Dla kogo przeznaczona jest kinezjologia? Jak możemy samodzielnie pracować z dzieckiem w domu? Jak duże efekty mogą dać ćwiczenia? Zapraszamy na drugą część rozmowy z terapeutką Aldoną Gontek.
Druga część rozmowy z Aldoną Gontek – terapeutą, trenerem edukacji wczesnoszkolnej i przedszkolnej, oligofrenopedagogiem, kinezjologiem, terapeutą integracji sensorycznej I stopnia.
Dla kogo przeznaczona jest Kinezjologia Edukacyjna?
Metoda dedykowana jest dzieciom z różnorodnymi trudnościami w nauce: w czytaniu, pisaniu, z koncentracją, pamięcią, myśleniem, koordynacją umysłu i ciała, nadpobudliwością, szeroko rozumianą dysleksją, ale także skierowana do dzieci z poważniejszymi dysfunkcjami i zaburzeniami, łącznie z niepełnosprawnością umysłową. Beneficjenci to także rodzice dzieci zdolnych, którym zależy na tym, aby uczenie się ich dzieci było efektywniejsze, łatwiejsze, szybsze, aż wreszcie młodzież i dorośli. To metoda dla wszystkich.
Jak samodzielnie możemy pracować z dzieckiem w domu?
Nie jest to nic trudnego ani skomplikowanego, każdy rodzic potrafi wykonać ze swoim dzieckiem proste ćwiczenia stymulujące pamięć, koncentrację, myślenie, koordynację wzrokowo-ruchową, słuchowo-ruchową, słuchowo-wzrokową, ćwiczenia związane z nauką czytania, pisania. Ćwiczenia i instrukcję ich wykonania można znaleźć w literaturze:
- Zmyślne ruchy, które doskonalą umysł. Podstawy kinezjologii edukacyjnej, autorzy: dr Carla Hannaford, Wydawnictwo: Medyk
- Zbieram Poszukuję Badam (płyta CD) Kinezjologiczny System Kształcenia i Terapia Edukacja Przez Ruch, Autorzy: Dorota Dziamska, Wydawnictwo: Carrantuohill
- Wesołe ósemki. Album rysunków. Pomoc do ćwiczeń w rysowaniu kształtu, Autorzy: dr Paul E. Dennison, Gail Dennison, Wydawnictwo: Teresa
- Wesoła gimnastyka. Rusz się i Ucz się Łatwa droga do sukcesu w nauce, Autorzy: Erich Ballinger, Wydawnictwo: International NeuroKinesiology Institute
- Twórcza kinezjologia w praktyce. Propozycje dla każdego, Autorzy: praca zbiorowa, Wydawnictwo: Kined
- Kinezjologia Edukacyjna dla dzieci, Autorzy: dr Paul E. Dennison, Gail Dennison, Wydawnictwo: International NeuroKinesiology Institute
- Gimnastyka Mózgu – karty z ćwiczeniami, Wydawnictwo: International NeuroKinesiology Institute
Polecam także warsztaty dla rodziców z Kinezjologii Edukacyjnej lub wizytę u terapeuty – zwłaszcza, gdy zauważymy trudności dziecka lub będzie je zgłaszać nauczyciel w przedszkolu czy w szkole.
Jak duże efekty mogą dać ćwiczenia, jakie są Pani personalne doświadczenia?
Osoby ćwiczące systematycznie zestawami ćwiczeń osiągają zdumiewające efekty rozwijające zdolności i umiejętności, ale również korygują deficyty (m.in. nadpobudliwość, koncentrację uwagi, koordynację ciała i umysłu, pamięć, dysleksję w szerokim znaczeniu).
Nie można się jednak czarować, żeby osiągać efekty trzeba ćwiczyć systematycznie, konsekwentnie i czasem długo (choć naprawdę po miesiącu systematycznej pracy, widać pierwsze efekty). Osobiście jestem zwolenniczką stosowania wielu metod, różnorodnych aktywności, oddziaływań, tzw. synergetycznego oddziaływania.
W pracy z dziećmi i młodzieżą łączę Kinezjologię Edukacyjną z Integracją Sensoryczna (SI) i ćwiczeniami korekcyjno-kompensacyjnymi. Efekt (zysk), jest wówczas bardziej widoczny i szybszy, niż rezultaty osiągnięte w pracy jedną tylko metodą. Skuteczność Metody Dennisona ma swoje proste uzasadnienie.
Ruch to źródło zdrowia – jak powszechnie wiadomo – a jeśli jest to ruch, który powoduje pozytywne zmiany w centralnym systemie nerwowym (odsyłam do książki „Zmyślne ruchy” Carla Hannaford), to nic więcej dodawać nie trzeba.
Zobacz także I część rozmowy.
Instytut Neurorozwoju i Sportu
Metoda Dennisona – Instytut Neurorozwoju i Sportu Gdańsk
Ludzki mózg jest niesamowicie złożonym organem, dzięki któremu ciało sprawnie może funkcjonować, a człowiek zdobywa nowe umiejętności i przyswaja informacje.
Lewa półkula odpowiada za analizę, myślenie, dostrzeganie szczegółów i mowę, a prawa za orientację w przestrzeni, długotrwałą pamięć, uczucia, emocje.
Tylko współpraca dwóch półkul gwarantuje optymalną sprawność umysłową, a Metoda Dennisona pozwala na budowanie powiązań nerwowych, dzięki którym uczymy się szybciej i efektywniej.
Metoda Dennisona – co to jest?
Metoda Dennisona, zwana także kinezjologią edukacyjną, opracowana została przez amerykańskiego pedagoga dr Paula Dennisona. Ma ona za zadanie usprawnić rozwój dziecka przez aktywizację połączeń nerwowych i zintegrowanie mózgu z ciałem.
Jest stosowana w terapii osób z trudnościami w nauce, pomaga zmniejszyć stres i napięcie, zwiększa umiejętność komunikacji.
Polecana jest w bardzo dzieciom i dorosłym z dysleksją, dysgrafią i dysortografią, a także dzieciom z dysfunkcjami związanymi z wadami rozwojowymi.
Twórca metody twierdził, że problemy intelektualne i emocjonalne to efekt braku integracji półkul mózgowych, a zsynchronizowanie pracy obu półkul skutecznie zmniejsza problemy u wielu dzieci i dorosłych. Metoda P.
Dennisona ma za zadanie zintegrować umysł i ciało za pomocą ruchów. Dennison założył, że nauka jest przyjemna i naturalna, ale ukryte w ciele blokady ją utrudniają.
Jeśli zostaną usunięte za pomocą odpowiedniego treningu, przyswajanie wiedzy znowu stanie się sferą przynoszącą radość.
Na czym polega terapia metodą Dennisona?
Metoda Dennisona, zwana także kinezjologią Dennisona, związana jest z wykonywaniem ruchów, które zwiększają komunikację między półkulą lewą i prawą.
Mogą to być ruchy naprzemienne kończyn górnych i dolnych, czyli na przykład dotykanie kolanem lewej nogi, prawego łokcia w pozycji siedzącej, leżącej lub stojącej.
Osoby biorące udział w ćwiczeniach kinezjologii edukacyjnej namawia się także do wykonywania ósemek lub balansowania ciałem (np. kołyska) albo przeciwnie: do utrzymywania statycznych pozycji ciała, np.
stojącej lub leżącej ze skrzyżowanymi nogami, rękami oraz z językiem dociskanym do podniebienia (tzw. pozycja Dennisona). Pozycja ta poprawia uwagę i słuchanie, efektywność uczenia się i reagowania, wycisza i zwiększa koncentrację, obniża poziom stresu, pozwala na kontrolowanie własnego zachowania.
Pomocne są też ćwiczenia wydłużająco-rozciągające, które oddziałują przede wszystkim na mięśnie barków, ramion i szyi, stóp i łydek, a także energetyzujące (np. energetyczne ziewanie, masaż małżowin usznych). Efektem takich ćwiczeń będzie poprawa pisania, słuchania, czytania, zapamiętywania i rozumienia, lepsza koordynacja ruchowa.
Z czasem osoba poddana terapii poczuje wzrost energii, nie będzie odwracała liter i cyfr podczas pisania i będzie płynniej czytać i pisać. Ćwiczenia wpływają też na motoryczne funkcje oczu i mięśni, poprawiają koncentrowanie uwagi, percepcję wzrokową, komunikację. Mogą pomóc osobom, które występują publicznie.
Osoby biorące udział w terapii metodą Dennisona rysują też oburącz symetryczne obrazy. Polega to na tym, że w tym samym czasie lewa ręka rysuje figurę, a prawa ręka robi to samo, ale z lustrzanym odbiciem. Takie ćwiczenia fizyczne, uzupełniane są też o ucisk określonych struktur, by stymulować receptory znajdujące się w obrębie dużych naczyń krwionośnych.
Ważne jest także picie dużej ilości wody bogatej w minerały, bo jest ona wykorzystywana przez organizm w procesach komórkowych.
Zestawy ćwiczeń w kinezjologii są dobierane indywidualnie do potrzeb osoby z problemami i trzeba je wykonywać regularnie przez minimum 4 tygodnie. Taka terapia aktywuje mózg do przetwarzania i gromadzenia informacji.
Metoda Dennisona – dla kogo?
Metoda Dennisona zakłada, że stres hamuje procesy uczenia się i osłabia organizm, dlatego ma na celu wprowadzenie nawyku myślenia pozytywnego. Wszelkie ćwiczenia opracowane przez Dennisona mają usprawnić ciało, aktywować system nerwowy, rozładować stres a podnieść poziom energii życiowej.
Pracując tą metodą, można usprawnić procesy pisania, czytania, mowy, rysowania i sprawność ruchową, ale poprawiają one także wzrok, słuch, pamięć, wpływają korzystnie na koncentrację i organizację, a nawet zwiększają uzdolnienia artystyczne.
Ćwiczenia mogą więc wpłynąć na każdą osobę, która je wykonuje.
Metoda Dennisona dla dorosłych
Z zalet Metody Dennisona mogą skorzystać dorośli, przede wszystkim osoby starsze i cierpiące z powodu zaburzeń pamięci (np. z chorobą Alzheimera). Ćwiczenia te usprawnią między innymi procesy zapamiętywania.
Metoda Dennisona dla dzieci
Metoda Dennisona jest popularna wśród pedagogów, nauczycieli, logopedów i innych specjalistów pracujących z dziećmi. Wykorzystywana jest w szczególności w pracy z dziećmi z trudnościami w uczeniu się, np.
z dysgrafią, dysleksją, dysgrafią, dyskalkulią, z dziećmi nadpobudliwymi ruchowo (ADHD), z zaburzeniami zachowania (agresja, lęki, nadpobudliwość, brak koncentracji). Z terapii korzystają też dzieci szkolne ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi (mózgowe porażenie dziecięce, autyzm, upośledzenie umysłowe).
Kinezjologia edukacyjna Dennisona ze względu na swoje walory może być także stosowana podczas lekcji z dziećmi, które nie wykazują żadnych problemów w zachowaniu oraz nauce.
Metoda Dennisona w przedszkolu
Ponieważ kinezjologia edukacyjna P. Dennisona jest treningiem ciała i gimnastyką mózgu, świetnie sprawdza się w przypadku dzieci w wieku przedszkolnym w celu stymulacji ich rozwoju.
Metoda Dennisona w przedszkolu może przyjąć formę radosnej zabawy w grupie, dzięki której pobudzone zostaną połączenia między dwoma półkulami.
Będzie to z korzyścią nie tylko dla dzieci, które mają zaburzenia rozwojowe, ale także dla tych, które rozwijają się zupełnie prawidłowo.
Metoda Dennisona
Amerykański pedagog – dr Paul Dennison – to autor kinezjologii edukacyjnej. Metoda Dennisona umożliwia sprawny i prosty rozwój dziecka poprzez aktywizację połączeń nerwowych i zintegrowanie mózgu z ciałem.
Kinezjologia edukacyjna znajduje zastosowanie w terapii dzieci ze specyficznymi trudnościami w nauce. Pozwala pokonać stresy i napięcia, poprawia komunikację, pomaga dzieciom z dysleksją, dysgrafią i dysortografią.
Metodę tę wykorzystuje się także w odniesieniu do dzieci z dysfunkcjami powstałymi wskutek wad rozwojowych.
Dr Dennison twierdził, że większość problemów intelektualnych i emocjonalnych wynika z braku integracji obu półkul mózgowych, dlatego, by skutecznie przeciwdziałać problemom, należy zsynchronizować pracę mózgu, który jest narządem symetrycznym – składa się z lewej i prawej półkuli.
1. Kinezjologia edukacyjna
By człowiek mógł sprawnie funkcjonować, prawa i lewa półkula mózgu muszą ze sobą efektywnie współpracować. Lewa półkula mózgowa odpowiada za myślenie, analizę, dostrzeganie szczegółów, mowę, natomiast prawa półkula mózgu jest bardziej „artystyczna” i „intuicyjna”.
Odpowiada między innymi za orientację w przestrzeni, pamięć długotrwałą, uczucia i emocje. Dzięki sprawnej wymianie informacji między obiema półkulami człowiek może uczyć się nowych umiejętności i przyswajać nowe informacje. Według Paula Dennisona, wszelkie dysfunkcje rozwojowe można zniwelować poprzez ruch.
Kinezjologia edukacyjna pozwala budować powiązania nerwowe w obrębie mózgu i ciała, przez co proces nauczania przebiega szybciej, efektywniej i bezstresowo.
Ponadto, proces kształcenia powinien opierać się na trzech głównych wymiarach: wymiarze lateralizacji (lewa i prawa półkula mózgu), wymiarze koncentracji (płat czołowy i pień mózgu) oraz wymiarze stabilności (układ limbiczny).
Założenia kinezjologii edukacyjnej, to:
- nauka jest naturalnym procesem, kontynuowanym przez całe życie i powinna kojarzyć się z przyjemnością;
- w ciele człowieka mogą istnieć różne blokady, które uniemożliwiają efektywną naukę;
- wszyscy w jakimś stopniu wykazujemy trudności w nauce, ale niektórzy nie robią nic, by znieść blokady, które utrudniają proces kształcenia.
Kinezjologia edukacyjna, wykorzystująca ruch jako narzędzie likwidowania niepowodzeń szkolnych, pozwala usuwać blokady ukryte w ciele oraz wprowadza umysł i ciało w stan optymalny do uczenia się.
2. Rodzaje ćwiczeń w metodzie Dennisona
Zestawy ćwiczeń stosowane w kinezjologii edukacyjnej można podzielić na cztery rodzaje:
- podstawowy schemat ćwiczeń wprowadzających;
- ćwiczenia na przekroczenie linii środka;
- ćwiczenia wydłużające;
- ćwiczenia energetyzujące.
Wszystkie rodzaje ćwiczeń powinny być stosowane w sposób urozmaicony, systematycznie w ciągu dnia. W jaki sposób powinno się ćwiczyć, by stymulować obie półkule mózgowe? Można przykładowo wykonywać ruchy naprzemienne (np.
dotykanie lewego kolana prawą dłonią i prawego kolana ręką lewą), kreślić w powietrzu dłonią poziome ósemki, wykonywać kołyskę z ciała, „rowerek”, wypady ciałem w przód, luźne skłony, oddychać przeponowo, udawać ziewanie itp.
Wszystkie te ćwiczenia pozwalają na stymulację mózgu, co przekłada się na lepsze efekty w nauce.
W czym może pomóc kinezjologia edukacyjna?
- Poprawia koordynację wzrokowo-ruchową.
- Wspomaga proces czytania ze zrozumieniem.
- Uaktywnia myślenie twórcze.
- Rozwija pamięć długotrwałą.
- Synchronizuje pracę lewej i prawej półkuli mózgu.
- Poprawia koncentrację uwagi.
- Pozwala przezwyciężyć trudności wynikające z dysleksji, dysgrafii, dysortografii czy dyskalkulii.
- Rozwija zdolności manualne i wpływa na precyzję ruchów.
- Sprzyja sprawnemu formułowaniu myśli, rozwija kompetencje językowe, ułatwia poznanie zasad pisowni i ortografii.
- Stymuluje umiejętności liczenia i kodowania symboli.
- Rozwija percepcję przestrzenną.
Oprócz wspomagania rozwoju poznawczego dziecka, kinezjologia edukacyjna Paula Dennisona relaksuje ciało, rozluźnia układ nerwowy, odpręża i efektywnie usuwa zmęczenie. Nauka staje się przyjemnością, a nie żmudnym obowiązkiem.
Artykuł zweryfikowany przez: Mgr Kamila Drozd Psycholog społeczny, autorka wielu publikacji dotyczących rozwoju osobistego oraz warsztatów z doradztwa zawodowego i komunikacji międzypłciowej. psycholog Kamila Krocz, ponad rok temu
- Dennison P.E., Dennison G., Kinezjologia edukacyjna dla dzieci, International NeuroKinesiology Institute, Warszawa 2003, ISBN 83-89370-09-3.
Terapia ręki – czym jest i dla kogo jest przeznaczona?
Szczegóły Agnieszka Cieślik Opublikowano: 13 wrzesień 2018
Terapia – określony sposób leczenia, bądź usprawniania, za pomocą właściwie dobranych zabiegów.
Terapeuta to osoba, która specjalizuje się w określonym rodzaju terapii. Można się też spotkać z definicją, która określa terapeutę jako ‘specjalistę w dziedzinie terapii, znawcą metod terapii”.
Terapeuta stosując odpowiednie metody, testy oraz angażując pacjenta/klienta w rozwiązywanie określonych zadań i wykonywanie odpowiednich czynności, skutecznie wpływa na zmianę jego postępowania lub zachowania.
W Polsce dość liczną grupę stanowią terapeuci zajęciowi, którzy poprzez organizację odpowiednich zajęć manualnych swoich podopiecznych wpływają na poprawę ich samopoczucia lub zachowania.*
Co to jest terapia ręki?Ponieważ nieprawidłowy rozwój motoryczny najczęściej wpływa negatywnie również na rozwój ręki, terapia w tym zakresie opiera się w głównej mierze na usprawnianiu małej motoryki, czyli precyzyjnych ruchów rąk, dłoni i palców. Ćwiczenia dobierane są przez terapeutę indywidualnie do potrzeb dziecka. Terapię zawsze poprzedza diagnoza, skoncentrowana na rozpoznaniu stopnia trudności u dziecka.
Terapię ręki można prowadzić indywidualnie lub połączyć z terapią integracji sensorycznej.
Ćwiczenia na początku skupiają się na obręczy barkowej i kończynach górnych. Celem późniejszej terapii jest rozwijanie motoryki małej, czyli zdolności manualnych dziecka, oraz poprawa ruchów precyzyjnych. Terapia w podejściu całościowym obejmuje ruchomość łopatek i stawów kończyn górnych oraz normalizację napięcia mięśniowego.
W zależności od występujących zaburzeń praca opiera się na wzmacnianiu siły mięśniowej kończyn górnych, stymulacji czucia powierzchniowego lub głębokiego, doskonaleniu zdolności chwytu, doskonaleniu kontroli wzrokowo-ruchowej oraz skoordynowaniu pracy oburącz.
Najwyższym stopniem umiejętności motorycznych jakie ręka osiąga jest grafomotoryka- sprawność manualna ręki podczas czynności związanych z pisaniem, rysowaniem.Terapia ręki to nie tylko ćwiczenia dłoni i palców, ale przede wszystkim ćwiczenia całego ciała.
Ponieważ ręka spełnia swoje funkcje, gdy wszystkie jej elementy składowe, czyli kości, stawy i mięśnie działają prawidłowo i zachowana jest ich wielostronna współpraca, ważne jest, żeby podczas terapii nie usprawniać poszczególnych części składowych ręki, ale postrzegać ją całościowo i rozwijać świadomość ciała.
Terapia ręki dziecka musi być przemyślana i kompleksowa. Nie może polegać tylko na zabawie masami plastycznymi, czy uzupełnianiu szlaczków w liniaturze zeszytu. To proces terapeutyczny, którego dopiero jednym z ostatnich elementów będzie praca przy stoliku z narzędziem piszącym w ręku.
- Dla kogo jest przeznaczona?
- Przeznaczona jest w głównej mierze dla dzieci, u których stwierdza się:
Dostrzeżenie w miarę szybko pewnych symptomów i problemów u dziecka i dobranie właściwych metod terapeutycznych, to skuteczna droga do sukcesu.
Wszystkie działania proponowane w trakcie terapii muszą być odpowiednio dobrane zarówno do poziomu manualnego dziecka, jak i do poziomu jego funkcjonowania poznawczego.
Zajęcia są o tyle ciekawe i skuteczne, że w głównej mierze prowadzi się je w formie zabawowej.
Jak długo prowadzona jest terapia?
Trudno określić jednoznacznie, jak długo ma trwać terapia. Zależy to od wielu czynników i u każdego dziecka ten okres będzie inny.Na każdym etapie warto proponować dziecku odpowiednie działania tak, aby wypracować
z nim możliwie najlepszą sprawność, co automatycznie przekłada się na jakość jego funkcjonowania.
Metody pracy i przykłady ćwiczeń.
Praca z dziećmi z różnorodnymi deficytami rozwojowymi stawia przed terapeutą wyzwania i zachęca do ciągłego pogłębiania swojej wiedzy. Jest wiele ciekawych i wyrównujących dysharmonie rozwojowe metod. Im większa wiedza idoświadczenie terapeuty, tym większa szansa na właściwie dobraną i skuteczną terapię.
- Oto kilka przykładowych zestawów ćwiczeń, które pomagają w terapii.
- mgr Małgorzata Grabas – terapeuta ręki,nauczyciel dyplomowany
- Opracowanie na podstawie dostępnej literatury i własnych doświadczeń w pracy z dziećmi
Literatura:* A. Giczewska, W. Bartkiewicz, Terapia ręki, Warszawa 2014.*Słownik PWN* Materiały ze szkolenia dr Emilia Mikołajewska, Terapia ręki. Diagnoza i terapia*Dembińska-Wola M., Chrzanowska-Boruszewska M., Popatrz, dotknij, powiedz, Warszawa 1999*M. Bogdanowicz, Metoda Dobrego Startu w pracy dzieckiem w wieku od 5 do 10 lat, WSiP, Warszawa 1999
*Bogdanowicz M., Szlagowska D., Piosenki do rysowania, Gdańsk 1996
Terapia– określony sposób leczenia, bądź usprawniania, za pomocą właściwie dobranych zabiegów.
Terapeuta to osoba, która specjalizuje się w określonym rodzaju terapii. Można się też spotkać z definicją, która określa terapeutę jako ‘specjalistę w dziedzinie terapii, znawcą metod terapii”.
Terapeuta stosując odpowiednie metody, testy oraz angażując pacjenta/klienta w rozwiązywanie określonych zadań i wykonywanie odpowiednich czynności, skutecznie wpływa na zmianę jego postępowania lub zachowania. W Polsce dość liczną grupę stanowią terapeuci zajęciowi, którzy poprzez organizację odpowiednich zajęć manualnych swoich podopiecznych wpływają na poprawę ich samopoczucia lub zachowania.*
Co to jest terapia ręki?
Ponieważ nieprawidłowy rozwój motoryczny najczęściej wpływa negatywnie również na rozwój ręki, terapia w tym zakresie opiera się w głównej mierze na usprawnianiu małej motoryki, czyli precyzyjnych ruchów rąk, dłoni i palców.
Ćwiczenia dobierane są przez terapeutę indywidualnie do potrzeb dziecka. Terapię zawsze poprzedza diagnoza, skoncentrowana na rozpoznaniu stopnia trudności u dziecka.
Terapię ręki można prowadzić indywidualnie lub połączyć z terapią integracji sensorycznej.
Ćwiczenia na początku skupiają się na obręczy barkowej i kończynach górnych. Celem późniejszej terapii jest rozwijanie motoryki małej, czyli zdolności manualnych dziecka, oraz poprawa ruchów precyzyjnych. Terapia w podejściu całościowym obejmuje ruchomość łopatek i stawów kończyn górnych oraz normalizację napięcia mięśniowego.
W zależności od występujących zaburzeń praca opiera się na wzmacnianiu siły mięśniowej kończyn górnych, stymulacji czucia powierzchniowego lub głębokiego, doskonaleniu zdolności chwytu, doskonaleniu kontroli wzrokowo-ruchowej oraz skoordynowaniu pracy oburącz.
Najwyższym stopniem umiejętności motorycznych jakie ręka osiąga jest grafomotoryka- sprawność manualna ręki podczas czynności związanych z pisaniem, rysowaniem.
Terapia ręki to nie tylko ćwiczenia dłoni i palców, ale przede wszystkim ćwiczenia całego ciała.
Ponieważ ręka spełnia swoje funkcje, gdy wszystkie jej elementy składowe, czyli kości, stawy i mięśnie działają prawidłowo i zachowana jest ich wielostronna współpraca, ważne jest, żeby podczas terapii nie usprawniać poszczególnych części składowych ręki, ale postrzegać ją całościowo i rozwijać świadomość ciała.
Terapia ręki dziecka musi być przemyślana i kompleksowa. Nie może polegać tylko na zabawie masami plastycznymi, czy uzupełnianiu szlaczków w liniaturze zeszytu. To proces terapeutyczny, którego dopiero jednym z ostatnich elementów będzie praca przy stoliku z narzędziem piszącym w ręku.
- Dla kogo jest przeznaczona?
- Przeznaczona jest w głównej mierze dla dzieci, u których stwierdza się:
- – trudności manualne ( wiązanie sznurowadeł, zapinanie guzików, nawlekanie koralików, układanie drobnych przedmiotów),
- – trudności grafomotoryczne ( kreślą niedokładne szlaczki, nie lubią wycinać, rysować, lepić, rysunki często sprawiają wrażenie niestarannych),
- -obniżony poziom graficzny pisma – litery niekształtne, kanciaste, nieprecyzyjne, różnej wielkości, wychodzące poza linie, połączenia pomiędzy literami różnej długości, o różnym nachyleniu liter, w dowolnym miejscu litery, odstępy między literami za duże lub za małe, pismo mało czytelne, tempo pisania wolne – trudności z nadążaniem za tempem innych dzieci,
- – osłabione mechanizmy równoważne (trudności z jazdą na rowerze, hulajnodze, staniem na jednej nodze), niezgrabność ruchową, brak koordynacji ruchowej,
- – zachowanie nieprawidłowej postawy podczas pracy przy stoliku,
- -wyraźne obniżenie lub podwyższenie napięcia mięśniowego w obrębie kończyny górnej i obręczy barkowej (nieprawidłowe trzymanie narzędzia piszącego- ściskanie za mocno,
- albo trzymanie za lekko),
- -szybkość ruchów nie jest dostosowana do zadania, które należy wykonać ( są zbyt wolne, albo za szybkie),
- Dostrzeżenie w miarę szybko pewnych symptomów i problemów u dziecka i dobranie właściwych metod terapeutycznych, to skuteczna droga do sukcesu.
Wszystkie działania proponowane w trakcie terapii muszą być odpowiednio dobrane zarówno do poziomu manualnego dziecka, jak i do poziomu jego funkcjonowania poznawczego.
Zajęcia są o tyle ciekawe i skuteczne, że w głównej mierze prowadzi się je w formie zabawowej.
- Jak długo prowadzona jest terapia?
- Trudno określić jednoznacznie, jak długo ma trwać terapia. Zależy to od wielu czynników
- i u każdego dziecka ten okres będzie inny.
- Na każdym etapie warto proponować dziecku odpowiednie działania tak, aby wypracować
- z nim możliwie najlepszą sprawność, co automatycznie przekłada się na jakość jego funkcjonowania.
- Metody pracy i przykłady ćwiczeń.
Praca z dziećmi z różnorodnymi deficytami rozwojowymi stawia przed terapeutą wyzwania i zachęca do ciągłego pogłębiania swojej wiedzy. Jest wiele ciekawych i wyrównujących dysharmonie rozwojowe metod. Im większa wiedza i doświadczenie terapeuty, tym większa szansa na właściwie dobraną i skuteczną terapię.
-Bardzo istotną i wiodącą metodą jest metoda aktywna- na sali gimnastycznej, bądź w sali terapeutycznej.
-Jedną z metod jest np. Metoda Dobrego Startu. Rozwija ona jednocześnie funkcje: językowe, wzrokowe, słuchowe, dotykowe, kinestetyczne i motoryczne oraz współdziałanie między tymi funkcjami, czyli integrację percepcyjno – motoryczną. Jest więc metodą polisensoryczną i aktywną, co jest niezmiernie istotnym elementem w pracy z dzieckiem.*
-Kolejna metoda to wykorzystywanie sprzętu multimedialnego do usprawniania umiejętności grafomotorycznych.
– Aby osiągnąć dobre efekty, wskazane jest również korzystanie np. z elementów metody Dennisona, a w szczególności z wiedzy, wyczucia i doświadczenia terapeuty.
Oto kilka przykładowych zestawów ćwiczeń, które pomagają w terapii.
Ćwiczenia usprawniające motorykę dużą i małą
– Ćwiczenia wzmacniające obręcz barkową, poprawiające stabilizację i czucie głębokie ( np. chód na czworakach, czołganie się, wymachy rąk, , odbijanie piłki, obroty rąk, „przybijanie piątki” w parze).
- – Ćwiczenia koordynacji wzrokowo- ruchowej- potrzebnej do przepisywania z tablicy (chodzenie po równoważniach, odbijanie piłki od ściany i łapanie jej, chodzenie stopa za stopą – do przodu, do tyłu, sięganie wysoko po przedmioty)
- -Ćwiczenia przedramion, nadgarstków i ruchów precyzyjnych, które przydatne są do trzymania narzędzia pisarskiego.
- Przykłady ćwiczeń graficznych:
- -Wypełnianie kolorem konturowych rysunków,
- – Kopiowanie rysunków przez kalkę techniczną,
- -Kreślenie różnorodnych form kolistych (np. korzystając z metody
- Dennisona).
- – Rysowanie szlaczków i wzorów z elementów liter,
- Przykłady ćwiczeń rozluźniających napięcie mięśniowe rąk:
– Wypełnianie kolorem całej powierzchni papieru; – Malowanie form kolistych i falistych;
– Malowanie dużych konturów rysunków,
- -Zabawy z pianką do golenia- dzieci na folii rozłożonej przed nimi rozmazują piankę do golenia rysują koła, falę, sprężynki całą dłonią- na przemian raz prawą, raz lewą ręka.
- Przykłady ćwiczeń usprawniających czynności chwytno – manipulacyjne:
- – Ćwiczenia uczące zaciskania rąk w pięści ,
- – Zakręcanie słoików, otwieranie pojemników,
- – Konstruowanie budowli z klocków,
- – Przesypywanie ryżu, kaszy, wybranie z ziarenek kolorowych piłeczek,
- guzików, kamyczków z użyciem łyżki,
- – nakręcanie bączków,
- Przykłady ćwiczeń usprawniających końce palców:
- – Nawlekanie koralików,
- – Stukanie czubkami palców, – Wyrywanki i naklejanki,
– Malowanie palcem, pęczkiem waty, piórkiem, – Ścieranie za pomocą wacika, płatka higienicznego, – Lepienie z plasteliny, modeliny,
– Przewlekanie sznureczków na tekturkach z dziurkami.
- mgr Małgorzata Grabas-terapeuta ręki,
- nauczyciel dyplomowany
- Opracowanie na podstawie dostępnej literatury
- i własnych doświadczeń w pracy z dziećmi
- Literatura:
* A. Giczewska, W. Bartkiewicz, Terapia ręki, Warszawa 2014.
*Słownik PWN
* Materiały ze szkolenia dr Emilia Mikołajewska, Terapia ręki. Diagnoza i terapia
*Dembińska-Wola M., Chrzanowska-Boruszewska M., Popatrz, dotknij, powiedz, Warszawa 1999
*M. Bogdanowicz, Metoda Dobrego Startu w pracy dzieckiem w wieku od 5 do 10 lat, WSiP, Warszawa 1999
*Bogdanowicz M., Szlagowska D., Piosenki do rysowania, Gdańsk 1996