w tętnicach wieńcowych (IVUS)
2. Pomiary ciśnień wewnątrzsercowych i rzutu serca
3. Przezskórne leczenie strukturalnych chorób serca:

• Walwuloplastyki balonowe
• Przezskórne implantacje zastawek aortalnych (TAVI)
• Naprawa zastawki mitralnej metodą MitraClip
• Zamknięcie uszka lewego przedsionka
• Zamknięcie przecieków wewnątrzsercowych (ASD, PFO)
• Zamknięcie przecieków okołozastawkowych (PVL)

Pracownia Echokardiografii

1. Badania echokardiograficzne przezklatkowe
2. Badania echokardiograficzne przezprzełykowe
3. Badania echokardiograficzne obciążeniowa
4. Inne badania dotyczące układu naczyniowego

• USG tętnic szyjnych
• USG żył i tętnic kończyn dolnych
• USG płuc w ramach intensywnej terapii kardiologicznej

Pracownia Elektrokardiologii Nieinwazyjnej

1. Test wysiłkowy
2. Test wysiłkowy z analizą wymiany gazowej – spiroergometria
3. Spirometria spoczynkowa
4. Stymulacja przezprzełykowa

• ocena układu przewodzącego
• diagnostyka choroby wieńcowej
• prowokacja arytmii

1. 24-godzinne monitorowanie EKG metodą Holtera
2. 24-godzinne monitorowanie RR metodą Holtera
3. Test pochyleniowy – diagnostyka omdleń
4. Nieinwazyjny monitoring hemodynamiczny (rzut minutowy serca, objętość wyrzutowa serca oraz inne parametry hemodynamiczne, ciągły pomiar ciśnienia tętniczego metodą „beat by beat” oraz optymalizacja terapii resynchronizującej (CRT)

Pracownia Diagnostyki Obrazowej Serca

We współpracy z Zakładem Diagnostyki Obrazowej (ZDO) w Oddziale Kardiologii wykonywane są badania serca za pomocą rezonansu magnetycznego (CMR). W ubiegłym roku wykonano ponad 400 takich badań, w tym ponad 100 badań obciążeniowych z użyciem adenozyny.

DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWA

Klinika i Oddział Kardiologii USK w Opolu prowadzi bardzo aktywnie działalność naukowo-badawczą. Obejmuje to zarówno projektu naukowe jak i doniesienia zjazdowe oraz publikacje.

W latach 2018 i 2019 lekarze Kliniki i Oddziału Kardiologii opublikowali 39 prac naukowych, których łączny współczynnik impact factor = 93,156.

Dobry wynik jest również owocem współpracy z innymi ośrodkami akademickimi w Polsce. Ponadto powstało 26 doniesień zjazdowych przedstawionych na polskich i zagranicznych konferencjach naukowych.

Lista aktualnie prowadzonych projektów naukowych w Klinice i Oddziale Kardiologii USK w Opolu – w załączniku poniżej.

Publikacje lekarzy Oddziału Kardiologii USK w Opolu w latach 2018-2019 – w załączniku poniżej. 

Lokalizacja

Oddział Kardiologii znajduje się na czwartym  piętrze w budynku A

Diagnostyka

Badanie inwazyjne, zwane potocznie cewnikowaniem serca, to diagnostyczne badanie układu krążenia, przeprowadzane w wybranej grupie dzieci z wadami serca i dużych naczyń. Jego wyniki pozwalają na podjęcie decyzji o postępowaniu leczniczym.

Cewnikowanie serca przeprowadza się w pracowni hemodynamicznej. Składa się z dwóch części: hemodynamiki i angiografii. Podczas wyko­nywania całego badania korzysta się z tego samego dojścia naczyniowego (przezskórnego nakłucia żyły lub tętnicy).

Podczas hemodynamicznej części badania dokonuje się zapisu ciśnienia oraz pomiaru utlenowania krwi z poszczególnych jam serca i naczyń.

Badanie pozwala zmierzyć bezpośrednio ciśnienie w poszczególnych jamach serca (prawej i lewej komorze, prawym i lewym przedsionku) oraz w dużych tętnicach (pniu tętnicy płucnej i aorcie), a także określić ewentualny gradient (różnicę) ciśnienia skurczowego w poszczególnych strukturach serca, obliczyć wartość płucnego i systemowego przepływu krwi oraz określić wielkość oporu płucnego i systemowego.Angiografia pozwala uwidocznić obraz pracy serca w ruchu i pokazuje morfologię wady. Na tej podstawie można dokonać pomiaru średnicy zastawek serca i dużych naczyń, co jest niezbędne podczas podejmowania decyzji leczniczych.

Pracownia hemodynamiczna

Zabieg cewnikowania przeprowadza się w znieczuleniu (u dzieci najczęściej w znieczuleniu ogólnym). Warunkiem jego przeprowadzenia jest podpisanie świadomej zgody przez rodziców na zabieg i na znieczulenie. Jeżeli pacjent ukończył 16 lat, a jego rozwój psychiczny jest prawidłowy, rozmowy przeprowadzane są w jego obecności i wymagany jest również jego podpis.

W trakcie rozmów poprzedzających podpisanie świadomej zgody lekarz kardiolog i lekarz anestezjolog informują rodziców o zasadności zabiegu, technice i możliwych powikłaniach.Dobę przed zabiegiem i dobę po nim podaje się rutynowo antybiotyk w ramach profilaktyki zakażenia.

Dziecko powyżej 1 miesiąca życia musi pozostawać na czczo co najmniej 8 godzin, a noworodek karmiony mlekiem matki – 4 godziny przed zabiegiem.W zależności od rodzaju wady serca, zabieg przeprowadza się zazwyczaj z nakłucia żyły w pachwinie i/lub tętnicy udowej.

W indywidualnych sytuacjach zabieg można wykonać z dostępu innych dużych naczyń, takich jak: żyła szyjna wewnętrzna czy żyła ramienna. Sporadycznie dostęp naczyniowy można uzyskać poprzez bezpośrednie nakłucie żyły wątrobowej lub chirurgiczne otwarcie tętnicy szyjnej.

Po wkłuciu się wenflonem, w żyle i/lub tętnicy umieszcza się koszulkę naczyniową z uszczelką, która zapobiega wypływowi krwi; następnie przez tę koszulkę wprowadza się odpowiednie cewniki, umożliwiające przeprowadzenie badania hemodynamicznego i angiograficznego.W czasie badania hemodynamicznego pomiar ciśnienia uzyskuje się łącząc cewnik z systemem rejestrującym.

Wartość utlenowania krwi mierzy się przez podanie do oksymetru 0,1 ml krwi z poszczególnych struktur serca.W trakcie angiografii podawany jest środek cieniujący, który umożliwia obejrzenie jam i naczyń serca w ruchu. Aktualnie dostępne środki cieniujące nie wywołują reakcji alergicznych, a jednocześnie mogą być stosowane w zmniejszonej objętości, bez wpływu na jakość uzyskiwanych obrazów angiograficznych.

Jeżeli w trakcie zabiegu nie wystąpią żadne powikłania, przetaczanie krwi nie jest konieczne. Po zabiegu, w miejscu wkłucia wystarczy założyć opatrunek, nie ma potrzeby zakładania szwów chirurgicznych. Po nakłuciu tętnicy udowej konieczne jest przebywanie w pozycji leżącej przez 12 godzin, co zapobiega powstaniu miejscowych wylewów śródtkankowych.

Wybudzanie dzieci ze znieczulenia ma miejsce na sali hemodynamicznej (z wyjątkiem noworodków i niemowląt w ciężkim stanie ogólnym i po zabiegach interwencyjnych oraz dzieci wymagających oddechu zastępczego bezpośrednio po operacji).

W zależności od stanu ogólnego, dzieci przewożone są albo na oddział intensywnej opieki medycznej, albo na oddział macierzysty.

 Po cewnikowaniu serca dziecko powinno pozostawać przez 12 godzin w pozycji leżącej

Ryzyko związane z cewnikowaniem serca

Cewnikowanie serca, jak każdy zabieg interwencyjny, wiąże się z możliwością powikłań, ze zgonem włącznie. U większości dzieci ryzyko powikłań jest małe, zależy od szeregu czynników, takich jak: wiek dziecka, stan ogólny, dodatkowe wady, rodzaj wady serca i charakter przeprowadzanego zabiegu.

Im młodsze dziecko i cięższy jego stan ogólny, tym częściej mogą wystąpić powikłania.Czynniki ryzyka można podzielić na miejscowe i ogólne. Powikłania miejscowe to przedłużone krwawienie z miejsca wkłucia, które niekiedy wymaga chirurgicznego zszycia naczynia i ewentualnie przetoczenia krwi oraz zakrzepica naczynia.

W przypadku zakrzepicy objawowej podaje się środki przeciwzakrzepowe, w zakrzepicy bezobjawowej rozwija się krążenie oboczne. Nie upośledza to zazwyczaj funkcji kończyny, ale powoduje niemożność wykorzystania tego samego dostępu naczyniowego w razie konieczności następnego cewnikowania serca.

Wśród powikłań ogólnych wymienia się wystąpienie zapalenia płuc lub rozwój zakażenia ogólnego mimo stosowanej antybiotykoterapii. Do powikłań dotyczących bezpośrednio serca i dużych naczyń należą przedłużające się zaburzenia rytmu serca, które mogą wymagać leczenia farmakologicznego lub wszczepienia stymulatora serca.

Najgroźniejszym powikłaniem, które wymaga natychmiastowej interwencji chirurgicznej, jest przebicie ściany serca. Zdarza się ono sporadycznie, najczęściej u noworodków ze złożonymi wadami serca, w ciężkim stanie ogólnym.

Wskazania do wykonania diagnostycznego cewnikowania serca

Obecnie większość wrodzonych wad serca można kwalifikować do leczenia ope­racyjnego głównie na podstawie badań nieinwazyjnych.

Najważniejsze z nich to badanie echokardiograficzne i dopplerowskie.

W ostatnich latach coraz większe znaczenie w diagnostyce wad wrodzonych serca ma również angiotomografia komputerowa z możliwością trójwymiarowej rekonstrukcji obrazu oraz rezonans magnetyczny.

Zabieg cewnikowania serca pozostaje konieczny w przypadku:

• wątpliwości co do szczegółów rozpoznania w badaniach nieinwazyjnych
• dzieci ze złożonymi wadami serca, u których cewnikowanie wykonuje się przed każdym etapem leczenia
• dzieci zakwalifikowanych do leczenia interwencyjnego: przed zabiegiem – w celu oceny anatomii wady oraz po zabiegu – w celu oceny skuteczności zabiegu. Należy zaznaczyć, że zabieg interwencyjny i cewnikowanie serca przeprowadza się w trakcie tego samego pobytu dziecka na sali hemodynamicznej i jednego znieczulenia, a także z tego samego dojścia naczyniowego
• jeżeli stan dziecka jest niezadowalający w bezpośrednim okresie po operacji wrodzonej wady serca, a badania nieinwazyjne nie wskazują przyczyny.

Cewnikowanie serca, łącznie z przeprowadzeniem tzw. prób farmakologicznych, niezbędne jest także w przypadku podejrzenia nadciśnienia płucnego. Nadciśnienie płucne najczęściej rozwija się przy wadach, w których dominuje lewo-prawy przeciek krwi przez przegrody serca lub między aortą a pniem płucnym.

Prowadzi to do podwyższenia ciśnienia w pniu płucnym i nieodwracalnych zmian anatomicznych w rozgałęzieniach prawej i lewej tętnicy płucnej, co z kolei powoduje zwiększenie oporu płucnego. Przekroczenie pewnej wartości oporu płucnego znacznie zwiększa ryzyko zabiegu kardiochirurgicznego lub stanowi przeciwwskazanie do operacji.

W czasie próby farmakologicznej podaje się w mieszaninie oddechowej tlenek azotu i ponownie przeprowadza się całe badanie hemodynamiczne, czyli bada się wartość utlenowania krwi i ciśnienia w poszczególnych jamach serca i dużych naczyniach. Jeżeli w trakcie próby dochodzi do zmniejszenia wartości oporu płucnego, ryzyko operacji wyraźnie się zmniejsza.

Należy podkreślić, że dzięki wcześnie podejmowanej opiece kardiologicznej, obecnie coraz rzadziej dochodzi do rozwoju nadciśnienia płucnego u dzieci z wrodzonymi wadami serca.

Cewnikowanie serca przeprowadza się również w przypadku konieczności wykonania testów okluzyjnych. Testy te najczęściej znajdują zastosowanie jako symulacja zabiegu chirurgicznego w celu oceny reaktywności łożyska płucnego w nadciśnieniu płucnym. Podczas takich zabiegów zamyka się cewnikiem balonowym przeciek wewnątrzsercowy i w tym samym czasie ocenia się wartość oporu płucnego.

W zależno­ści od sytuacji hemodynamicznej, w trakcie takiego testu można również przeprowadzić próbę farmakologiczną z tlenkiem azotu. Testy okluzyjne wykonuje się także w przypadku złożonych siniczych wad serca, kiedy dochodzi do wykształcenia nieprawidłowych połączeń naczyniowych, które należy zamknąć metodami interwencyjnymi.

Niekiedy – z powodu stanu dziecka, a przede wszystkim małego utlenowania obwodowego, czyli sinicy centralnej – trudno jednoznacznie rozstrzygnąć, czy zamknięcie tych połączeń powinno nastąpić przed operacją kardiochirurgiczną, czy po niej. W takich przypadkach cewnikiem balonowym zamyka się czasowo połączenie i obserwuje utlenowanie obwodowe.

Jeżeli saturacja obwodowa nie zmienia się w ciągu 15 minut, oznacza to, że obserwowane połączenie można bezpiecznie zamknąć przed operacją. W sytuacji odwrotnej, jeżeli saturacja się zmniejsza, zamknięcie nieprawidłowego połączenia odkłada się na okres pooperacyjny.

Tego typu testy przeprowadza się stosunkowo rzadko, w przypadku złożonych hemodynamicznie lub morfologicznie wad wrodzonych serca, niekiedy jednak są one niezbędne do podjęcia właściwych decyzji leczniczych.

Autor: prof. Joanna KsiążykŹródło: „Moje dziecko ma wadę serca”pod red.: prof. E. Malca, dr hab. K. Januszewskiej, M. Pawłowskiej

Oddział Kardiologiczny z Pracownią Hemodynamiki – Szpital Specjalistyczny im. Stanisława Staszica w Pile

48

Oddział posiada 52 łóżka, w tym 10 łóżek tworzy Pododdział Intensywnego Nadzoru Kardiologicznego.

Prowadzi diagnostykę i leczenie chorób układu krążenia. Wykonuje badania diagnostyczne m.in. :

• badnie echograficzne serca,
• echo przezprzełykowe,
• testy wysiłkowe,
• testy pionizacyjne,
• hol tery ciśnieniowe i EKG,
• EKG,

Badania te pozwalają ocenić strukturę serca, zawansowanie choroby i postępy w ich leczeniu.

Lekarze kardiolodzy wszczepiają stymulatory serca i ICD – kardiodefibrylatory.

W salach intensywnego nadzoru kardiologicznego posiada aparaturę do teletransmisji Ostrych Zespołów Wieńcowych co pozwala skrócić drogę pacjenta z zawałem serca do leczenia inwazyjnego w Pracowni Hemodynamiki . Pracownia Hemodynamiczna znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie oddziału, tam wykonuje się badania koronarograficzne oraz zabiegi angioplastyki tętnic wieńcowych i wszczepianie stentów BMS i DES.

• Dla naszych pacjentów pielęgniarki prowadzą edukacje z zakresu kardiodiabetologii i czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca.
• Nasze pielęgniarki uczestniczą w promocji Zdrowia organizowanej prze z Szpital dla mieszkańców regionu.
• Informacją o planowanych przyjęciach służą sekretarki medyczne Oddziału pod nr telefonu 67 2106 413, a o przyjęciach na badania i zabiegi koronarograficzne pod nr 67 2106 563.

Koronarografia serca – jak się przygotować i kiedy się ją wykonuje?

Koronarografia, nazywana też angiografią naczyń wieńcowych, to popularna metoda obrazowania naczyń wieńcowych serca, wykorzystująca promienie rentgenowskie. Aby uzyskać wyraźny obraz do tętnic przy pomocy specjalnego cewnika wprowadza się środek kontrastowy, który pochłania promieniowanie RTG, dzięki czemu naczynia są widoczne na aparaturze rejestrującej obraz.

W trakcie zabiegu uwidacznia się zarówno lewą, jak i prawą tętnicę wieńcową, a także ich odgałęzienia. Koronarografia pozwala sprawdzić, czy budowa naczyń jest prawidłowa, oraz to, czy widoczne są w nich jakieś zmiany chorobowe, które mogą utrudniać przepływ krwi.

ZOBACZ TEŻ: Jakie jest prawidłowe ciśnienie krwi?

Jakie są wskazania do zabiegu?

Angiografia naczyń wieńcowych jest jednym z podstawowych badań diagnostycznych, które wykonuje się u pacjentów z różnymi postaciami choroby tętnic wieńcowych lub jej podejrzeniem. Kardiolog może zlecić koronarografię u pacjentów:

• mających objawy wskazujące na chorobę niedokrwienną serca,
• z rozpoznaną chorobą wieńcową,
• cierpiących na niewydolność serca,
• z tętniakiem aorty,
• po przebytym urazie klatki piersiowej,
• z niektórymi wadami wrodzonymi serca,
• przed leczeniem kardiochirurgicznym (np. angioplastyką lub zakładaniem „by-passów”),
• cierpiących na stany zapalne naczyń krwionośnych.

Koronarografia ułatwia kardiologom podjęcie decyzji, do jakiego dalszego leczenia kwalifikuje się pacjent. Czasem wystarczy samo leczenie farmakologiczne, jednak w części przypadków wymagane jest np. udrożnienie zmienionych chorobowo naczyń wieńcowych.

Chcesz się wybrać na konsultację do kardiologa? Zarezerwuj termin już teraz przez serwis LekarzeBezKolejki.pl, który udostępnia tysiące terminów u specjalistów w całej Polsce.

O tym, czy kwalifikujemy się do zabiegu, decyduje lekarz kardiolog. Przed podjęciem takiej decyzji może zlecić wykonanie także innych badań, jak próba wysiłkowa, ECHO serca, EKG, czy Holter EKG. 

Aby zabieg przebiegł bez zakłóceń i dał oczekiwane rezultaty, należy się do niego odpowiednio przygotować. Przed większością planowanych badań o charakterze inwazyjnym zaleca się wykonanie szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (tj. żółtaczce zakaźnej). O czym jeszcze pacjent powinien wiedzieć?

• Przed zabiegiem trzeba poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach. Może się bowiem okazać, że na krótko przed zabiegiem trzeba będzie zaprzestać ich stosowania.
• Warto zapytać, czy powinniśmy wykonać dodatkowe badania laboratoryjne przed zabiegiem. W większości przypadków badania wykonuje się bezpośrednio przed koronarografią w szpitalu.
• Jeżeli kiedykolwiek wystąpiła u nas reakcja alergiczna po podaniu środka kontrastowego podczas badania radiologicznego, powinniśmy poinformować o tym lekarza.
• Do badania należy przystąpić na czczo (tj. nie jeść przez około 8 godzin przed zabiegiem). Dzień przed koronarografią warto zadbać o prawidłowe nawodnienie – wskazane jest wypicie około 2 litrów płynów.
• Pacjentki powinny zmyć kryjące lakiery z paznokci dłoni i stóp, aby w trakcie zabiegu lekarz mógł kontrolować ich stan.

Trzeba pamiętać, że angiografia wieńcowa, choć często wykonywana, nadal jest badaniem inwazyjnym, które niesie ze sobą pewne ryzyko. Pacjenci najczęściej skarżą się na ból i zaczerwienienie w miejscu dostępu naczyniowego.

Może się jednak zdarzyć, że dojdzie do ostrego niedokrwienia kończyn, zaburzenia rytmu serca, udaru mózgu, czy uszkodzenia nerek. Powikłania te zdarzają się jednak stosunkowo rzadko i nie przekraczają 2% wszystkich zabiegów.

Ryzyko wzrasta u osób w podeszłym wieku lub w ciężkim stanie ogólnym i przy współistniejących chorobach np. cukrzycy.

ZOBACZ TEŻ: Kiedy wykonuje się badanie rezonansem magnetycznym?

Zabieg koronarografii wykonuje się w pracowniach hemodynamicznych lub pracowniach badań naczyniowych.

Trwa około 30 minut (czasem do 1,5 godziny, gdy przypadek jest trudny) i jest dla pacjenta bezbolesny, ponieważ przeprowadza się go w znieczuleniu miejscowym.

Obecnie stosuje się główne dojście naczyniowe, tzw. promieniowe (w okolicy nadgarstka). Sporadycznie wybiera się dojście udowe, znajdujące się w pachwinie.

Podczas zabiegu cewnik wprowadzany jest do tętnicy obwodowej. Gdy znajdzie się w odpowiednim miejscu, podawany jest środek kontrastowy, który miesza się z krwią.

W tym momencie pacjent może odczuwać ciepło. Cały ten proces jest nagrywany i może być przez kardiologa odtwarzany, aby ocenić budowę i stan naczyń, a także pracę serca.

Po usunięciu cewnika w miejscu wkłucia zakłada się opatrunek uciskowy.

Po zabiegu pacjent powinien przez kilka godzin leżeć nieruchomo na plecach i nie zginać kończyny, do której wprowadzany był cewnik. Dzięki temu nie powstaną krwiaki. Jeść można chwilę po badaniu.

Ważne jest także picie dużej ilości płynów, by wypłukać środek kontrastowy z organizmu. Gdyby w miejscu wkłucia siniak stał się tkliwy lub uległ powiększeniu, należy skonsultować się z lekarzem.

ZOBACZ TEŻ: Morfologia krwi – jak interpretować wyniki?

Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.