Niskie ciśnienie rozkurczowe – objawy, przyczyny

Znajdź lekarza w okolicy

Wybierz termin i godzinę

Zarezerwuj wizytę

Przyjdź na wizytę

Umów się do lekarza na NFZ lub prywatnie.

Znajdź wolny termin wizyty teraz!

Regularne pomiary ciśnienia tętniczego krwi każdemu powinny wejść w nawyk. Kontrola ciśnienia pozwala lepiej poznać pracę organizmu oraz umożliwia szybką reakcję i wdrożenie leczenia na wczesnym etapie choroby. Kiedy ciśnienie mieści się w granicach normy, a kiedy powinno wzbudzić nasz niepokój?

Normy ciśnienia tętniczego krwi u osób dorosłych:

• Niedociśnienie:
• Ciśnienie prawidłowe: 120 – 129 mm Hg / 80 – 84 mm Hg
• Ciśnienie wysokie prawidłowe: 130 – 139 mm Hg / 85 – 89 mm Hg
• Nadciśnienie 1. stopnia: 140 – 159 mm Hg / 90 – 99 mm Hg
• Nadciśnienie 2. stopnia: 160 – 179 mm Hg / 100 – 109 mm Hg
• Nadciśnienie 3. stopnia: ≥ 180 mm Hg / ≥ 110 mm Hg

Hipotensja, hipotonia, niedociśnienie lub po prostu niskie ciśnienie tętnicze krwi jest przypadłością, która objawia się obniżonym ciśnienie tętniczym krwi.

Występuje, gdy ciśnienie skurczowe spada poniżej 100 mm Hg, a rozkurczowe poniżej 60 mm Hg. Występuje znacznie rzadziej, niż nadciśnienie tętnicze i dotyczy około 15% populacji.

Z hipotensją zmagają się głównie młode dziewczęta i kobiety, osoby szczupłe oraz aktywne fizycznie.

ZOBACZ TEŻ: Jakie jest prawidłowe ciśnienie krwi?

W jaki sposób objawia się hipotensja?

Objawy hipotensji bywają niecharakterystyczne, dlatego pacjenci często przypisują ich występowanie innym dolegliwościom lub prozaicznemu pogorszeniu samopoczucia.

Osoby z niskim ciśnieniem krwi czują się osłabione i senne, mają niższą wydolność i szybciej się męczą podczas wysiłku fizycznego. Przy hipotensji często występują bóle głowy o niestwierdzonej przyczynie.

Mają charakter nawracający i trudno je wyeliminować, nawet przy stosowaniu leków przeciwbólowych. Objawom tym towarzyszyć mogą zawroty głowy, szumy uszne, mroczki przed oczami, nudności.

Paradoksalnie przy niższym ciśnieniu może występować przyspieszone tętno. Niskociśnieniowcy miewają kłopoty z utrzymaniem skupienia i koncentracją, często też skarżą się na zimne dłonie i stopy, nawet w ciepłe dni. Powyższe objawy mają tendencję do narastania podczas wahań ciśnienia atmosferycznego, związanego ze zmianami pogodowymi.

Jeżeli powyższe objawy wzbudzają nasz niepokój, warto udać się na wizytę do lekarza rodzinnego, który przeprowadzi wstępną diagnostykę i pomoże znaleźć źródło naszego problemu. Wizytę u lekarza rodzinnego zarezerwujemy przez serwis LekarzeBezKolejki.pl.

Niskie ciśnienie i wysoki puls

Osoby, u których ciśnienie krwi jest obniżone, często zauważają u siebie przyspieszony puls. Nie jest to powód do niepokoju, ponieważ jest to naturalna reakcja.

Przy hipotensji tkanki i ograny są gorzej ukrwione i dotlenione, co dla kondycji naszego organizmu jest niekorzystne.

Dlatego uruchamiany jest mechanizm – zwiększenie tętna – który zapewnia sprawniejszy przepływ krwi.

Rodzaje hipotensji i jej przyczyny

Wyróżnia się kilka typów hipotensji na podstawie przyczyn występowania tego zaburzenia:

• Niedociśnienie pierwotne (samoistne) – to najczęściej występująca postać hipotensji, w przypadku której nie da się ustalić przyczyny jej występowania. U części pacjentów obserwuje się skłonność do dziedziczenia hipotensji samoistnej. Problem ten przeważnie dotyczy osób w okresie dojrzewania i w średnim wieku oraz szczupłych i wysokich kobiet.
• Niedociśnienie wtórne – ten typ hipotensji jest konsekwencją występowania innych chorób, niekorzystnych zachowań lub przyjmowania pewnych grupy leków. Niskie ciśnienie to częsty objaw w przebiegu schorzeń układu sercowo-naczyniowego, chorób gruczołów wydzielania wewnętrznego (np. kory nadnerczy, tarczycy), infekcjach o różnej etiologii. Wpływ na obniżenie ciśnienia mają również leki, a zwłaszcza preparaty o działaniu hipotensyjnym, czy leki stosowane w terapii choroby Parkinsona.
• Niedociśnienie ortostatyczne – objawia się nagłymi spadkami ciśnienia związanymi ze zmianami pozycji ciała (po długim staniu, z leżącej na stojącą). Ten typ hipotensji występuje przede wszystkim u osób starszych, u których występują zaburzenia krążenia.

ZOBACZ TEŻ: Tachykardia – na czym polega i czy jest groźna dla zdrowia?

Czy trzeba leczyć niskie ciśnienie?

Kardiolodzy nie są zgodni co do tego, czy niedociśnienie wymaga leczenia.

Jeżeli obniżone ciśnienie krwi jest konsekwencją występującej choroby, jedynym rozwiązaniem tego problemu jest rozpoczęcie odpowiedniego leczenia.

W przypadku niedociśnienia ortostatycznego wprowadza się terapię farmakologiczną. Lekarze przeważnie ordynują leczenie glikokortykosteroidami, które podnoszą ciśnienie poprzez zatrzymywanie sodu w organizmie.

Nieco inaczej wygląda sytuacja u osób, które od urodzenia mają niskie ciśnienie i nie ma to związku z żadnym schorzeniem. Takie osoby mogą próbować podnieść ciśnienie tętnicze krwi naturalnymi sposobami. Kardiolodzy zalecają częstszą aktywność fizyczną oraz nawadnianie organizmu. 

Hipotonicy, w przeciwieństwie do nadciśnieniowców, nie powinni unikać soli w diecie, za to powinni ograniczyć spożywanie czosnku, który obniża ciśnienie krwi.

Warto również sięgnąć po dobrej jakości kawę (mieloną, nie rozpuszczalną) i czarną herbatę.

Pomocne będą również działające pobudzająco preparaty apteczne na bazie kofeiny, guarany, żeń-szenia oraz środki zawierające niketamid i glukozę.

ZOBACZ TEŻ: Czym jest miażdżyca i dlaczego jest groźna dla naszego zdrowia?

Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.

Kategorie:  Kardiologia

Tagi:  hipotonia objawy hipotensji czy hipotonię się leczy jak podwyższyć ciśnienie niskie ciśnienie tętnicze krwi

Więcej artykułów

Hipotonia czyli niedociśnienie. Przyczyny, objawy, leczenie podciśnienia

Niedociśnienie nazywane jest inaczej hipotonią lub podciśnieniem. To stan obniżonego ciśnienia krwi, na przykład do poziomu 90/60 mmHg.  Hipotonia, zwana przez niektórych eliksirem młodości, to choroba układu krążenia. Lekarze na ogół bagatelizują tę osobniczą skłonność.

Jeśli często czujesz się osłabiona, miewasz zawroty głowy i mroczki przed oczami, a byle co potrafi wyprowadzić cię z równowagi bądź dręczą cię nastroje depresyjne, sprawdź, czy nie jesteś hipotonikiem.

Nie do końca wiadomo, skąd się bierze niedociśnienie. Oprócz skłonności genetycznych, kruchej budowy naczyń czy powikłań na skutek innych chorób wymienia się także nadużywanie leków, zwłaszcza moczopędnych, rozszerzających naczynia krwionośne, a nawet przeciwdepresyjnych.

Hipotonia to wrodzony lub patologicznie uwarunkowany stan stale obniżonego ciśnienia skurczowego nieprzekraczającego wysokości ok. 90 mm Hg i ciśnienia rozkurczowego (poniżej 60 mm Hg). Są to oczywiście wartości określone dla osób w wieku ok. 40-50 lat. W miarę upływu lat wartości ulegają podwyższeniu.

Objawy niedociśnienia

Niedociśnienie możemy podzielić na 3 rodzaje: pierwotne, ortostatyczne oraz wtórne. Objawy są wspólne: senność, brak energii, osłabienie, trudności z koncentracją, mroczki przed oczami, zawroty głowy, skłonności depresyjne lub zaburzenia nastroju. Niektórzy pacjenci odczuwają także szum w uszach, bóle karku, skarżą się na zimne stopy i ręce.

Osoba o niskim ciśnieniu, zwłaszcza wtedy, gdy na dworze jest szaro i sennie, bo właśnie nadciąga kolejny niż atmosferyczny, czuje się po prostu koszmarnie. Odczuwa ciągłe znużenie i osłabienie, zmęczenie i zawroty głowy. Pojawiać się też mogą bóle, zwłaszcza głowy, dezorientacja i nieostre widzenie. Większym lub gwałtownym spadkom ciśnienia towarzyszyć mogą omdlenie i drgawki.

>>>Pomiar ciśnienia tętniczego – na której ręce mierzyć ciśnienie?

Ciśnienie skurczowe spada poniżej 110, a nawet 90 mmHg, a rozkurczowe nawet do 60, 50 mmHg z różnych powodów. Niektórzy po prostu rodzą się hipotonikami, u innych zbyt niskie ciśnienie jest skutkiem zażywania leków.

Do niedociśnienia prowadzić mogą też wymioty lub biegunki, obfite pocenie się, długotrwałe leżenie w łóżku. Oprócz niskiego spadku ciśnienia atmosferycznego sytuację pogarszać może upał, znaczny wysiłek fizyczny, głód czy… bardzo obfity posiłek.

Podciśnienie może być jednak również objawem chorób ośrodkowego układu nerwowego, zaburzeń hormonalnych lub czynnościowych układu krążenia, nawet nowotworów.

>>>Cholesterol: norma, dobry i zły cholesterol (HDL, LDL), jak obniżyć poziom cholesterolu

Leczenie niedociśnienia

Leczenie hipotonika zależy od przyczyny zbyt niskiego ciśnienia. Czasami jest to stan naturalny, wynikający z predyspozycji genetycznych.

Należy po prostu mieć tego świadomość i w sytuacji dużego spadku zażyć doraźnie lek podnoszący ciśnienie, wypić szklankę wody albo kawę (no, chyba, że hipotonik jest do jej picia przyzwyczajony – w takim przypadku nie może liczyć na jej dobroczynne działanie) lub zjeść słoną przekąskę. Jeśli hipotonik jest zmuszony, przez grypę lub inną chorobę do dłuższego leżenia, powinien choć na trochę siadać w łóżku.

>>>Metody pomiaru ciśnienia tętniczego

Gdy niedociśnienie jest skutkiem wymiotów, biegunki lub potów wystarczy po prostu uzupełnić płyny. Nawadnianie, zwłaszcza w starszym wieku, jest szczególnie ważne. Powinny o tym pamiętać rodziny niskociśnieniowców, zachęcając do picia dużej ilości wody.

Niskie ciśnienie (hipotonia) – objawy, przyczyny i postępowanie

fot. Adobe Stock

Spis treści:

Co oznacza niskie ciśnienie?

Niskie ciśnienie tętnicze to stan, gdy skurczowe ciśnienie krwi wynosi poniżej 100 mm Hg lub ciśnienie rozkurczowe krwi wynosi poniżej 60 mm Hg. Szacuje się, że niskie ciśnienie ma ok. 15% społeczeństwa. 

Niedociśnienie nie jest z reguły uznawane za chorobę, ponieważ nie ma badań wskazujących, aby skracało życie lub powodowało powikłania zdrowotne.

Przeciwnie, za optymalne ciśnienie skurczowe uważa się według definicji takie, które jest niższe niż 120 mm Hg, zatem niskie ciśnienie jest nadal optymalne. Nie określono, jaka jest dolna granica najlepszej wartości ciśnienia tętniczego.

Dlatego często stwierdza się, że niskie ciśnienie tętnicze jest korzystne dla zdrowia. A już na pewno jest znacznie lepsze niż nadciśnienie.

Niemniej wiele osób doświadczających niskiego ciśnienia, skarży się na przykre objawy – te jednak są subiektywne i nie występują u wszystkich z niedociśnieniem, trudno je zmierzyć, zatem i to nie wskazuje jednoznacznie, że przyczyną dolegliwości jest niskie ciśnienie. Problem może pojawić się, gdy występują omdlenia. Na szczęście w większości przypadków z niedociśnieniem można skutecznie walczyć metodami niefarmakologicznymi.

Niskie ciśnienie zazwyczaj dotyczy młodych kobiet i sportowców, osób szczupłych, drobnych, oraz takich, które jedzą nieregularnie i podejmują małą aktywność fizyczną.

Wyróżnia się kilka rodzajów niskiego ciśnienia:

• Niedociśnienie pierwotne – jest najczęściej spotykane. Miewają je głównie młode kobiety. Prawdopodobną przyczyną jest wrodzona wiotkość ścian naczyń krwionośnych, które są za mało napięte i nie stawiają wystarczającego oporu przepływającej krwi. Powoduje to obniżenie ciśnienia, niedokrwienie tkanek i związane z tym dolegliwości.
• Niedociśnienie wtórne – występuje jako powikłanie innych chorób: układu krążenia, niektórych chorób układu nerwowego, w chorobie Parkinsona, niedoczynności tarczycy, cukrzycy. Leczenie tych chorób normuje ciśnienie. Jeśli przyczyną jest choroba, niskie ciśnienie przeważnie pojawia się nagle (nie było wcześniej problemem) i towarzyszą mu inne objawy, które mogą wskazywać na schorzenie.
• Niedociśnienie ortostatyczne – związane z szybką zmianą pozycji (np. z leżącej na siedzącą) lub po długim staniu. Doświadczają go osoby z prawidłowym ciśnieniem, a nawet nadciśnieniem. Przyczyną są zaburzenia w regulacji krążenia pojawiające się przy zmianie pozycji ciała i w efekcie spadku ciśnienia.

Objawy niskiego ciśnienia

Do najczęstszych symptomów związanych z niskim ciśnieniem należą:

• osłabienie, zmęczenie, senność,
• niemożność wykonywania długotrwałego wysiłku,
• bóle głowy,
• zawroty głowy,
• kołatania serca,
• szumy uszne,
• zaburzenia widzenia,
• ziębnięcie, zwłaszcza kończyn,
• ból karku podczas stania.

Niskie ciśnienie może być związane z labilnością emocjonalną, depresją, spowolnieniem procesów myślowych, zaburzeniami koncentracji i pamięci. Może też występować duszność, zwiększona potliwość oraz większa wrażliwość na ból.

Jakie badania wykonać?

Objawy charakterystyczne dla hipotonii powinny skłonić do wizyty u lekarza, żeby rozstrzygnąć, jaki charakter ma choroba. W postawieniu diagnozy pomaga analiza moczu, morfologia krwi, EKG, USG serca oraz badania hormonów tarczycy.

Przyczyny niskiego ciśnienia

W większość przypadków niskie ciśnienie określane jest jako idiopatyczne, o nieznanej przyczynie. Wskazuje się jednak na pewne uwarunkowania genetyczne połączone ze stylem życia: małą dawką ruchu, przyjmowaniem niewystarczającej ilości płynów, nieregularnością posiłków.

Osoby żyjące w przewlekłym napięciu emocjonalnym i stresie, również mają często niskie ciśnienie krwi.

Inną sprawą jest niedociśnienie wtórne, gdzie źródłem dolegliwości jest choroba. Dlatego zawsze w przypadku pojawienia się niskiego ciśnienia, zwłaszcza nagle, warto wykonać podstawowe badania kontrolne.

Leczenie niskiego ciśnienia: metody niefarmakologiczne

Na niskie ciśnienie krwi zazwyczaj pomagają proste działania, które nie wymagają stosowania leków. Ciśnienie krwi można podnieść poprzez modyfikację diety i zmianę stylu życia. 

Dieta obniżająca ciśnienie

W diecie niskociśnieniowca powinny znaleźć się produkty pełnoziarniste (kasze, makarony, pieczywo), które zawierają węglowodany złożone. Związki te są dłużej trawione, dzięki czemu następuje stały dopływ energii w postaci glukozy. To chroni przed nagłymi skokami i spadkami poziomu cukru we krwi, które mogą być odpowiedzialne za omdlenia.

Osoby z niskim ciśnieniem mogą pozwolić sobie na dodatek soli do wody, która zatrzymując płyn w organizmie lekko podniesie ciśnienie.

Posiłki przy niskim ciśnieniu powinny być mniejsze, a częstsze (ok. 6 dziennie). Należy unikać przejadania się.

Regularne picie płynów

Osoba, której doskwiera niskie ciśnienie, powinna przyjmować więcej płynów, nawet 3-5 litrów na dobę. Płyny to nie tylko woda, ale również zupy i soki owocowe lub warzywne. Można pozwolić sobie na kawę, jednak należy pamiętać, że ma ona właściwości moczopędne, przez co może nie być skuteczna w podnoszeniu ciśnienia krwi. 

Naprzemienne prysznice

Osoby z niskim ciśnieniem nie powinny gwałtownie wstawać z łóżka. Przedtem powinny pobudzić swój układ krążenia: przeciągnąć się kilka razy i wykonać parę prostych ćwiczeń w łóżku: poruszać rękami i nogami. Rano może pomóc naprzemienny ciepły i zimny prysznic. Chłodna woda spowoduje skurcz naczyń krwionośnych, co zwiększy ciśnienie krwi, dotleni organizm i doda energii.

Aktywność fizyczna

Niskociśnieniowcy powinni zwrócić uwagę na systematyczne uprawianie sportu. Aby łagodnie dodać sobie energii, warto wypróbować pilates albo techniki wywodzące się z Dalekiego Wschodu, np. tai-chi. Pomocne będą także szybkie spacery lub jogging.

Należy unikać ćwiczeń, w których gwałtownie zmienia się pozycję, np. aerobik oraz sporty walki. Szybkie podnoszenie się z przysiadu sprawia, że krew odpływa z mózgu do nóg i mogą pojawić się zawroty głowy.

Ucisk na niskie ciśnienie

W terapii niedociśnienia, zwłaszcza u osób z obrzękami podudzi, można stosować pończochy lub skarpety uciskowe, poprawiające krążenie żylne.

Leczenie farmakologiczne niskiego ciśnienia

Leczenie farmakologiczne niskiego ciśnienia jest kwestią sporną, ponieważ niedociśnienie często nie jest uznawane za problem zdrowotny, a ponadto metody naturalne całkiem dobrze sobie z nim radzą.

Jeśli jednak dolegliwość jest przewlekła, zmiana stylu życia nie pomaga, ciśnienie jest bardzo niskie lub pojawiają się uciążliwe objawy, wówczas stosuje się leczenie farmakologiczne.

W ramach takiej terapii lekarz może przepisać:

• midodrynę (lek stymuluje zakończenia nerwowe w naczyniach krwionośnych, przez co powoduje ich zwężenie i wzrost ciśnienia krwi),
• fludrokortyzon (jest to kortykosteroid zatrzymujący sód w organizmie, a przez to zwiększający ciśnienie),
• kofeina w tabletkach,
• efedryna.

Treść artykułu pierwotnie została opublikowana 23.04.2019.

Więcej na temat ciśnienia tętniczego:Prawidłowe ciśnienie krwi – normy, niskie ciśnienie, nadciśnienieJak obniżyć ciśnienie krwi?5 zasad mierzenia ciśnienia krwi, dzięki którym poznasz prawdziwy wynikKtóre zioła obniżają ciśnienie krwi?

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Ciśnienie rozkurczowe – niskie, wysokie. Co ono oznacza?

Ciśnienie rozkurczowe, zwane potocznie dolnym, rejestrowane jest, gdy serce się rozkurcza i wypełnia krwią. Zarówno zbyt wysoka, jak i zbyt niska wartość tego ciśnienia powinna być skonsultowana z lekarzem.

Nieleczone nieprawidłowe ciśnienie rozkurczowe może prowadzić do wielu powikłań narządowych organizmu. Dlatego tak ważna jest wiedza, jakim parametrom powinno odpowiadać to ciśnienie, jak je sprawdzać, regulować  i leczyć.

Ciśnienie krwi, zarówno rozkurczowe, jak i skurczowe to siła nacisku, jaką krew wywiera na żyły. Ta siła jest zmienna. Gdy nowa „porcja” krwi dociera z serca do naczyń krwionośnych, wartość ciśnienia jest maksymalna.

Pomiędzy tymi falami dopływu krwi wartość ciśnienia jest najniższa.

I właśnie te dwie wartości określane są albo jako ciśnienie rozkurczowe, gdy wysokość ciśnienia jest minimalna, albo jako ciśnienie skurczowe, gdy wysokość ciśnienia jest maksymalna.

Parametry ciśnienia tętniczego odgrywają istotna rolę w ocenie zdrowia każdego człowieka. Wysokość ciśnienia określają dwie liczby, związane z pracą serca, a dokładnie z jego kurczeniem się i rozkurczaniem (np. 130/70mm Hg). I właśnie jedna z nich, ta druga, to wartość ciśnienia rozkurczowego.  

Jakie są parametry prawidłowego ciśnienia rozkurczowego?

Wartość ciśnienia tętniczego rozkurczowego podawane jest w milimetrach słupa rtęci czyli mm Hg. Klasyfikacja ciśnienia rozkurczowego przedstawia się następująco:

• optymalne – ok. 80 mm Hg,
• prawidłowe – 80-84 mm Hg,
• wysokie, ale jeszcze prawidłowe – 85-89 mm Hg.

Szybkie wykrycie zbyt wysokiego ciśnienia rozkurczowego pozwala zapobiec nadciśnieniu tętniczemu.

Nieleczone w tym przypadku może spowodować:

• chorobę wieńcową,
• przerost mięśnia sercowego,
• niedokrwienie mózgu,
• silne bóle głowy.

Dlatego tak ważną jest prawidłowa kontrola pomiarów ciśnienia. Co do zasady o wyniku badania decydują 2 niezależne pomiary, podczas 2 różnych wizyt u lekarza. Jeśli ciśnienie tętnicze rozkurczowe osiąga wartość wysoką czyli powyżej 90 mm Hg, wskazana jest dalsza diagnostyka. Ciśnienie tętnicze można również kontrolować w domu przy użyciu właściwego aparatu.

Jak prawidłowo zmierzyć samodzielnie ciśnienie w domu?

Tylko dorośli powinni dokonywać pomiarów samodzielnie. Oto kilka zasad (porad) prawidłowego mierzenia ciśnienia:

• najlepiej korzystać z aparatów tzw. naramiennych, elektronicznych (nie ma wówczas potrzeby używania słuchawek),
• bezpośrednio przed pomiarem niewskazane jest palenie papierosów, spożywanie alkoholu,
• pomiaru nie należy wykonywać po wysiłku fizycznym,
• niewskazany jest silny stres bądź wzburzenie w trakcie pomiaru,
• wskazana jest spokojna pozycja siedząca,
• ręka na którą zakładana jest opaska aparatu powinna swobodnie spoczywać na stabilnej powierzchni,
• opaska aparatu co do zasady powinna być zakładana 3 cm powyżej łokcia,
• otoczenie, w którym wykonywany jest pomiar powinno być ciche i spokojne.

Gwarancją uzyskania prawidłowego wyniku pomiaru jest przestrzeganie wymienionych zasad. Gdy ciśnienie rozkurczowe jest za wysokie lub zbyt niskie, należy skontaktować się z lekarzem.

Wysokie ciśnienie rozkurczowe

Podwyższone ciśnienie rozkurczowe jest przyczyną wielu schorzeń (np. udar, zawał serca czy choroby nerek). Występuje ono w połączeniu z wysokim ciśnieniem skurczowym lub w postaci tzw.

izolowanego nadciśnienia rozkurczowego, a to oznacza, iż za wysokie jest wtedy tylko ciśnienie rozkurczowe. Prawidłowa maksymalna wysokość tego rodzaju ciśnienia może dochodzić do 90 mm Hg.

Jeśli jest ono wyższe, mamy do czynienia z nadciśnieniem.

W medycynie wyróżnia się 3 stopnie nadciśnienia rozkurczowego:

• stopień 1 (nadciśnienie łagodne) – 90-99 mm Hg,
• stopień 2 (nadciśnienie umiarkowane) – 100-109 mm Hg,
• stopień 3 (nadciśnienie ciężkie) – powyżej 110 mm Hg.

Przyczyny wysokiego ciśnienia rozkurczowego

Przyczyny zbyt wysokiego ciśnienia rozkurczowego mogą być różne. Do głównych zalicza się:

• otyłość (jako skutek nieprawidłowej diety),
• długotrwały stres,
• nadmierne korzystanie z używek typu papierosy czy alkohol,
• choroby (np. nerek czy tarczycy),
• przyjmowanie leków,
• nadmierne spożywanie soli (powyżej 5 gramów dziennie).

Objawy wysokiego ciśnienia rozkurczowego

Niekiedy trudno rozpoznać objawy podwyższonego ciśnienia rozkurczowego. Są one na tyle powszechne i często występujące, że dość prosto pomylić je z innymi dolegliwościami.

Do takich objawów między innymi należą:

• bóle głowy,
• zawroty głowy,
• bezsenność,
• krwotoki z nosa,
• pogorszenie widzenia ( a także mroczki lub błyski w oku).

Jak obniżyć ciśnienie rozkurczowe?

Leczenie podwyższonego ciśnienia rozkurczowego może odbywać się tylko pod kontrolą lekarza. Przy niewielkich wahaniach nie ma konieczności wprowadzania leków. Obniżyć ciśnienie można poprzez:

• wprowadzenie odpowiedniej diety (bogatej w warzywa i owoce),
• „zrzucenie” kilku niepotrzebnych kilogramów,
• ograniczenie używek (alkoholu i papierosów),
• wprowadzenie codziennej aktywności fizycznej.

Tylko sumienne i systematyczne stosowanie nowych reguł w codziennym życiu sprzyja skutecznemu leczeniu. Jeśli lekarz zadecyduje o konieczności przyjmowania leków często jest to jednoznaczne z przyjmowaniem leków przez długi czas, niekiedy do końca życia.

Ważne: nieleczone nadciśnienie zwiększa ryzyko zachorowań na niektóre z chorób, może doprowadzić do udaru czy niedokrwienia mózgu, przyspieszyć rozwój miażdżycy i niewydolności nerek, jak i również spowodować uszkodzenia siatkówki, niekiedy nieodwracalne. Dlatego tak ważne jest właściwe leczenie, a wcześniej profilaktyka.

Niskie ciśnienie rozkurczowe

Niskie ciśnienie rozkurczowe występuje rzadziej niż nadciśnienie. Jego objawy są zazwyczaj łagodniejsze, dlatego tez chorzy niekiedy je bagatelizują. O zaniżonym ciśnieniu rozkurczowym mówi się, gdy nie przekracza:

• 70 mm Hg w przypadku mężczyzn,
• 60 mm Hg w przypadku kobiet.

Częstymi przyczynami pojawienia się tej dolegliwości są:

• niewydolność serca,
• odwodnienie,
• utrata krwi,
• ciąża.

To właśnie ciężarne kobiety narażone są najbardziej na zaburzenia ciśnienia z uwagi na niewydolność naczyniową. Niskie ciśnienie rozkurczowe może być również skutkiem zaburzeń gospodarki hormonalnej.

Jeżeli schorzenie to nie wywołuje poważniejszych objawów, nie ma potrzeby wprowadzania leczenia farmakologicznego. Jednak zawsze powinien o tym zdecydować lekarz. Wystarczy wtedy filiżanka kawy czy zwiększenie codziennej ilości soli. Można również wprowadzić do codziennego trybu życia niewielki wysiłek, który wspomoże ukrwienie organizmu i poprawi samopoczucie.

Jeśli niskie ciśnienie rozkurczowe wywołują określone przyczyny, konsultacja medyczna jest jak najbardziej wskazana.

Do takich sytuacji zalicza się:

• omdlenia,
• zawroty głowy,
• kołatanie serca,
• duszność,
• trwałe uczucie zmęczenia,
• zimna skóra stóp i dłoni.

• Ważne: z uwagi na wagę schorzenia, zawsze należy skonsultować się z lekarzem, pomimo możliwości stosowania „domowych” sposobów leczenia zbyt niskiego czy wysokiego ciśnienia rozkurczowego.
• Autor: Jolanta Woźniak
• Czytaj też:

Treści z serwisu recepta.pl mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Administrator nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.

Niskie ciśnienie: czy wymaga leczenia? – przyczyny, objawy, leczenie

Niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia, niedociśnienie, hipotensja) może wystąpić u każdej osoby, nawet małych dzieci i sportowców. Chociaż nie jest tak częste i tak niebezpieczne, jak nadciśnienie tętnicze i przeważnie nie utrudnia normalnego funkcjonowania, zdarza się jednak, że daje dokuczliwe objawy i wymaga interwencji lekarskiej.

Jakie są normy ciśnienia tętniczego krwi?

U zdrowego człowieka ciśnienie tętnicze krwi powinno mieścić się w granicach 120-129/80-84 mm słupa rtęci. Liczba znajdująca się na początku to ciśnienie skurczowe, druga pozycja określa ciśnienie rozkurczowe. U kobiet ciśnienie tętnicze krwi może być nieco niższe i wynosić nawet 110/70 mm Hg.

Ciśnienie 100/60 mm Hg jest wartością graniczną – jeśli spadnie poniżej, uważane jest za zbyt niskie i nosi nazwę hipotensji (niedociśnienie, hipotonia).

Nawet ciśnienie 110/60 może już wywołać charakterystyczne objawy niedociśnienia (podobnie jak niskie ciśnienie rozkurczowe 50 mm Hg, niezależnie od wartości ciśnienia skurczowego).

Jeśli nagle poczujemy się słabo, pojawią się zawroty głowy i niebezpieczeństwo omdlenia, należy jak najszybciej poluzować ubranie, które utrudnia oddychanie (rozpiąć kołnierzyk, pasek, biustonosz itp.), usiąść i spuścić głowę poniżej poziomu serca. Następnie można wypić coś chłodnego (małymi łykami) i otworzyć szeroko okno lub wyjść na zewnątrz.

W tabeli poniżej zestawiono wartości ciśnienia i ich interpretację:

Tabela 1. Normy ciśnienia tętniczego krwi. Źródło: Mała encyklopedia medycyny. PWN. Wa-wa 1988

Hipotensja: rodzaje

Ze względu na przyczynę niedociśnienie podzielono na trzy rodzaje:

niedociśnienie pierwotne (samoistne, konstytucjonalne), wtórne oraz ortostatyczne. Pierwszy rodzaj występuje częściej u dziewcząt i kobiet w młodym wieku, osób szczupłych i wysokich. Może powstawać samoistnie, bez wyraźnego powodu.

Wśród przyczyn hipotensji konstytucjonalnej wymienia się także czynniki genetyczne. Hipotonia wtórna pojawia się w następstwie niektórych chorób układu sercowo-naczyniowego, niedoczynności gruczołów wydzielania wewnętrznego (np.

kory nadnerczy, tarczycy, czy przedniego płata przysadki mózgowej), infekcji oraz w wyniku stosowania niektórych leków (np. w leczeniu choroby Parkinsona), utraty dużej ilości krwi oraz odwodnienia.

Hipotensja ortostatyczna występuje najczęściej u młodzieży w okresie dojrzewania oraz osób w średnim wieku. Objawia się nagłymi spadkami ciśnienia podczas zmiany pozycji ciała (np. szybkim wstaniu po dłuższym leżeniu).

Objawy niskiego ciśnienia krwi są nieprzyjemne i często wywołują niepokój.

Należą do nich: zmęczenie, osłabienie, nadmierna senność, problemy z koncentracją, brak energii, mroczki przed oczami, szum w uszach, zimne dłonie i stopy (nawet w ciepłe dni), nocne poty, zaburzenia rytmu serca, bladość, napady nudności, złe samopoczucie przy zmianach pogody.

Przy hipotensji obserwuje się przyspieszenie tętna. Jest to naturalna reakcja organizmu, który poprzez zwiększenie przepływu krwi przez tkanki stara się zapewnić im lepsze ukrwienie i dotlenienie. Osoby z niskim ciśnieniem szybciej się męczą podczas wysiłku fizycznego.

Zdarzają się im również problemy z oddychaniem (duszność), zwiększa się potliwość ciała i wrażliwość na ból. Bardzo niskie ciśnienie wywołuje zawroty głowy i omdlenia (zwłaszcza podczas dłuższego stania). W takich sytuacjach najczęściej pomaga wypicie filiżanki kawy, gimnastyka oraz silny prysznic.

Hipotensji towarzyszy często nawracający ból głowy. Niskie ciśnienie powoduje, że pojawia się bez widocznej przyczyny i jest często oporny na stosowane leki przeciwbólowe. Czym jeszcze może skutkować niskie ciśnienie? Śmierć następuje w momencie, kiedy przestaje ono być mierzalne, a więc osiąga wartość niższą niż 50/20. Sytuacje tego typu zdarzają się najczęściej przy krwotoku.

U dzieci objawy niskiego ciśnienia krwi są wyjątkowo dokuczliwe w okresie jesienno-zimowym i związane z małą ilością ruchu na słońcu i świeżym powietrzu.

Zobacz także: Ciśnieniomierze

Jakie są przyczyny niedociśnienia krwi?

Według naukowców przyczyną hipotonii samoistnej jest mała elastyczność naczyń krwionośnych i tętnic (najczęściej zmiany te mają podłoże genetyczne). Powoduje to wolniejszy przepływ krwi, przez co zmniejsza się jej ciśnienie. W wyniku tego procesu tkanki są gorzej ukrwione i odżywiane, co wywołuje określone objawy i dolegliwości. Przyczyn występowania hipotonii wtórnej może być wiele.

Na przykład: wstrząs anafilaktyczny, kardiologiczny lub oparzeniowy, niedoczynność tarczycy, nadnerczy, zaburzenia rytmu serca, krwotok, odwodnienie, anemia, padaczka, długotrwały stres. Przyczynę wystąpienia niskiego ciśnienia krwi mogą stanowić również skutki uboczne zażywanych leków, np. psychotropowych, odwadniających, przeciwarytmicznych, nitratów.

Po odstawieniu tych środków ciśnienie krwi z reguły wraca do normy. Niedociśnienie ortostatyczne, związane ze zmianą pozycji ciała, wynika z problemów z krążeniem – przy dłuższym staniu krew gromadzi się w nogach i trzewiach, a jej przepływ w górę, w kierunku wyższych partii ciała i serca, jest utrudniony, co sprawia, że ciśnienie krwi w naczyniach jest mniejsze.

Podobnie dzieje się na skutek nagłej zmiany pozycji ciała z leżącej na stojącą.

Czy da się wyleczyć niskie ciśnienie?

Podstawą leczenia hipotensji jest prawidłowe ustalenie przyczyn, które ją wywołują. Same, nawet wielokrotne pomiary ciśnienia, nie wystarczą. Zazwyczaj zleca się wykonanie dodatkowych badań: morfologii, badania moczu, EKG, czasem USG serca.

Pomocna jest również analiza stężenia elektrolitów we krwi (holter ciśnieniowy). W przypadku hipotensji pierwotnej kardiolodzy zalecają częstszą aktywność fizyczną oraz nawadnianie organizmu. Można również stosować domowe sposoby.

Na przykład używać więcej soli do przyprawiania potraw i ograniczyć spożycie czosnku.

Aby podnieść niskie ciśnienie można pić mocną kawę (najlepiej małymi łykami w dużych odstępach czasu), drinki energetyczne, mocną herbatę, coca-colę, czy zażywać preparaty na bazie kofeiny, guarany, korzenia żeń-szeń oraz glukozy, pobudzające ośrodkowy układ nerwowy – na przykład Glucardiamid, Cardiamidum, Glukof, Colvital, Cardiol C czy Kofex. Są to specyfiki działające pobudzająco i energetycznie, dostępne w aptekach bez recepty. Hipotensja samoistna bardzo często mija wraz z wiekiem. Jeśli niskie ciśnienie wywołane jest zażywanymi lekami, wystarczy zastąpić je innymi. Gdy hipotonia związana jest z występowaniem innych chorób, należy rozpocząć ich leczenie. Przypadki hipotensji ortostatycznej leczy się farmakologicznie, głównie za pomocą glikokortykosteroidów. Ich działanie polega na zatrzymaniu sodu w organizmie, co zwiększa ciśnienie krwi.

Jak zapobiegać niedociśnieniu tętniczemu?

Oto kilka rad, dzięki którym można uniknąć powstania niedociśnienia tętniczego. Należy:

• częściej spożywać posiłki, ale w mniejszych ilościach, ponieważ obniżenie stężenia glukozy we krwi często jest powodem spadku ciśnienia. Posiłki powinny zawierać więcej soli, warzyw, owoców i ryb, a mniej tłuszczów zwierzęcych,
• wypijać ok. 2 litrów płynów dziennie, a w czasie upałów odpowiednio więcej, ponieważ podczas pocenia się spada ciśnienie krwi,
• dbać o dobrą kondycję fizyczną, szczególnie o odpowiednie ćwiczenia nóg (pływanie, aerobik, biegi, jazda na rowerze), ponieważ uelastyczniają one naczynia krwionośne,
• wysypiać się, wypoczywać w sposób aktywny,
• po umyciu się stosować naprzemienny prysznic chłodno-ciepły na kończyny dolne,
• unikać długiego stania oraz kilkugodzinnego przebywania na słońcu,
• unikać gwałtownych zmian pozycji, po przebudzeniu warto poleżeć przez kilka chwil spokojnie, przeciągnąć się i usiąść, następnie spuścić nogi na podłogę i powoli wstać (zaleca się również przed wstaniem wykonanie masażu kończyn na sucho za pomocą ręcznika – w kierunku od palców kończyn w stronę serca),
• ograniczyć lub całkowicie zrezygnować z palenia papierosów. Unikać zadymionych i źle wentylowanych pomieszczeń.

Co jest dobre na niskie ciśnienie?

Warto wypróbować działanie ziół, których regularne picie podnosi ciśnienie. Należą do nich: kwiat lawendy, korzeń lubczyku, ziele tymianku, majeranku, mięty i serdecznika. W aptekach można również spotkać gotowe ekspresowe, mieszanki ziołowe.

Zobacz także:

Przewlekłe niedociśnienie – leczyć czy nie leczyć?

Przewlekłe niedociśnienie tętnicze stosunkowo rzadko jest przedmiotem zainteresowania lekarzy. Z klinicznego punktu widzenia największe znaczenie ma niedociśnienie samoistne (konstytucjonalne) i hipotonia ortostatyczna.

Niedociśnienie samoistne występuje często, według niektórych autorów dotyczy 15% społeczeństwa, charakteryzuje się jednak dobrym rokowaniem i wymaga najczęściej jedynie leczenia niefarmakologicznego. Hipotonia ortostatyczna pojawia się u osób starszych i może dotyczyć nawet 30% osób w wieku powyżej 65 lat.

Rozpoznaje się ją, gdy skurczowe ciśnienie tętnicze w pozycji stojącej spada w ciągu 3 minut o co najmniej 20 mm Hg, a ciśnienie rozkurczowe o co najmniej 10 mm Hg. W przeciwieństwie do przewlekłego niedociśnienia hipotonia ortostatyczna obarczona jest zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób układu krążenia i zgonu.

Leczenie niefarmakologiczne jest najważniejsze, natomiast terapia farmakologiczna jest postępowaniem uzupełniającym w cięższych postaciach hipotonii ortostatycznej.

Rozpoznawanie niedociśnienia tętniczego

Nadciśnienie tętnicze jest względnie dobrze scharakteryzowaną chorobą, którą rozpoznaje się, gdy wartości ciśnienia tętniczego są równe lub przekraczają 140/90 mm Hg. Brakuje natomiast jasnych kryteriów rozpoznawania niedociśnienia.

Najczęściej stosowana definicja hipotensji u dorosłych za niedociśnienie uznaje ciśnienie skurczowe poniżej 90 mm Hg, średnie ciśnienie tętnicze poniżej 60 mm Hg lub spadek tych wartości ciśnienia o ponad 40 mm Hg w odniesieniu do wartości typowych dla danego pacjenta [1].

Autorzy niemieccy zaproponowali rozpoznanie niedociśnienia samoistnego, gdy wartości ciśnienia skurczowego utrzymują się długotrwale poniżej 110 mm Hg u mężczyzn, a u kobiet poniżej 100 mm Hg oraz ciśnienia rozkurczowego poniżej 60 mm Hg dla obu płci [2]. Owens i wsp.

podjęli próbę oszacowania częstości występowania samoistnego niedociśnienia na podstawie 24-godzinnych automatycznych pomiarów ciśnienia (ambulatory blood pressure monitoring, ABPM) [3].

Za hipotonię uznali wartości ciśnienia tętniczego mieszczące się w obrębie 5 percentyla dla populacji osób zdrowych i wynoszące dla mężczyzn 115/70 mm Hg w ciągu dnia i 97/56 mm Hg w nocy, a dla kobiet odpowiednio 105/65 mm Hg i 92/52 mm Hg [3].

Objawy hipotensji mogą jednak wystąpić u chorego ze znacznie wyższymi wartościami ciśnienia tętniczego.

Jeszcze niedawno wytyczne leczenia nadciśnienia tętniczego zalecały obniżenie ciśnienia u chorych z przewlekłym niedokrwieniem serca lub cukrzycą poniżej 130/80 mm Hg, a u chorych z białkomoczem w przebiegu nefropatii poniżej 125/80 mm Hg. Wyniki dużych badań przeprowadzonych m.in. wśród chorych z cukrzycą (np. badanie ACCORD) wykazały, że u wielu tak leczonych osób zmniejszona perfuzja w naczyniach wieńcowych była przyczyną zwiększonej śmiertelności [4]. Objawy hipotonii u osób starszych z powikłaniami miażdżycowymi występują zatem już przy stosunkowo wysokich wartościach ciśnienia tętniczego, natomiast u osób młodych i dotychczas zdrowych objawy hipotonii pojawiają się przy znacznie niższym ciśnieniu tętniczym.

Podział niedociśnienia

Niedociśnienie dzieli się na samoistne (pierwotne), wtórne i ortostatyczne. Niedociśnienie może się pojawić raz w życiu przez stosunkowo krótki czas kilku lub kilkunastu godzin (np. we wstrząsie) lub występować przewlekle (np. u chorych ze znaczną niewydolnością serca).

Objawy niedociśnienia mogą pojawiać się również kilkakrotnie w ciągu doby, naprzemiennie z prawidłowym lub wysokim ciśnieniem tętniczym w postaci hipotonii ortostatycznej. Najczęściej jednak występuje tzw.

niedociśnienie konstytucjonalne, które może nie dawać żadnych objawów lub być przyczyną osłabienia, zmniejszonej tolerancji wysiłku oraz zawrotów głowy.

Niedociśnienie jest przyczyną 10% konsultacji na oddziałach ratunkowych [5]. Występuje u około połowy chorych po znieczuleniach [6], jest także częste u chorych dializowanych [7]. Sporadyczne niedociśnienie jest przedmiotem zainteresowania chirurgów i anestezjologów.

Wtórne niedociśnienie może być wywołane niewydolnością nadnerczy i przysadki mózgowej, niewydolnością serca lub występuje u osób starszych z niedomogą układu autonomicznego.

 W artykule autorzy skoncentrują się na niedociśnieniu przewlekłym (konstytucjonalnym) oraz na hipotonii ortostatycznej.

Niedociśnienie samoistne

Niedociśnienie samoistne (pierwotne) określane też jako hipotonia konstytucjonalna jest prawdopodobnie najczęstszą postacią niedociśnienia. Według cytowanego już Owensa określającego hipotonię za pomocą kryteriów ABPM samoistne niedociśnienie występuje u 16,3% mężczyzn i 14,3% kobiet [3].

Oznacza to, że w Polsce samoistna hipotonia występuje u ponad 3 milionów osób. Wśród osób z niedociśnieniem samoistnym w badaniu Owensa i wsp. było nieco więcej starszych mężczyzn, a kobiety charakteryzowały się nieco mniejszą masą ciała.

Część osób z niedociśnieniem samoistnym nie zgłaszała żadnych skarg, większość jednak, zwłaszcza kobiety, podawała zmniejszoną tolerancję wysiłku, trudności w koncentracji, uczucie ochłodzenia kończyn, czasem zawroty głowy i zmniejszenie jakości życia. Mimo tych dolegliwości rokowanie u osób z hipotonią samoistną jest bardzo dobre.

Dlatego problem ten jest zwykle pomijany w podręcznikach i monografiach. Z polskich autorów zagadnienie to analizowali prof. Banach i prof. Januszewicz [8,9]. Pojedynczy autorzy zwrócili uwagę na zależność między niskim ciśnieniem rozkurczowym (