Nadżerka rzekoma i nadżerka prawdziwa

2017-09-26 15:29 lek. Tomasz Nęcki Autor: thinkstockphotos.com

Nawet co czwarta kobieta w trakcie swojego życia słyszy od ginekologa, że ma nadżerkę szyjki macicy. Problem ten może, ale nie musi być wcale groźny – nadżerka szyjki macicy nie zawsze wymaga nawet wdrażania jakiegokolwiek leczenia. Pacjentka, która ma nadżerkę powinna jednak znajdować się pod regularną obserwacją ginekologa – dlaczego?

Nadżerka szyjki macicy to problem, w przebiegu którego dochodzi do ubytku nabłonka w obrębie szyjki macicy.

Stan taki określany jest jako nadżerka prawdziwa i bywa on – zasadniczo nawet wyjątkowo często – mylony z innym zjawiskiem, które może dotyczyć szyjki macicy.

Tym innym zjawiskiem jest ektopia szyjki macicy, która (nieprawidłowo) również bywa określana jako nadżerka, a zasadniczo jest to co najwyżej nadżerka rzekoma.

W przypadku ektopii dochodzi do tego, że nabłonek gruczołowy – który prawidłowo znajduje się w wewnętrznej części szyjki macicy, czyli w jej kanale – pojawia się w okolicy tarczy szyjki macicy.

Ten element narządów rozrodczych jest widoczny podczas badania ginekologicznego i w sytuacji, kiedy u pacjentki pojawia się nadżerka rzekoma, na tarczy szyjki macicy typowo widoczne są czerwonawe obszary zmienionego nabłonka.

Ektopia w obrębie szyjki macicy nie musi budzić niepokoju – zazwyczaj nie są z nią związane żadne dolegliwości, a pojawiać się ona może przez… hormony.

Z tego właśnie względu nadżerki rzekome spotykane są przede wszystkim u kobiet w wieku rozrodczym, ektopii sprzyjają bowiem przede wszystkim estrogeny.

Zjawisko to może występować również u pacjentek korzystających z hormonalnych środków antykoncepcyjnych, a także u kobiet będących w ciąży.

Nadżerka rzekoma rzeczywiście rozpoznawana może być nawet przypadkiem podczas wizyty ginekologicznej i ona sama nie powinna prowadzić do niepokoju u pacjentki. Odmiennie bywa już z kolei w przypadku nadżerki prawdziwej, do której doprowadzają zupełnie inne przyczyny, i która wymaga zdecydowanie odrębnego postępowania.

Nadżerka szyjki macicy: przyczyny powstawania

Prawdziwe nadżerki szyjki macicy, związane z ubytkiem nabłonka w tej części narządów rodnych, pojawiają się przede wszystkim na skutek uszkodzenia tych delikatnych struktur. Sprzyjać im mogą np.

infekcje okolic intymnych – zakażenia wirusowe, bakteryjne czy grzybicze (szczególnie wtedy, kiedy ich leczenie jest zaniedbywane).

Z tego właśnie powodu zwiększone ryzyko wystąpienia nadżerki mają te pacjentki, które posiadają bardzo wielu partnerów seksualnych, co związane jest przecież z większym prawdopodobieństwem wystąpienia infekcji przenoszonych drogą płciową.

Innymi zjawiskami, które mogą doprowadzić do nadżerki szyjki macicy, są np. urazy doświadczane przez kobiety podczas kontaktów seksualnych. Zwiększoną możliwość wystąpienia nadżerki mają także te pacjentki, które wielokrotnie rodziły – im większa liczba porodów, tym większe jest bowiem ryzyko tego, że delikatne struktury szyjki macicy ulegną osłabieniu.

Jakie są objawy nadżerki?

Najczęściej nadżerki szyjki macicy nie są źródłem żadnych dolegliwości. Czasami zdarza się jednak, że pacjentka zauważa u siebie występowanie różnego rodzaju upławów.

W przypadku nadżerek wydostająca się z pochwy wydzielina może mieć naprawdę różnoraki charakter, może ona bowiem być zarówno śluzowa i biaława, jak i przybierać zdecydowanie bardziej niepokojącą barwę, np. żółtawą czy zielonkawą.

Potencjalnymi objawami nadżerki mogą być jednak i inne dolegliwości. Zdarza się, że przez nadżerkę pacjentki doświadczają plamień pomiędzy miesiączkami, a oprócz tego kobiety z nadżerką mogą odczuwać ból czy innego rodzaju dyskomfort podczas kontaktów płciowych.

Jak rozpoznaje się nadżerkę szyjki macicy?

Rozpoznanie nadżerki szyjki macicy zasadniczo nie jest trudne. Ginekolog może zauważyć istnienie takiej zmiany już podczas samego wziernikowania pochwy.

W celu dokładniejszego przyjrzenia się zmianie, u pacjentki może być wykonane badanie kolposkopowe.

Podczas kolposkopii szyjka macicy oglądana jest w powiększeniu i lekarz ma wtedy możliwość dokonania dokładnej oceny charakteru istniejącej u pacjentki zmiany.

U pacjentek, które mają nadżerkę szyjki macicy, wykonywane może być również i badanie cytologiczne. Zasadność przeprowadzenia tego badania tłumaczy to, że nadżerka może być związana z różnymi groźnymi schorzeniami, których to istnienie u pacjentki należy wykluczyć.

Nadżerka szyjki macicy: czy trzeba ją leczyć?

Tak jak nadżerki rzekome nie są groźne, tak z nadżerkami prawdziwymi jest już inaczej – są one bowiem stanem, który może być związany z rakiem szyjki macicy (ogólnie nadżerka może być objawem świadczącym o nowotworze szyjki macicy).

Z tego właśnie powodu prawdziwe nadżerki szyjki macicy podlegają leczeniu. Początkowo podejmowane mogą być próby leczenia farmakologicznego nadżerki (np.

z wykorzystaniem leków przeciwzapalnych), główną jednak rolę w terapii tej grupy problemów odgrywa leczenie zabiegowe.

Wśród zabiegowych metod leczenia nadżerki wyróżnia się kilka różnych procedur. Jedną z najczęściej przeprowadzanych metod jest elektrokoagulacja, gdzie zmieniony obszar szyjki macicy poddawany jest działaniu prądu elektrycznego.

Innymi zabiegami, które znajdują wykorzystanie w leczeniu nadżerek szyjki macicy, są fotokoagulacja (usuwanie zmienionych tkanek z wykorzystaniem lasera) oraz kriokoagulacja (gdzie zmienione komórki poddawane są działaniu niskiej temperatury).

Nadżerka szyjki macicy – skąd się bierze, jak wygląda i jak ją leczyć?

W celu lepszego zrozumienia, czym jest nadżerka, jakie są jej przyczyny i gdzie występuje, należy zaznajomić się z podstawami budowy anatomicznej wewnętrznych narządów płciowych. Macicę można porównać do worka o kształcie lejka złożonego z warstw mięśni.

Szyjka tego lejka ma dwa ujścia – wewnętrzne od strony światła macicy i ujście zewnętrzne od strony pochwy. Oba ujścia łączy kanał szyjki macicy o długości około 1 cm. Jest on pokryty nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym, natomiast obszar dookoła ujścia zewnętrznego (tzw.

tarcza) pokrywa nabłonek wielowarstwowy płaski.

Zjawisko ektopii i powstania nadżerki polega na „wypełznięciu” nabłonka znajdującego się w kanale szyjki macicy na obszar tarczy. Łączy się to z wystąpieniem lekkiego stanu zapalnego oraz obumieraniem i odnawianiem się komórek nabłonka.

Daje to obraz czerwonej obrączki lub plamki dookoła wejścia do kanału szyjki. Proces ten zachodzi fizjologicznie w okresie dojrzewania płciowego, kiedy zmiany hormonalne powodują wzajemne przechodzenie w siebie różnego rodzaju nabłonków.

Po czasie dojrzewania ektopia powinna się cofnąć i zniknąć z powierzchni ujścia. Zdarza się jednak, że pozostaje.

Nadżerka prawdziwa a nadżerka rzekoma

Nadżerka szyjki macicy polega na pojawieniu się zmiany na różnej wysokości szyjki macicy. Dla lekarza zmiana ta widoczna jest jako zaczerwieniony obszar. Podobne przebarwienia występują u wielu kobiet, jednak ważne jest właściwe ich rozróżnienie.

Ginekolodzy wyróżniają:

• nadżerki prawdziwe,
• nadżerki rzekome.

Nadżerka prawdziwa to ubytek tkanki nabłonkowej pokrywającej szyjkę macicy (nabłonka wielowarstwowego płaskiego). Zmiany takie diagnozowane są rzadko i są charakterystyczne dla zaawansowanych zmian raka szyjki macicy.

Nadżerka rzekoma jest diagnozowana znacznie częściej. Powszechnie nazywana jest nadżerką.

Występuje wtedy, gdy nabłonek wielowarstwowy płaski, który fizjologicznie obecny jest w tarczy szyjki macicy, zastępowany jest przez jednowarstwowy płaski (ten fizjologicznie występuje w kanale szyjki macicy).

Fachowo określa się ją jako ektopię – nazwa ta odnosi się do pojawiania się tkanki w innym miejscu niż fizjologiczne.

Dla ginekologów największy problem stanowi rozróżnienie nadżerki prawdziwej i zmian o cechach nowotworowych od zmiany powszechnie nazywanej przez pacjentki nadżerką (nadżerki rzekomej). Spór o sposoby leczenia nadżerki trwa do dziś.

Zmiany tego typu różnicować można jedynie na podstawie kolposkopii – badania z użyciem kolposkopu, a sprzęt ten nie jest dostępny w każdym gabinecie ginekologicznym. Badanie to jest szybkie i bezbolesne, a zasadę jego działania można porównać do działania mikroskopu. Co najważniejsze, nie istnieją przeciwwskazania do jego wykonania i można je wykonać w każdym momencie cyklu.

Jakie są przyczyny nadżerek?

Nadżerka może również powstawać w wyniku przebytych porodów, poronień i zabiegów wykonywanych w tych okolicach. Obecnie jest to jednak zjawisko uznawane za fizjologiczne i jeśli nie daje objawów, nie musi być leczona. Leczenie można wdrożyć jedynie u kobiet, u których dochodzi do powtarzających się stanów zapalnych dróg rodnych, którym towarzyszyć mogą ból i upławy.

Wielu specjalistów uważa, że leczenie ektopii jest nieuzasadnione, a w przypadku pomylenia jej ze stanem przedrakowym lub rakiem – nawet niebezpieczne dla pacjentki. Postępowanie w obu przypadkach jest diametralnie różne. Ektopię dającą objawy uciążliwe dla pacjentki usuwać można za pomocą krioterapii (zamrażania) lub laseroterapii.

Odchodzi się obecnie od metody elektrokoagulacji.

Kolejną co do częstości przyczyną powstawania plamek są infekcje wirusowe, bakteryjne i grzybicze. Lekarze wskazują zwłaszcza na te wywoływane przez wirusa HPV (ang.

human papilloma virus), czyli wirusa brodawczaka ludzkiego. Jest on jedną z przyczyn powstawania raka szyjki macicy.

W badaniu kolposkopowym można jednak wykryć także stany przedrakowe, dające większe prawdopodobieństwo powodzenia terapii.

W wykrywaniu zmian nowotworowych kolposkopia jest skuteczniejsza niż sama cytologia. Badanie z użyciem kolposkopu można także, dla większej pewności, uzupełnić o wymaz cytologiczny. Leczenie stanów przedrakowych i raka szyjki macicy jest w głównej mierze leczeniem chirurgicznym.

Jakie są objawy nadżerki?

Najczęściej nadżerki nie dają żadnych objawów, a pacjentki nie zdają sobie sprawy z występowania zmian w szyjce macicy. Jeżeli objawy są obecne, jest to:

Nadżerka najczęściej wykrywana jest przez ginekologa w trakcie zwykłego badania ginekologicznego.

Czy ektopia i dysplazja są groźne?

Nie udało się dowieść, że utrzymująca się ektopia ma wpływ na występowanie raka szyjki macicy, a zatem nie jest ona stanem przedrakowym. Jest nim natomiast tzw.

dysplazja komórek nabłonka szyjki macicy, a ta może pojawić się właśnie w obrębie ektopii.

W przypadku dysplazji istotny jest stopień jej zaawansowania określany według kryteriów patomorfologicznych jako mały, średni i duży. Określa się go według skali CIN.

Dysplazja małego stopnia jest stanem pojawiającym się najczęściej. Sama w sobie nie daje żadnych objawów i ma bardzo niewielkie ryzyko przekształcenia w raka szyjki macicy (około 1–2 proc.).

Większość przypadków dysplazji małego stopnia, podobnie jak w przypadku ektopii, ulega cofnięciu się, zanikając wraz z cofającymi się komórkami nabłonka kanału szyjki.

W pozostałej części przypadków dysplazja utrzymuje się niezmieniona, nie wywierając żadnego wpływu na fizjologię narządów płciowych bądź ulega przejściu do większego stopnia dysplazji, zdarza się to jednak rzadziej.

W przypadku dysplazji dużego stopnia odsetek kobiet, u których zmiany uległy wycofaniu, wynosi jedynie 33 proc. Natomiast ryzyko przejścia w raka jest już znaczne, według niektórych badań dochodzi do 74 proc., chociaż nawet aż tak zaawansowane zmiany mogą utrzymywać się wiele lat bez przemiany w raka.

Czy nadżerka może się cofnąć?

Nadżerka prawdziwa występuje najrzadziej. Może ona powstawać w wyniku przewlekłych infekcji różnego rodzaju (np.

bakteryjne lub grzybicze), zapaleń lub w okresie menopauzy, kiedy nabłonek reaguje na spadek stężenia estrogenów we krwi.

Często występuje po przebytych urazach, a także w wyniku niewłaściwie stosowanych tamponów, wkładek, drażetek lub globulek dopochwowych, które w sposób permanentny uszkadzają nabłonek.

Po usunięciu źródła urazów nadżerki tego typu leczą się same. Jeśli mamy do czynienia z nadżerką powstałą na tle infekcji, leczona jest ona przyczynowo, tzn. poprzez podanie antybiotyku lub leku przeciwgrzybiczego. Nadżerki pojawiające się w okresie menopauzy powinny znikać po podaniu hormonalnej terapii zastępczej, która pozwoli na uzupełnienie niedoboru żeńskich hormonów płciowych.

Diagnostyka nadżerek – jakie badania wykonać?

Różnicowanie przedstawionych powyżej zjawisk należy do zadań trudnych. Wielu lekarzy ginekologów nie posiada w swoim gabinecie kolposkopów i nie umie się nimi posługiwać.

Wymaga to bowiem przejścia dodatkowych specjalistycznych kursów, często niedostępnych dla lekarzy z mniejszych ośrodków.

Każdy ginekolog natomiast może skierować pacjentkę na takie badanie do placówek, w którym badania takie są wykonywane.

Podobnie jak regularne samobadanie piersi, również okresowe wizyty u ginekologa z wykonaniem cytologii, kolposkopii i badania USG głowicą dopochwową pozwalają na wczesne wykrycie patologicznych zmian nowotworowych, których występowanie jest coraz częstsze w populacji współczesnych kobiet.

Na czym polega leczenie nadżerki?

Leczenie nadżerek zależy od rozmiaru zdiagnozowanej zmiany i wyniku badania cytologicznego oraz kolposkopii. Najczęściej lekarze nie podejmują leczenia, a jedynie nakazują pacjentce przeprowadzać regularne badania ginekologiczne i obserwować możliwość występowania ewentualnych niepokojących objawów. Warto wspomnieć, że część nadżerek goi się bez podjęcia jakiejkolwiek terapii.

Jeżeli lekarz zdecyduje się na usunięcie nadżerki, ma do dyspozycji kurację farmakologiczną. Może także zalecić wykonanie zabiegu zamrażania nadżerek (krioterapia) lub laseroterapii.

Sposób leczenia w dużej mierze zależny jest także od tego, czy pacjentka rodziła. U kobiet, które mają dzieci, można zastosować leczenie chirurgiczne. Wówczas usuwa się stożek szyjki macicy wraz z nadżerką.

Bibliografia:

1. Spaczyński M., Kędzia W., Nowak-Markwitz E., Rak szyjki macicy, Wydanie 1. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
2. Pschyrembel W., Strauss G., Petri E., Ginekologia praktyczna, Wydanie 1. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.

Jak oceniasz artykuł?

Średnia: 5 (2) Zostaw swoją ocenę.

Dziękujemy!

Nadżerka szyjki macicy – rodzaje, objawy, leczenie

Nadżerka szyjki macicy to schorzenie, które dotyka nawet co trzecią kobietę. Najczęściej mianem nadżerki nazywana jest zmiana rodzaju nabłonka wyścielającego część pochwową szyjki macicy. Jest to tzw. ektopia, czyli nadżerka rzekoma, która nie zagraża zdrowiu pacjentki.

Stosunkowo rzadko występuje nadżerka prawdziwa (erozja), która jest ubytkiem prawidłowej tkanki nabłonkowej. Nadżerka szyjki macicy najczęściej diagnozowana jest w czasie rutynowego badania ginekologicznego, ponieważ rzadko daje specyficzne objawy.

Szczególną uwagę należy zwrócić uwagę na plamienia i krwawienia międzymiesiączkowe, czy po stosunku, a także na bóle podbrzusza czy upławy. Nadżerka nie powinna być bagatelizowana, ponieważ zignorowanie problemu może prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych, z rakiem szyjki macicy na czele.

Dlatego też kobiety powinny regularnie badać się ginekologicznie, a każda nieprawidłowość powinna być powodem do wizyty u specjalisty, który po przeprowadzeniu dodatkowych badań, rozstrzygnie o dalszym postępowaniu.

Co to jest nadżerka szyjki macicy?

Nadżerka szyjki macicy to jedno z częstszych schorzeń ginekologicznych. Szacuje się, że nawet co trzecia lub co czwarta kobieta ma do czynienia z nadżerką. Choć nie jest to choroba, która bezpośrednio zagraża życiu kobiety, jej zignorowanie i nieleczenie może mieć poważne konsekwencje.

Nadżerka szyjki macicy najczęściej diagnozowana jest podczas rutynowej ginekologicznej kontroli, dlatego tak wielkie znaczenie ma profilaktyka i regularne poddawanie się badaniom.

Zmiana określana mianem nadżerki szyjki macicy pojawia się na pochwowej części szyjki macicy i może być albo ubytkiem nabłonka (wtedy mówimy o nadżerce prawdziwej, erozji) lub zmianą rodzaju nabłonka, kiedy nabłonek z części pochwowej wypierany jest przez nabłonek z kanału szyjki macicy (mówimy wtedy o nadżerce rzekomej, czyli ektopii).

Nabłonek nadżerki rzekomej jest nabłonkiem gruczołowym, który jest silnie ukrwiony, czerwony, zaś zdrowy otaczający go nabłonek jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim i jest bladoróżowy. Lekarz, który zauważy zmianę nabłonka podczas podstawowego badania ginekologicznego, najczęściej przeprowadza dodatkowe badania (cytologiczne i kolposkopowe).

Sposób leczenia zmiany uzależniony jest od wyniku wykonanych badań, a także od tego, jak duża jest nadżerka. Czasem lekarz decyduje jedynie o obserwacji nadżerki szyjki macicy. Nadżerka prawdziwa, inaczej określana jako właściwa to obszar z widocznym ubytkiem nabłonka.

Rodzaje nadżerek szyjki macicy

Najbardziej powszechnym podziałem stosowanym w klasyfikacji nadżerek szyjki macicy jest podział na nadżerki prawdziwą i rzekomą.

• Nadżerka prawdziwa – objawia się ubytkiem nabłonka; ubytek powoduje odsłonięcie podścieliska szyjki macicy. Stan taki nazywany jest erozją i czasem może być zmianą przedrakową. Dlatego też każdy przypadek wykrycia nadżerki wymaga dokładniejszych badań, przede wszystkim cytologii. Prawdziwa nadżerka szyjki macicy może być związana z rozrostem komórek patologicznych. Najczęściej nadżerka prawdziwa powstaje na skutek urazów mechanicznych, działania substancji chemicznych, a także nieleczonych infekcji intymnych. Z nadżerką szyjki macicy, określaną mianem prawdziwej, mamy do czynienia stosunkowo rzadko. Stanowi ona 2-10% wszystkich zmian na szyjce.
• Nadżerka rzekoma – to najczęściej występujący rodzaj nadżerki, będący wynikiem zmian nabłonkowych. Charakterystyczne jest zastępowanie nabłonka wielowarstwowego płaskiego właściwego dla pochwowej części szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym, który wyścieła kanał szyjki macicy. Zastępowanie nabłonka płaskiego gruczołowym nazywane jest ektopią. Rzekoma nadżerka szyjki macicy nie jest stanem przedrakowym, często też nie wymaga leczenia, ponieważ ulega samoleczeniu (często pacjentki nie wiedzą nawet, że miały nadżerkę). Ektopia jest często skutkiem zmian hormonalnych, dlatego towarzyszy kobietom przyjmującym antykoncepcję, a także tym, które rodziły lub roniły.

Aby mieć pewność, z jakiego rodzaju zmianami mamy do czynienia, należy wykonać badanie cytologiczne i/lub kolposkopię. Kolposkopia polega na badaniu szyjki macicy pod specjalnym mikroskopem.

Podczas badania można również pobrać wycinek z podejrzanych miejsc. Niejednokrotnie lekarz zleca również pobranie wymazu z pochwy i wykonanie posiewu.

Wychwycenie współistniejącej infekcji może mieć ogromne znaczenie dla dalszego leczenia kobiety z nadżerką szyjki macicy.

Zobacz także: Wymaz z pochwy -jak przygotować się do badania?

Przyczyny powstawania nadżerki szyjki macicy

Wśród przyczyn powstawania nadżerki szyjki macicy należy wymienić nieleczone, ignorowane stany zapalne stref intymnych.

W tym przypadku najważniejsze jest wyleczenie do końca infekcji intymnej, niebagatelizowanie dolegliwości i niepokojących objawów, jak ból brzucha, krwawienia międzymiesiączkowe lub po stosunku, czy upławy.

Jednak to nie wszystkie możliwe przyczyny powstawania nadżerki szyjki macicy. Nie bez wpływu pozostają czynniki, takie jak:

• terapia lekami antykoncepcyjnymi,
• przebyte porody,
• poronienia,
• urazy mechaniczne, np. podczas stosunku, choć wpływ może mieć także używanie tamponów,
• stosowanie środków chemicznych,
• brak odpowiedniej higieny miejsc intymnych,
• predyspozycje genetyczne.

Ryzyko wystąpienia nadżerki szyjki macicy jest większe u pań, które miały wielu partnerów seksualnych, kobiet chorych na kiłę czy opryszczkę narządów płciowych. Nadżerka szyjki macicy najczęściej dotyczy pacjentek w wieku rozrodczym, choć zdarza się również u kobiet bardzo młodych i starszych.

Objawy nadżerki szyjki macicy

Większość pacjentek trafiających do ginekologa nawet nie podejrzewa, że ma nadżerkę szyjki macicy. Dzieje się tak, ponieważ nadżerka najczęściej nie daje żadnych dolegliwości, a jeśli się pojawią, są one niespecyficzne.

Na co powinna zwrócić uwagę każda kobieta? Niepokojące są krwawienia i plamienia między miesiączkami czy po stosunku. Również pobolewanie w dole brzucha czy pojawienie się nieprawidłowej wydzieliny z dróg rodnych powinny skłonić do wizyty u ginekologa.

Poza wymienionymi symptomami, o nadżerce szyjki macicy mogą świadczyć objawy towarzyszące zwykle infekcjom intymnym. Może to być świąd, pieczenie, ból, jednak najczęściej są to już oznaki toczącego się stanu zapalnego.

Warto zaznaczyć, że pojawienie się nadżerki może prowadzić do zmiany pH pochwy, co z kolei predysponuje do rozwoju stanów zapalnych.

Leczenie nadżerki szyjki macicy

O sposobie postępowania w przypadku wykrycia nadżerki szyjki macicy lekarz decyduje na podstawie zebranego wywiadu oraz przeprowadzonych badań. Niektóre zmiany pozostają do obserwacji, inne wymagają natychmiastowego leczenia. Metod, które stosowane są do leczenia zmian w postaci nadżerek, jest kilka.

W przypadku młodych pacjentek, które jeszcze nie rodziły, często przyjmuje się postawę wyczekującą, a więc zaleca obserwację nadżerki. Czasem przeprowadza się koagulację chemiczną, krioterapię lub elektrokoagulację.

Niejednokrotnie wyleczenie infekcji intymnej powoduje samoistne ustąpienie zmiany, jaką jest nadżerka szyjki macicy.

Jeśli więc badanie cytologiczne będzie prawidłowe, a badanie biocenozy pochwy i posiew wskażą na występowanie infekcji, lekarz może zlecić przyjmowanie preparatów zwalczających stan zapalny, globulek lub tabletek dopochwowych. Jeśli jednak ginekolog zdecyduje, że usunięcie nadżerki szyjki macicy jest niezbędne, może zastosować jedną z poniższych metod:

• koagulację chemiczną,
• kriokoagulację, czyli zamrażanie zmiany,
• elektrokoagulację lub fotokoagulację, czyli usuwanie zmiany przy pomocy prądu lub fal świetlnych.

Przed każdym zabiegiem usuwania nadżerki powinno się wykonać badanie czystości pochwy, celem wykluczenia toczących się stanów zapalnych. Koagulacja chemiczna to bezbolesne i niepozostawiające po sobie śladu leczenie nadżerki. Metoda polega na traktowaniu zmiany odpowiednimi środkami chemicznymi.

Może być stosowana jedynie w przypadku małych nadżerek. Pojawiają się jednak liczne głosy krytykujące ten rodzaj terapii. Minusem jest długi czas gojenia się, a czasem konieczność powtarzania zabiegu. Inaczej wygląda zabieg zamrażania zmiany, który jest krótki, bezbolesny i efektywny.

Czas gojenia się zmiany trwa ponad miesiąc. Pacjentka musi liczyć się z możliwością wystąpienia wodnistych upławów. Tą metodą można leczyć mniejsze i większe zmiany. Kolejnym sposobem radzenia sobie z nadżerką szyjki macicy jest elektrokoagulacja.

Wypalanie nadżerki jest metodą skuteczną, jednak niesie ze sobą ryzyko wystąpienia powikłań, jak powstanie blizn na szyjce, co z kolei może prowadzić do bolesnych miesiączek i trudności z rozwarciem szyjki podczas porodu. Fotokoagulacja najczęściej wybierana jest do leczenia małych zmian.

Jest bezbolesna i nie pozostawia żadnych śladów. Nadżerka goi się w przeciągu około 2 tygodni.

Nadżerka szyjki macicy w ciąży

Bardzo często nadżerka szyjki macicy diagnozowana jest dopiero w ciąży, gdy kobieta zgłasza się do ginekologa na rutynowe badania. Sama nadżerka nie stanowi niebezpieczeństwa dla dziecka, jednak często odpowiadają za nią lub towarzyszą jej infekcje intymne.

Te są już potencjalnym zagrożeniem, dlatego wymagają wyleczenia. Co ważne, jeśli lekarz wie, że kobieta stara się o dziecko, raczej nie przeprowadzi żadnego leczenia ingerującego w nabłonek szyjki macicy.

Chodzi o to, aby nie wystąpiły trudności z zajściem w ciąże, utrzymaniem ciąży, a następnie z rozwarciem szyjki macicy podczas porodu. Dlatego też ginekolog w pierwszej kolejności zastosuje najpewniej leki dopochwowe.

Każdy przypadek jest jednak rozpatrywany indywidualnie, a specjalista musi wziąć pod uwagę wiele czynników,  przede wszystkim zaś wyniki badań (cytologia, wymaz).

Co istotne, nadżerka w ciąży może się powiększać pod wpływem zmian hormonalnych, a tym samym dawać niepokojące objawy, jak krwawienie czy nadmierna wydzielina z pochwy. Dla przyszłych mam to wyjątkowo stresujące symptomy, dlatego konieczne są regularne kontrole i przestrzeganie zaleceń lekarskich. Nadżerki najczęściej leczy się już po porodzie.

Czytaj także: Profilaktyka raka szyjki macicy – o czym warto pamiętać?

Nadżerka szyjki macicy a rak

Nadżerka szyjki macicy najczęściej nie stwarza zagrożenia i jest w 100% wyleczalna. Warto jednak pamiętać, że niewielki odsetek zachorowań może mieć znaczenia dla rozrostu komórek patologicznych i prowadzić do nowotworu szyjki macicy. Każda nadżerka powinna zostać zdiagnozowana, a kluczowe znaczenie ma tutaj wykonanie cytologii.

Badanie to potwierdza bądź wyklucza istnienie komórek nowotworowych. Warto pamiętać, że badanie cytologiczne należy wykonywać niezależnie od istnienia zmian typu nadżerka. Zaleca się wykonanie cytologii raz na rok. Każda kobieta powinna pamiętać, że nadżerka szyjki macicy nie oznacza od razu nowotworu i jest wyleczalna.

Jednak kluczowe znaczenie ma regularne przeprowadzanie badań kontrolnych.

Przeczytaj również: Choroby weneryczne – przyczyny, objawy, leczenie i profilaktyka

Nadżerka – przyczyny, objawy i leczenie

Nadżerka szyjki macicy jest jedną z najczęstszych dolegliwości intymnych kobiet – szacuje się, że problem dotyka co czwartą kobietę w wieku od 25 do 35 lat! Sprawdź, dlaczego może pojawić się nadżerka, jakie są jej objawy oraz jak przebiega leczenie.

Nadżerka szyjki macicy – przyczyny

Nadżerka jest zmianą chorobową, pojawiającą się w pochwowej części szyjki macicy. Jest ubytkiem w tkance nabłonkowej, wyglądem przypominającą niewielką plamkę czerwonego koloru, o nierównej brodawkowatej powierzchni. Jest ona efektem zapalenia szyjki macicy, do którego dochodzi wskutek zakażenia bakteriami, wirusami lub grzybami.

Istnieją trzy rodzaje nadżerek:

1. Nadżerka rzekoma – jest zmianą w strukturze nabłonka, kiedy jeden typ tworzy się w miejscu występowania drugiego. Jest to najczęściej rozpoznawany rodzaj nadżerki.
2. Nadżerka prawdziwa – powstaje w związku z urazami mechanicznymi pochwy (powstałe np. podczas stosowania tamponów), infekcjami bakteryjnymi i w reakcji na substancje chemiczne. Dochodzi do zaniku nabłonka, może być objawem raka szyjki macicy.
3. Nadżerka w stanach przednowotworowych – poprzedza rozwój raka szyjki macicy.

Większe ryzyko pojawienia się infekcji intymnych występuje u kobiet, które wcześnie rozpoczęły życie seksualne lub często zmieniają partnerów. Nadżerka szyjki macicy zagraża też matkom, które zbyt szybko po porodzie zaczynają współżyć. Zmiana może być także efektem kłopotów hormonalnych – zazwyczaj po ich ustaniu nadżerka samoczynnie zanika.

Nadżerka – objawy

Pomimo że nadżerka szyjki macicy jest bardzo powszechną chorobą, jest bardzo trudna do zdiagnozowania – a właściwie jest wykrywana przy okazji zwykłego badania ginekologicznego. Dlatego też profilaktyczne wizyty u specjalisty są koniecznością!

Na pierwszym etapie infekcja nie daje żadnych objawów, które byłyby możliwe do zauważenia bez wizyty w gabinecie ginekologa.

Z czasem wydzielina z pochwy może się nieco zmienić: zaczyna wydawać nieprzyjemny zapach, staje się biaława, żółtawa lub zielonkawa, mogą też pojawić się w niej ślady krwi.

Gdy nadżerka nieco się rozwinie, mogą pojawić się bóle w dolnej części kręgosłupa i brzucha oraz niewielkie plamienia między miesiączkami, np. po stosunku.

Powyższe symptomy nie muszą być oznaką nadżerki, mogą zwiastować również inne choroby. Niemniej jednak niezwłocznie po ich zaobserwowaniu należy umówić wizytę u ginekologa.

Nadżerka szyjki macicy – diagnostyka

Podczas badania ginekolog wprowadza do dróg rodnych kobiety wziernik i wtedy jest w stanie zauważyć na części pochwowej macicy ubytek nabłonka o nierównej nawierzchni.

Ale nawet jeżeli lekarz wykryje nadżerkę, nie jest w stanie podczas zwykłego badania ocenić, czy nie zawiera ona komórek nowotworowych.

Sama nadżerka szyjki macicy nie jest zbyt niebezpieczna (w przypadku nadżerki rzekomej) – jednak nieleczona może być przyczyną powstawania śmiertelnie groźnego nowotworu, jakim jest rak szyjki macicy.

W momencie wykrycia nadżerek konieczne jest więc zrobienie badania cytologicznego. Polega ono na pobraniu komórek z szyjki macicy, które następnie są dokładnie sprawdzane pod mikroskopem.

Celem cytologii jest wykluczenie zmian nowotworowych.

Ginekolog może także przeprowadzić kolposkopię, czyli obserwację powierzchni szyjki macicy, dolnej części jej kanału oraz pochwy i sromu przy pomocy urządzenia optycznego – kolposkopu.

Nadżerka – leczenie

Tok leczenia nadżerek jest zależny od wyników cytologii. Jeżeli w badaniu cytologicznym nie wykryto zmian nowotworowych, lekarze nie zawsze zalecają ich usuwanie. Metodę leczenia lekarz dobiera w zależności od wyników badań, wielkości zmian i wieku pacjentki. Istotne jest także to, czy kobieta rodziła już dzieci.

Czasem w przypadku młodych kobiet, które nie rodziły dotychczas dzieci, wystarczy leczenie farmakologiczne i stała obserwacja ginekologiczna. Jest to bardzo ważne, ponieważ samoistne leczenie nadżerki może powodować stany zapalne, krwawienia i torbiele.

Inną metodą leczenia nadżerki jest koagulacja chemiczna, czyli przykładanie do zmiany odpowiednich środków chemicznych, niszczących chory nabłonek.

Ten sposób jest raczej rzadko stosowany, ponieważ jest uciążliwy (potrzebne jest co najmniej kilka sesji, powtarzanych w określonych odstępach czasowych).

Częściej do usuwania nadżerek stosuje się elektrokoagulację, czyli wypalanie chorej tkanki za pomocą iskry elektrycznej. Metoda ta nie jest może najprzyjemniejsza (zapach palonego białka, niewielki ból), ale jest bardzo skuteczna. Nadżerkę można także zamrozić, stosując kriokoagulację.

Do zabiegu wykorzystuje się ciekły azot, który ma temperaturę ok. -70 stopni Celsjusza – chore tkanki zostają zamrożone i obumierają. Ten sposób jest bezbolesny dla pacjentki. Do usuwania nadżerek stosuje się także fotokoagulację.

Fale świetlne powodują trwałe zmiany w nabłonku, niszcząc chore komórki.

Ostatnią metodą jest elektrokonizacja, którą stosuje się zazwyczaj przy bardzo dużej nadżerce, gdy istnieje ryzyko zmian przednowotworowych. Zabieg wymaga znieczulenia, bo tkanki szyjki macicy są wycinane za pomocą pętli elektrochirurgicznej. Usunięte zmiany oddawane są do dalszych badań histopatologicznych.

Serwis invag.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w naszym serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

Nadżerka szyjki macicy – pierwszy stopień do nowotworu

Nadżerki występują u co czwartej kobiety najczęściej w wieku 25-35 lat, aktywnej seksualnie. Dotykają również te panie, które zakończyły życie seksualne, a urodziły kilkoro dzieci.

Nieleczone mogą w konsekwencji doprowadzić do raka szyjki macicy. Dlatego tak ważna jest odpowiednia profilaktyka i badania kontrolne, takie jak cytologia. Warto o tym pamiętać – zwłaszcza w Dniu Kobiet.

Ta zmiana chorobowa powstaje w wyniku ubytku tkanki nabłonkowej w pochwowej części szyjki macicy. Jej postać zależy od stadium rozwoju choroby. W początkowej fazie nadżerki są gładkie i czerwone.

Natomiast, gdy się rozwiną, przybierają postać nadżerki brodawkowatej lub nadżerki krwawiącej. Są dwa typy nadżerek, rzekoma oraz prawdziwa. Nadżerka rzekoma występuje w konsekwencji zmian, jakie zachodzą w strukturze nabłonka.

Z kolei nadżerka prawdziwa związana jest z zanikaniem nabłonka. W konsekwencji może prowadzić do raka szyjki macicy.

Przyczyny powstawania nadżerek

Istnieje wiele przyczyn, które wpływają na pojawienie się nadżerek u kobiet. Do czynników ryzyka zaliczyć należy:

• częste lub nieleczone infekcje grzybicze, bakteryjne, wirusowe żeńskich narządów płciowych,
• zmiany partnerów,
• niewłaściwa antykoncepcja,
• zaburzenia hormonalne,
• uszkodzenia mechaniczne w pochwie,
• zbyt szybki powrót do współżycia po porodzie naturalnym,
• podrażnienia dróg rodnych ciałami obcymi,
• nadwyrężanie szyjki macicy w trakcie porodów.

Objawy nadżerek

Z uwagi na objawy, które towarzyszą również innym schorzeniom nadżerki są często wykrywalne przypadkowo i niestety za późno.

Do objawów, które powinny zaniepokoić kobietę i skłonić do zrobienia zalecanych co pół roku badań ginekologicznych należą plamienia między miesiączkami lub po współżyciu, bóle w podbrzuszu lub okolicy krzyżowo-lędźwiowej, białe, żółte, bądź zielone upławy, niekiedy zabarwione krwią o nieprzyjemnym zapachu. W konsekwencji upławy mogą powodować podrażnienia sromu, a następnie świąd i pieczenie.

Nadżerkę trudno jest wykryć samodzielnie, tym bardziej, że chorobie nie zawsze towarzyszą powyższe objawy. Ból towarzyszący nadżerce pojawia się zazwyczaj dopiero w zaawansowanym stadium. Najczęściej odczuwalny jest w dolnej części brzucha lub w części lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa. 

Badania, które wykryją nadżerkę

Nadżerkę jest w stanie wykryć lekarz podczas badania ginekologicznego z użyciem wziernika.  W celu poszerzenia diagnostyki, ginekolog zleci lub wykona posiew, cytologię oraz w niektórych przypadkach kolposkopię.

Do takich badań nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Warto jednak na 2 dni przed wizytą powstrzymać się od współżycia oraz na 3-4 dni przed nie stosować środków dopochwowych oraz nie wykonywać irygacji pochwy.

Posiew to badanie, które polega na pobraniu szpatułką wydzieliny z szyjki macicy oraz pochwy. Na podstawie wyników ginekolog sprawdza rodzaj infekcji, która spowodowała stan zapalny szyjki macicy, tj. infekcja bakteryjna, wirusowa lub grzybicza.

Cytologia jest badaniem, podczas którego specjalista za pomocą specjalnej szczoteczki pobiera próbki, czyli wydzielinę zawierającą komórki błony śluzowej do badania, przenosi je na specjalne szkiełka oraz utrwala odczynnikami.

Kolposkopia to badanie podobne do ultrasonografii przezpochwowej. Obraz takiego badania jest w kolorze, a może być powiększony nawet 40-krotnie. Badanie to ma za zadanie potwierdzić lub wykluczyć obecność komórek nowotworowych.

Metody leczenia nadżerek

Leczenie nadżerek uzależnione jest od jej wielkości, miejsca położenia oraz od wyników cytologii. Pierwszą fazą w leczeniu nadżerek szyjki macicy jest usunięcie stanu zapalnego w żeńskich narządach płciowych. Jeżeli nadżerka jest mała i wynik cytologii prawidłowy, można sobie z nią poradzić lekami dopochwowymi o działaniu przeciwzapalnym. Przy poważniejszych nadżerkach stosuje się:

• koagulację chemiczną, czyli smarowanie rany preparatem niszczącym uszkodzony nabłonek + przyjmowanie dopochwowow globulek hormonalnych, które w swoim składzie zawierają estradiol. Czas leczenia w tej terapii wynosi ok. 14 dni.
• wypalanie nadżerek prądem elektrycznym (koagulacja) lub laserem, tą metodę stosuje się przy leczeniu większych nadżerek. Wykonuje się je w znieczuleniu miejscowym. Po zabiegu może zostać mała blizna.
• krioterapię, czyli zamrażanie. Zabieg polega na zamrożeniu sondą schładzaną ciekłym azotem chorych tkanek śluzówki. Do czasu wygojenia, mogą wystąpić niewielkie upławy, które z czasem zanikną. Blizny, które zostają po zabiegu są bardziej elastyczne, od tych wykonywanych poprzez koagulację. Jest to istotne w kontekście porodu naturalnego. Zabiegi usuwania nadżerek wykonywane są przezpochwowo. Nie ma więc konieczności ingerencji chirurgicznej w powłokach brzusznych.
• konizację/ elektrokonizację – wycięcie uszkodzonej części szyjki macicy. Taka konieczność zachodzi w przypadku, gdy nadżerka jest dość duża oraz badania cytologiczne wykazały III grupę cytologiczną. Konizację lekarz wykonuje skalpelem, natomiast elektrokonizację nożem elektrycznym. Zabiegi te wykonuje się w znieczuleniu ogólnym, pod narkozą.

Do niedawna główną metodą leczenia nadżerek było wypalanie. Obecnie częściej stosuje się zabieg wymrażania.

Konsekwencje nieleczonych nadżerek

Nieleczone nadżerki prowadzą do zakażeń macicy i jajowodów, a określa się je jako stan przedrakowy. Nieleczone najczęściej prowadzą do nowotworu szyjki macicy lub niepłodności.

Źródła: poradnikzdrowie.pl, zdrowie.tvn.pl

Przeczytaj także: Zero tolerancji dla okaleczania żeńskich narządów płciowych

Nadżerka – co to jest, jak się leczy

Nadżerka szyjki macicy to jedna z najczęstszych zmian narządów rodnych u kobiet. Wyglądem przypomina plamę o intensywnym, czerwonym kolorze. Nie boli, choć może dawać inne objawy, np. upławy lub krwawienia po stosunku. By ją stwierdzić, konieczna jest wizyta u ginekologa.

Lubię to!

Według dr n. med. Ewy Surynt, specjalistki ginekologii i położnictwa z Centrum Medycznego Enel-Med mówiąc o nadżerce w ginekologii, należy odróżnić dwa pojęcia: nadżerki prawdziwej i tzw. nadżerki rzekomej.

Nadżerka prawdziwa

Nadżerka prawdziwa w sensie patologicznym polega na ubytku nabłonka. W ginekologii taki ubytek może wystąpić na szyjce macicy, ale z nadżerką prawdziwą możemy mieć też do czynienia w innych narządach np. w żołądku.

– Nadżerkę prawdziwą szyjki macicy wywołują przede wszystkim infekcje bakteryjne i wirusowe oraz ryzykowne zachowania jak np. duża liczba partnerów seksualnych – wyjaśnia dr Surynt.

Ten rodzaj nadżerki może mieć groźne konsekwencje – jest istotnym czynnikiem ryzyka innych chorób, w tym przednowotworowych i nowotworowych.

Nadżerka rzekoma

Według dr Surynt 80-90 proc. kobiet, u których mówimy o nadżerce ma tak naprawdę erytroplakię, zwaną też nadżerką rzekomą.

– W kanale szyjki macicy jest nabłonek walcowaty, a na tarczy szyjki nabłonek wielowarstwowy płaski. Jeśli dochodzi do jakichkolwiek zmian nowotworowych, to dzieje się to na granicy tych dwóch nabłonków. Często lekarze rozpoznają wynicowanie nabłonka walcowatego z kanału szyjki na jej tarczę jako nadżerkę, choć niekoniecznie jest to stan patologiczny – mówi ginekolog.

Jak dodaje, gołym okiem jest to widoczne jako zaczerwienienie na tarczy szyjki macicy.

Powodem erytroplakii mogą być zaburzenia hormonalne lub stosowanie antykoncepcji hormonalnej. Ta forma nadżerki często rozpoznawana jest u młodych kobiet.

Według ginekolog erytroplakia (nadżerka rzekoma) nie jest groźną patologia i wymaga jedynie obserwacji, a w niektórych przypadkach miejscowego leczenia przeciwzapalnego.

Jakie mogą być objawy nadżerki

Kobieta sama nie zauważy nadżerki. Zmiana nie boli i często jest bezobjawowa. Jedyne objawy, jakie mogą wystąpić, to: nawracające infekcje, upławy i krwawienia kontaktowe po stosunku.

Podstawą w wykrywaniu nadżerki są: badanie ginekologiczne, cytologia (laboratoryjna analiza wymazu z szyjki macicy) i kolposkopia (badanie szyjki macicy pod powiększeniem, które pozwala obejrzeć szyjkę macicy w nawet czterdziestokrotnym powiększeniu, dodatkowo z zastosowaniem testu z kwasem octowym i płynem Lugola).

W zaawansowanych lub wątpliwych przypadkach niezbędne jest pobranie wycinka z szyjki macicy.

Konsekwencje nieleczonej nadżerki

W przypadku nadżerki prawdziwej lekarz po serii badań zdecyduje o odpowiednim sposobie leczenia.

Jeżeli zmiana nie ma cech przednowotworowych czy nowotworowych, można wykonać elektrokoagulację (tzw. przypalanie), krioterapię (wymrażanie), można też zastosować laseroterapię lub leczenie chemiczne. Jeśli zmiana może mieć charakter przednowotworowy lub nowotworowy, stosuje się konizację czyli wycięcie fragmentu szyjki macicy.

Dr Surynt zastrzega, że lekarze zwykle ostrożnie stosują zabiegowe metody leczenia nadżerek u kobiet, które jeszcze nie rodziły, bo powodują one bliznowacenie szyjki macicy, a nawet jej skrócenie, co może powodować kłopoty z donoszeniem ciąży i porodem.

Nieleczona nadżerka może prowadzić do zmian przednowotworowych i nowotworowych czyli raka szyjki macicy.