Katalepsja jest zaburzeniem układu nerwowego polegającym na tym, że osoba cierpiąca na nią wykazuje głównie stan sztywności ciała i nie może się poruszać. W większości przypadków pozostają świadomi, więc są w stanie usłyszeć i zobaczyć, co dzieje się w pobliżu.
Ten stan jest również znany jako pozorna śmierć i był przyczyną różnych zgonów w czasach starożytnych, ponieważ czas trwania odcinka może wynosić od kilku minut do kilku tygodni, więc wierzyli, że osoba zmarła i została pochowana żywcem, później Zmarli z powodu uduszenia lub ataków paniki.
Kiedy osoba jest sparaliżowana przez to zaburzenie, które zwykle powstaje nagle i jest w jakimś świadomym stopniu, może być przerażające, ale nie jest to poważna sprawa i można powrócić do normy, wykrywając, co ją wywołuje. Z tego powodu w ONsalus chcemy poinformować o katalepsji: przyczynach, objawach i leczeniu .
Niektóre przyczyny katalepsji
- Kiedy dana osoba cierpi na epizod katalepsji, jest to zwykle oznaka poważnego stanu, ponieważ sama w sobie nie jest to choroba, ale efekt lub objaw, głównie patologii obejmujących układ nerwowy, w tym epilepsję i chorobę Choroba Parkinsona
- W ten sam sposób może być wynikiem pewnych zaburzeń psychotycznych, głównie udokumentowanych u osób ze schizofrenią, i w tych przypadkach, chociaż nie jest to bardzo częste, możliwe jest, że katalepsja może powstać jako efekt uboczny leków stosowanych w leczeniu tego schorzenia, na przykład haloperidol.
- Z drugiej strony pacjenci poddawani rehabilitacji uzależniającej od niektórych leków lub substancji szkodliwych mogą prezentować ten stan, dlatego zespół odstawienia jest uważany za możliwą przyczynę katalepsji, często ze względu na generowany niepokój .
Chociaż w mniejszej liczbie przypadków istnieją inne warunki, które mogą prowadzić do wystąpienia epizodów katalepsji, co zaobserwowano u niektórych osób cierpiących na otyłość, bezdech senny lub depresję. W rzadkich przypadkach katalepsja może być również powodowana przez ekstremalne emocje, na przykład po wypadku, oraz jako efekt uboczny po operacji w celu wyprostowania przegrody nosowej.
Główne objawy katalepsji
Możliwe jest, że przed wystąpieniem katalepsji odczujesz niepokój, zmęczenie i ból pleców . Z drugiej strony nierzadko zdarza się, że po jednym z tych epizodów dochodzi do wniosku, że dana osoba zmarła w stanie, w którym się znajduje; Jednak tak nie jest i ważne jest, aby znać objawy katalepsji. Obserwuje się głównie:
- Ciało sztywnieje.
- Skóra staje się blada.
- Zmniejsza się lub nie reaguje na bodźce wzrokowe lub wrażliwość na ból.
- Funkcje ciała stają się wolne, głównie oddychanie i tętno.
- Częściowa lub całkowita utrata kontroli nad mięśniami.
- Występuje woskowa elastyczność, to znaczy, gdy porusza się członek ciała, pozostaje on w tej nieruchomej pozycji bez potrzeby trzymania go.
Leczenie w celu zwalczania katalepsji
Gdy dana osoba rozwinie epizod katalepsji, powinna zostać poddana badaniom elektroencefalogramu lub elektrokardiogramu, szczególnie jeśli jest on przedłużony przez długi czas, aby lekarz mógł prawidłowo zdiagnozować ten stan i wykluczyć śmierć pacjenta.
Jeśli chodzi o ten stan, nie ma leczenia katalepsji, dlatego konieczne jest określenie możliwej przyczyny i na tej podstawie zostanie wykonana procedura w celu poprawy stanu pacjenta, w którym celem będzie zmniejszenie efektu tej patologii.
Lekarz może przepisać leki zwiotczające mięśnie, ponieważ jego skuteczność obserwowano w przypadkach, gdy katalepsja jest spowodowana chorobami nerwowymi, takimi jak choroba Parkinsona.
W innych sytuacjach leczenie katalepsji może obejmować stosowanie leków przeciwpsychotycznych w towarzystwie psychoterapii.
Przeciwnie, gdy przyczyną katalepsji jest inny czynnik, taki jak ekstremalne emocje lub zespół odstawienia, zwykle znikają one same, a czas trwania może się różnić, a nawet pozostać bez ruchu przez kilka tygodni.
Ten artykuł ma jedynie charakter informacyjny, ponieważ nie mamy uprawnień do przepisywania zabiegów medycznych ani diagnozowania. Zapraszamy do wizyty u lekarza w przypadku wystąpienia jakiegokolwiek stanu lub dyskomfortu.
Jeśli chcesz przeczytać więcej artykułów podobnych do Katalepsji: przyczyny, objawy i leczenie, zalecamy przejście do naszej kategorii Mózg i nerwy.
Narkolepsja, czyli senność, której nie można opanować – przyczyny, objawy, leczenie
Narkolepsja jest chorobą, która występuje stosunkowo rzadko. Życie z nią jest bardzo uciążliwe, dlatego bardzo ważne jest podjęcie leczenia, które niestety ma charakter jedynie objawowy. Dotychczas nie poznano wszystkich czynników wywołujących tę chorobę. W jaki sposób objawia się narkolepsja? Jak wygląda proces leczenia?
Czym jest narkolepsja?
Narkolepsja to choroba neurologiczna objawiająca się zaburzeniami snu, a konkretnie nadmierną sennością w ciągu dnia. Po raz pierwszy opisał ją w 1877 roku Carl Westphal. Osoby chore potrafią zasnąć w najmniej oczekiwanych sytuacjach, jednak nie mają nad tym żadnej kontroli.
Inne charakterystyczne objawy tego schorzenia to katapleksja, halucynacje, a także porażenie przysenne. Na narkolepsję w równej mierze chorują mężczyźni, jak i kobiety. Współcześnie leczona jest farmakologicznie – chorym podaje się między innymi leki przeciwdepresyjne, a także preparaty, które wykorzystywane są w leczeniu ADHD.
Nowoczesne, skuteczne leki zwalczające objawy narkolepsji nie są w Polsce refundowane, co sprawia, że są dość kosztowne.
Narkolepsja – jakie są przyczyny choroby?
Jako, że narkolepsja jest chorobą występującą rzadko, nie ma dotychczas pewności co do przyczyn jej występowania. Wiemy, że jest to choroba neurologiczna. Bezpośrednią przyczyną jej pojawienia się jest niedobór białka o nazwie hipokretyna, które ma wpływ na regulowanie rytmu dobowego.
Mniejsza produkcja hipokretyny jest spowodowana najprawdopodobniej uszkodzeniem bocznego podwzgórza mózgu. Sen osób chorych w nocy jest zaburzony – a konkretnie faza rem (faza najgłębszego snu) jest o wiele krótsza niż u osób zdrowych. W efekcie organizm stara się nadrobić zaległości w dzień. Narkolepsja może być chorobą dziedziczną.
Diagnozuje się ją najczęściej u młodzieży i osób dorosłych.
W jaki sposób objawia się narkolepsja?
Narkolepsja to choroba z charakterystycznymi objawami. Należy pamiętać, że u chorego nie muszą wystąpić wszystkie objawy.
Typowa dla narkolepsji jest senność w ciągu dnia. Choć takiego stanu doświadczył każdy z nas, u chorych na narkolepsję objawia się ona nieco inaczej. Chory jest w stanie zasnąć w sytuacjach nietypowych, a często również dla niego niewygodnych.
Dla większości z nas rozmowa o pracę lub ważny egzamin to wydarzenia stresujące, podczas których mija nam największe zmęczenie. Tak się jednak nie dzieje u chorego na narkolepsję. Zasypianie w jego wypadku jest niekontrolowane, nie ma on na to wpływu. Długość drzemki to najczęściej pół godziny.
Po upływie tego czasu chory czuje się bardziej wypoczęty, jednak senność pojawia się powtórnie w ciągu kilku godzin.
Innym charakterystycznym objawem jest katalepsja, czyli nagła, a jednocześnie krótkotrwała utrata napięcia mięśniowego.
Katalepsja pojawia się najczęściej w sytuacjach, które wywołują w chorym silne emocje. W efekcie ataku katalepsji narkoleptyk zaczyna bełkotać, nie jest w stanie utrzymać równowagi, co często kończy się upadkiem.
Jeżeli choroba jest w łagodniejszym stadium – wiotczeją jedynie mięśnie twarzy.
Część chorych na narkolepsję ma problem z paraliżem przysennym. Zjawisko to polega na całkowitym paraliżu podczas zasypiania lub bezpośrednio po przebudzeniu. W trakcie paraliżu przysennego człowiek ten zachowuje pełną świadomość.
Inny objaw narkolepsji to halucynacje, czyli realistyczne sny. U osób zdrowych pojawiają się one dopiero w najgłębszej fazie snu. Chorzy na narkolepsję doświadczają ich zaraz po zaśnięciu.
Co więcej u takich osób halucynacje często dotyczą negatywnych sytuacji, dlatego budzą lęk. Koszmary sprawiają, że sen jest często przerywany.
Co więcej chory po przebudzeniu nie ma pewności czy sen nie wydarzył się naprawdę.
Niektórzy chorzy automatycznie wykonują proste czynności, po których następuje przebudzenie. Chory zazwyczaj nie pamięta co robił przed chwilą.
U poszczególnych osób choroba może występować z różnym natężeniem. W przypadku słabego natężenia chory w ciągu dnia odczuwa jedynie niewielką senność. Ataki katalepsji zdarzają się maksymalnie raz w tygodniu, a często jeszcze rzadziej.
Przy średnim natężeniu choroby senność odczuwana jest praktycznie przez cały czas, jednak wiotczenie mięśni zdarza się rzadziej niż raz dziennie. W najtrudniejszym położeniu są osoby z silnym natężeniem choroby.
Stale odczuwają one ogromną senność, a ataki katalepsji występują u nich częściej niż raz dziennie.
Narkolepsja – diagnoza i leczenie
Narkolepsję diagnozuje się zazwyczaj u młodzieży i dorosłych. Diagnoza w przypadku dzieci jest znacznie trudniejsza, gdyż śpią one znacznie dłużej niż osoby dorosłe.
W przypadku podejrzenia narkolepsji należy udać się do neurologa. Leczenie ma charakter farmakologiczny. Przy pomocy leków można nieco załagodzić objawy choroby. Bardzo duże znaczenie ma również odpowiedni styl życia. Osoba chora powinna wybrać sobie taką pracę, która umożliwia drzemkę w ciągu dnia.
Jako, że nowoczesne preparaty leczące objawy narkolepsji nie są refundowane, chorym podaje się leki przeciwdepresyjne, a także leki, które wykorzystuje się również podczas terapii ADHD.
Narkolepsja z katapleksją lub bez katapleksji
Oreksyna jest naturalnym hormonem produkowanym w naszym mózgu, który pomaga nam zasnąć (2-4). U większości osób z narkolepsją mały obszar mózgu, w którym wytwarzana jest oreksyna, nie działa prawidłowo.
Niektóre komórki w tym obszarze są nieodwracalnie uszkodzone przez proces autoimmunologiczny, co oznacza, że układ odpornościowy pacjenta zaatakował komórki w tym regionie mózgu. Prawdopodobieństwo tego typu reakcji autoimmunologicznej jest częściowo dziedziczone.
Wśród osób, które mają genetyczne skłonności do tej choroby autoimmunologicznej, ryzyko rozwoju choroby może być zwiększone przez infekcje lub przez szczepienie przeciwko świńskiej grypie (5).
Zmiana cyklu snu
Osoby zdrowe śpią w cyklach trwających po około 90 minut. Normalny cykl snu obejmuje fazy ze stabilnym i głębokim snem, po których następuje faza z szybkimi ruchami gałek ocznych (REM). W fazie REM oczy poruszają się szybko, podczas gdy powieki pozostają zamknięte. Jest to faza, w której pojawia się większość naszych snów (6).
U osób z narkolepsją cykle snu są zaburzone. Zamiast przebywać w fazach „nie-REM” stabilnego i głębokiego snu, pacjenci wkrótce po zaśnięciu przechodzą w fazę REM (7).
Klasyczne objawy narkolepsji obejmują nietypową senność w ciągu dnia, zaburzenia snu w nocy, omamy, porażenie przysenne i katapleksję.Nasilenie objawów może znacząco różnić się u poszczególnych pacjentów, a niektóre objawy (np. katapleksja) mogą być całkowicie nieobecne (8).
Nadmierna senność w ciągu dnia
Senność w ciągu dnia jest głównym objawem narkolepsji. Pacjenci często opisują ją jako nieodpartą i niekontrolowaną. Czują się zmęczeni i ospali w ciągu dnia i mogą nagle zasnąć. Drzemki te są często bardzo krótkie, a pacjenci czują się później odświeżeni i bardziej czujni (7, 9).
Jedną z konsekwencji senności w ciągu dnia mogą być „zachowania automatyczne”, podczas których pacjenci kontynuują czynności w stanie częściowego uśpienia – działania te mogą być wykonywane z błędami lub są bezcelowe (7).
Zaburzenia snu w nocy
Mniej znanym, ale częstym objawem narkolepsji jest zaburzony sen w nocy, podczas którego pacjenci często się budzą (9).
Omamy związane ze snem
Pacjenci z narkolepsją często cierpią z powodu intensywnych halucynacji podczas zasypiania lub budzenia się. Mogą one obejmować widzenie, słyszenie lub dotykanie rzeczy, które nie istnieją w rzeczywistości, ale często są postrzegane jako wysoce realistyczne. Halucynacje są odbierane głównie jako groźne lub nieprzyjemne (7).
Porażenie przysenne
U zdrowych osób porażenie przysenne, czyli całkowita niezdolność do poruszania się, jest normalnym zjawiskiem podczas snu i uniemożliwia poruszanie się w czasie snu.
Natomiast pacjenci z narkolepsją często cierpią z powodu porażenia przysennego na początku lub na końcu snu i mogą świadomie doświadczać sparaliżowania.
Trwa to od kilku sekund do kilku minut i może być przerażającym doświadczeniem (7).
Katapleksja
Katapleksja oznacza krótkotrwałą utratę siły mięśniowej. Obejmuje ona łagodne przypadki, kiedy np. wiotczeją mięśnie twarzy, do ciężkich postaci, w których pacjent traci siłę do utrzymania pozycji pionowej i upada. Epizody katapleksji mogą być wywołane przez emocje, takie jak śmiech, gniew lub zaskoczenie i zwykle trwają tylko kilka sekund (10).
- Longstreth WT, Koepsell TD, Ton TG, Hendrickson AF, van Belle G. The epidemiology of narcolepsy. Sleep. 2007; 30 (1): 13-2
- Nishino S, Ripley B, Overeem S, Lammers GJ, Mignot E. Hypocretin (orexin) deficiency in human narcolepsy. Lancet. 2000; 355 (9197): 39-40
- Thannickal TC, Nienhuis R, Siegel JM. Localized loss of hypocretin (orexin) cells in narcolepsy without cataplexy. Sleep. 2009; 32 (8): 993-8
- Thannickal TC, Moore RY, Nienhuis R, Ramanathan L, Gulyani S, Aldrich M, et al. Reduced number of hypocretin neurons in human narcolepsy. Neuron. 2000; 27 (3): 469-74
- Bonvalet M, Ollila HM, Ambati A, Mignot E. Autoimmunity in narcolepsy. Curr Opin Pulm Med. 2017; 23 (6): 522-9
- Rechtschaffen A, Kales A. Los Angeles: University of California, Brain Information Service/Brain Research Institute. 1968
- Dauvilliers Y, Billiard M, Montplaisir J. Clinical aspects and pathophysiology of narcolepsy. Clin Neurophysiol. 2003; 114 (11): 2000-17
- Deutsche Gesellschaft für Neurologie – Leitlinien Narkolepsie. 2012:https://www.dgn.org/images/red_leitlinien/LL_2012/pdf/030-056l_S1_Narkolepsie__verlaengert.pdf
- Roth T, Dauvilliers Y, Mignot E, Montplaisir J, Paul J, Swick T, et al. Disrupted nighttime sleep in narcolepsy. J Clin Sleep Med. 2013;9 (9): 955-65.
- Dauvilliers Y, Arnulf I, Mignot E. Narcolepsy with cataplexy. Lancet. 2007; 369 (9560): 499-511.
Objawy narkolepsji często zaczynają się we wczesnej dorosłości, dlatego ważne jest, aby wiedzieć, jak radzić sobie z narkolepsją w czasie ciąży. Jedynie kilka badań dotyczyło wpływu narkolepsji na ciążę.
Leki w czasie ciąży i laktacji
Pacjentki z narkolepsją, które pragną mieć dzieci lub te, które wiedzą, że są w ciąży, powinny skontaktować się z lekarzem. Jeśli chodzi o leki, lekarz i pacjentka powinni wspólnie ocenić stosunek ryzyka do korzyści, aby zdecydować, które leki należy kontynuować bez zmiany, kiedy zmniejszyć dawkę lub całkowicie odstawić leczenie.
Zdecydowana większość lekarzy radzi kobietom, które pragną mieć dzieci, są w ciąży lub karmią piersią, aby zaprzestały przyjmowania leków stosowanych w leczeniu objawów narkolepsji (1).
Jedną z właściwości leków podawanych w leczeniu narkolepsji jest to, że przenikają one przez łożysko. Innymi słowy, nienarodzone dziecko również podlega leczeniu. Również substancja czynna powszechnie stosowanych leków na narkolepsję jest przekazywana noworodkowi przez mleko matki (1).
- Potencjalne powikłania podczas ciąży
- W rzadkich przypadkach pacjentka cierpiąca na narkolepsję może podczas porodu doświadczyć katapleksji (2), co może mieć wpływ na przebieg porodu.
- Dane z niedawno opublikowanego badania pokazują, że cukrzyca ciężarnych występuje częściej u pacjentek z narkolepsją i katapleksją niż u zdrowych kobiet; masa urodzeniowa noworodka również wydaje się większa.
- U pacjentek z narkolepsją częściej konieczna jest indukcja porodu.
- Opieka nad noworodkiem
Wiele pacjentek z narkolepsją zgłasza, że choroba wpływa u nich na opiekę nad noworodkiem. U większości pacjentek opieka nad noworodkiem jest utrudniona przez senność w ciągu dnia lub mimowolne zasypianie podczas karmienia piersią lub karmienia niemowlęcia (2).
1. Thorpy M, Zhao CG, Dauvilliers Y. Management of narcolepsy during pregnancy. Sleep Med. 2013;14(4):367-76.2. Maurovich-Horvat E, Kemlink D, Högl B, Frauscher B, Ehrmann L, Geisler P, et al.
Narcolepsy and pregnancy: a retrospective European evaluation of 249 pregnancies. J Sleep Res. 2013;22(5):496-512.3. Maurovich-Horvat E, Tormášiová M, Slonková J, Kemlink D, Maurovich-Horvat L, Nevšímalová S, et al.
Assessment of pregnancy outcomes in Czech and Slovak women with narcolepsy. Med Sci Monit. 2010;16(12):SR35-40.
4. Calvo-Ferrandiz E, Peraita-Adrados R. Narcolepsy with cataplexy and pregnancy: a case-control study. J Sleep Res. 2018;27(2):268-72.
Narkolepsja u dzieci
- Objawy narkolepsji mogą pojawić się w każdym wieku.
- Około 20% wszystkich pacjentów ma 10 lub mniej lat w momencie pojawienia się choroby (1).
- Gdy dzieci cierpią na narkolepsję, ich objawy są często niewłaściwie interpretowane, co może uczynić to schorzenie jeszcze bardziej niepokojącym dla dziecka.
Jeśli senność ciągu dnia jest głównym objawem, ustalenie rozpoznania może być trudne, ponieważ niełatwo jest ocenić normalne zapotrzebowanie dziecka na sen (2). Dzieci mają również tendencję do kompensowania senności przez nadpobudliwość.
Dlatego nadpobudliwość jest często rozpoznawana, gdy prawdziwym problemem jest narkolepsja (1, 3).
Narkolepsję u dzieci można również pomylić z lenistwem, wyzywającym zachowaniem, padaczką, innymi schorzeniami, w tym neurologicznymi oraz z niepełnosprawnością intelektualną (2, 3). Upadki spowodowane przez epizody katapleksji mogą być interpretowane jako niezdarność (2).
Objawy narkolepsji mogą wywoływać niepokój, uczucie wstydu, bezradności i depresję u dzieci. W szczególności, gdy dziecko spotyka się z brakiem zrozumienia i osądzaniem przez osoby w swoim otoczeniu, może wycofać się z interakcji społecznych (2).
- Nadmierna senność w ciągu dnia może również negatywnie wpływać na koncentrację, pamięć i inne funkcje poznawcze, powodując słabe wyniki w nauce (2).
- Może także powodować problemy behawioralne i depresję, prowadząc do pogorszenia jakości życia (3).
- Aby zapobiec długoterminowym negatywnym skutkom psychologicznym, konieczne jest wczesne rozpoznanie.
1. Mayer G, Kotterba S. 2001. p. 249-54.2. Stores G. The protean manifestations of childhood narcolepsy and their misinterpretation. Dev Med Child Neurol. 2006;48(4):307-10.
3. Stores G, Montgomery P, Wiggs L. The psycho-social problems of children with narcolepsy and those with excessive daytime sleepiness of uncertain origin. Pediatrics. 2006;118(4): e1116-23.
Życie codzienne
Narkolepsja może mieć bardzo negatywny wpływ na jakość życia. Pacjenci regularnie spotykają się z wykluczeniem społecznym z powodu objawów oraz własnych wysiłków, aby się z nimi uporać, a także z powodu braku zrozumienia ich choroby przez osoby z otoczenia.
Narkolepsja w społeczeństwie
Objawy narkolepsji, takie jak senność w ciągu dnia i katapleksja, są niepokojące dla innych osób, które je obserwują i często są błędnie interpretowane, jako oznaki lenistwa, braku zainteresowania, a nawet alkoholizmu lub uzależnienia od narkotyków.
Osoby chorujące na narkolepsję cierpią z powodu tej stygmatyzacji. Często wycofują się z interakcji społecznych, częściowo w celu uniknięcia sytuacji emocjonalnych, które mogą wywołać epizody katapleksji, a częściowo z powodu zażenowania z powodu objawów.
Senność w ciągu dnia powoduje również większe ryzyko wypadków, dlatego narkolepsja wpływa na rodzaj pracy, jaką mogą wykonywać pacjenci.
Niektóre prace są niewskazane dla chorych, na przykład prowadzenie pojazdów mechanicznych, obsługiwanie niebezpiecznych maszyn lub praca na wysokości (np. dekarz).
Monotonne czynności mogą zwiększać ryzyko zaśnięcia, a nieregularne godziny pracy mogą nasilić chorobę.
Narkolepsja w szkole i pracy
Narkolepsja może pojawić się w wieku szkolnym. Zasypianie w klasie jest często błędnie interpretowane, a to może być bardzo przykre dla ucznia. Nierozpoznana narkolepsja może negatywnie wpływać na postępy szkolne i skutkować słabymi ocenami, które nie odzwierciedlają prawdziwych umiejętności ucznia.
Senność w ciągu dnia powoduje również większe ryzyko wypadków, dlatego narkolepsja wpływa na rodzaj pracy, jaką mogą wykonywać pacjenci.
Niektóre prace są niewskazane dla chorych, na przykład prowadzenie pojazdów mechanicznych, obsługiwanie niebezpiecznych maszyn lub praca na wysokości (np. dekarz).
Monotonne czynności mogą zwiększać ryzyko zaśnięcia, a nieregularne godziny pracy mogą nasilić chorobę.
Narkolepsja a podróżowanie
Osoby cierpiące na narkolepsję mogą podjąć kilka środków ostrożności, które ułatwią im podróżowanie. Podróżowanie z zaufanym towarzyszem jest wielką pomocą. Jeśli nie jest to możliwe, wiele lotnisk i stacji kolejowych oferuje pomoc w postaci personelu pomocniczego lub wózków inwalidzkich.
Pomaga to uniknąć pobudzenia i wysiłku fizycznego, które mogą wywołać katapleksję. Aby umożliwić szybkie i prawidłowe leczenie w nagłych wypadkach, zaleca się zabranie ze sobą karty informacyjnej pacjenta.
Ważne jest również, aby pamiętać, że wiele leków przepisywanych na narkolepsję podlega przepisom dotyczącym substancji kontrolowanych, a podczas podróży z nimi należy przestrzegać formalności.
W przypadku podróży trwających do 30 dni w strefie Schengen, pacjent musi posiadać informację od lekarza zlecającego, potwierdzoną przez lekarza okręgowego (1). W przypadku podróży poza strefę Schengen, pacjent musi sprawdzić sytuację prawną w kraju lub krajach, do których podróżuje, i musi podjąć odpowiednie środki w celu zastosowania się do przepisów.
Skala Senności Epworth (ESS)
Szczegółowe informacje na temat ESS i jej interpretacji można znaleźć na oficjalnej stronie https://epworthsleepinessscale.com/
Poniżej znajduje się link do pobrania kwestionariusza oceny senności w ciągu dnia.
Kwestionariusz oceny senności w ciągu dnia według Skali senności Epworth
Katatonia: przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie
Katatonia często występuje na skutek takich przypadłości jak:
- zaburzenia afektywne
- zaburzenia spowodowane substancjami psychoaktywnymi
- zaburzenia metaboliczne
- opryszczkowe zapalenie mózgu
- infekcje ośrodkowego układu nerwowego
- zatrucie tlenkiem węgla
- hiperkalcemia
- zaawansowanej niewydolności krążenia
Wystąpieniu tej choroby sprzyjają także czynniki genetyczne. Jeśli w rodzinie były przypadki katatonii, wówczas ryzyko pojawienia się wzrasta.
Katatonia – objawy
Medycyna dzieli objawy katatonii na kilka grup:
- ‘klasyczna’ postawa – przyjęcie przez osobę chorą dziwnej pozycji i utrzymywanie się w niej przez długi czas
- sztywność – chory przyjmuje jedną pozycję, w której zastyga i stawia opór, gdy próbuje się ją zmienić
- giętkość woskowa (katalepsja) – osoba chora przyjmuje postawę lub pozycję, w której ustawi go inna osoba, np. lekarz
- negatywizm – osoba chora często wykonuje czynności przeciwne od oczekiwanych lub z wyraźną niechęcią wykonuje polecenia
- pobudzenie – osoba chora wykonuje bezcelowe ruchy i czynności
- osłupienie katatoniczne – u pacjenta występują takie objawy, jak mutyzm, brak reakcji czy akinezja (zubożenie ruchów mimicznych twarzy)
- objawy echowe – powtarzanie czynności i ruchów innej osoby
U osoby chorej może występować zespół katatoniczny, który charakteryzuje występowanie więcej niż jednego objawu choroby. Inna odmiana to schizofrenia katatoniczna polegająca głównie na zaburzeniach ruchu. Cierpi na nią ok. 2 proc. pacjentów w Polsce. Zanim pojawią się opisane powyżej objawy, można dostrzegać zmiany w zachowaniu osoby chorej:
- trudności w komunikacji
- chłód emocjonalny
- izolowanie się
- objawy lękowe
- bezsenność
- nieufność
Katatonia – rozpoznanie
Rozpoznanie katatonii powinno odbyć się na drodze wywiadu, ustalającego rodzaj zaburzenia prowadzący do choroby. Przed stwierdzeniem katatonii powinna być wykonana dokładna diagnostyka laboratoryjna, która wykluczy jej przyczyny somatyczne. W diagnostyce tej oznacza się między innymi białko C-reaktywne, hormon tyreotropowy, stężenie homocysteiny, wapnia, chloru i magnezu.
Katatonia – leczenie
Leczenie katatonii jest uzależnione przede wszystkim od jej głównej przyczyny, czyli danego schorzenia, które wywołuje katatonię.
Zazwyczaj leczenie odbywa się w sposób farmakologiczny, przy użyciu neuroleptyków z grupy atypowych leków przeciwpsychotycznych (jak klozapina czy aripiprazol), a w cięższych przypadkach – benzodiazepiną.
Przy najcięższych, ekstremalnych objawach zaburzenia stosowane są elektrowstrząsy.
Leczenie powinno mieć charakter stacjonarny na oddziale chorób somatycznych lub psychiatrycznym. Czas trwania terapii uzależniony jest od indywidualnego przypadku.
Strachy każdej mamy. Jak je oswoić?