Sztywność stawów – przyczyny, leczenie i rehabilitacja

Zwyrodnienie stawu kolanowego, czyli gonartroza jest częstą przyczyną bólu kolana. Choroba ta stopniowo uszkadza staw, co może w końcu prowadzić do konieczności jego wymiany na metalową protezę. Aby dłużej cieszyć się swoim własnym kolanem lub nawet uniknąć operacji należy odpowiednio wcześnie zastosować nowoczesną terapię.

Natomiast w przypadku bardzo ciężkich i nieodwracalnych uszkodzeń kolana, w których wszczepienie endoprotezy jest konieczne, dobrze dobrane leczenie pozwala znacznie zwiększyć komfort podczas oczekiwania na operację.

Objawy, Przyczyny, Badania

Objawy

Pierwsze objawy zwyrodnienia stawu kolanowego mogą być odczuwane około 45. roku życia. W miarę upływu czasu dolegliwości nasilają się, zwłaszcza kiedy choroba nie jest właściwie leczona. Główne objawy to:

• Ból kolana podczas chodzenia. Dolegliwości nasilają się podczas obciążania kolana, szczególnie chodzenia i zmniejszają się podczas odpoczynku.
• Ból kolana w spoczynku. Jeżeli w stawie rozwinie się zapalenie, ból pojawia się także w spoczynku i jest wtedy najbardziej odczuwalny wcześnie rano, po wstaniu z łóżka. Ból może zmniejszać się po rozchodzeniu oraz przyjęciu leków przeciwzapalnych.
• Sztywność. Kolano staje się sztywne, a jego zakres ruchu maleje. W ciężkim zwyrodnieniu nie można całkowicie zgiąć lub wyprostować kolana, gdyż wytwarza się w nim przykurcz.
• Trzaskanie, chrupanie i strzykanie w kolanie pojawiające się podczas ruchów w stawie.
• Obrzęk. Spuchnięte kolano może być też ciepłe w dotyku i czasem zaczerwienione. Są to oznaki stanu zapalnego.
• Zaburzenia chodu. Ból i ograniczenie ruchu powodują utykanie, niepewny chód oraz trudności w chodzeniu po schodach.
• Osłabienie. Długo trwająca choroba zwyrodnieniowa prowadzi do osłabienia mięśni uda.

Przyczyny

Zdrowy staw kolanowy składa się z dobrze do siebie pasujących powierzchni kości udowej, piszczelowej oraz rzepki. Powierzchnie te są gładkie i wyścielone warstwą ochronnej chrząstki, która pełni funkcję amortyzatora. Dzięki temu ruchy w stawie są płynne i bezbolesne. Powstające podczas użytkowania stawu niewielkie uszkodzenia są naprawiane przez organizm. Niestety, wraz z upływem lat zdolność do regeneracji maleje i uszkodzenia w stawie mogą stopniowo narastać. Chrząstka zużywa się, co sprawia, że powierzchnie stawowe trą o siebie podczas chodzenia powodując ból i sztywność kolana. Wokół stawu narastają też wyrośla kostne zwane osteofitami, które mogą dodatkowo utrudniać ruchy w kolanie oraz powodować ból.

Postęp choroby przyśpieszają:

• Deformacje stawów. Zdeformowany staw będzie zużywał się szybciej, podobnie jak opona na źle ustawionym kole samochodu. Dlatego też tak zwane krzywe, czyli koślawe lub szpotawe kolana ulegają degeneracji znacznie szybciej normalnie.

• Nabyte uszkodzenia stawu takie jak uszkodzenie łąkotki lub więzadeł krzyżowych zaburzają działanie kolana przyśpieszając tym samym jego zwyrodnienie.
• Nadmierna eksploatacja. U wyczynowych sportowców ilość i częstość urazów może przekroczyć zdolności regeneracyjne stawów prowadząc do ich wcześniejszego starzenia.
• Nierówny rozkład sił. Różnica długości nóg, skrzywienie boczne kręgosłupa (skolioza) lub osłabienie jednej kończyny zwiększa obciążenie i zużycie jednego ze stawów.
• Choroby stawów. Zapalenie stawu kolanowego wywołane przez takie choroby jak reumatoidalne zapalenie stawów lub dna moczanowa.
• Czynniki genetyczne. Skłonność do choroby zwyrodnieniowej może być dziedziczna.
• Otyłość. Dźwiganie dodatkowych kilogramów przez dłuższy czas prowadzi do szybszego postępu zmian zwyrodnieniowych.

Diagnoza

Do postawienia diagnozy najczęściej wystarczają zdjęcia rentgenowskie stawu kolanowego. W niektórych przypadkach lekarz może zlecić rezonans magnetyczny lub artroskopię. U części pacjentów wykonuje się badania laboratoryjne takie jak czynnik reumatoidalny, poziom kwasu moczowego, OB, CRP i morfologia krwi obwodowej.

Leczenie

Nieoperacyjne leczenie stawu kolanowego (zastrzyki dostawowe)

Najskuteczniejszą drogą podania leku jest jego bezpośrednie wstrzyknięcie do stawu. Dzięki temu 100% podanego leku dociera tam, gdzie powinno. Podczas wykonywania zastrzyku można dodatkowo usunąć ze stawu zapalny płyn. Odpowiednie znieczulenie i specjalna technika podania sprawiają, że bolesność takich zabiegów jest minimalna. Zastosowanie monitorowania za pomocą fluoroskopii daje pewność, że lek zostaje precyzyjnie podany nie tylko do wnętrza stawu, ale dokładnie pomiędzy uszkodzone chrząstki.

W zależności od stanu pacjenta do stawu kolanowego podaje się leki ochraniające chrząstkę (wiskosuplementacja), hamujące zapalenie oraz stymulujące regenerację stawu. Zastrzyki uśmierzają ból, hamują postęp choroby i zmniejszają sztywność.

Kwas hialuronowy

Staw można porównać do zawiasu, który aby prawidłowo działać musi być dobrze naoliwiony. Zwyrodnienie stawu kolanowego wiąże się z niedoborem mazi stawowej, która stanowi naturalny smar.

Jego zamiennikiem jest kwas hialuronowy, który nadaje poślizg oraz ma działanie amortyzacyjne.

Dzięki temu zmniejsza się tarcie w stawie, przez co poprawia się zakres i płynność ruchów oraz zmniejsza się ból.

Płynna endoproteza

Płynna endoproteza mazi stawowej to hydrożel, który zawiera trójwymiarowy poliakrylamid oraz jony srebra. Zapewnia on ochronę chrząstki oraz przywraca prawidłowe smarowanie w stawie.

Zastrzyk sterydowy

Podany do stawu steryd powoduje wygaszenie zapalenia co przekłada się na zmniejszenie bólu oraz obrzęku stawu. Dzięki temu zmniejsza się sztywność kolana przez co możliwe jest rozpoczęcie efektywnej rehabilitacji.

Osocze bogatopłytkowe

Osocze płytkowe otrzymuje się z krwi pacjenta. Stymuluje ono regenerację stawu poprzez wydzielanie czynników wzrostu oraz przyciąganie komórek macierzystych.

Rehabilitacja

Ruch w odciążeniu

Zmiany zwyrodnieniowe narastają poprzez brak ruchu oraz nadmierne obciążenie stawu. Aby im przeciwdziałać musimy więc zapewnić ruch w odciążeniu. Pomagają w tym:

• Laska. Chodzenie o lasce trzymanej po zdrowej stronie odciąża chore kolano.
• Rower. Jazda na rowerze poprawia zachować ruchomość w stawie oraz zwiększa siłę mięśni. Wysiłek aerobowy poprawia też pracę serca oraz pomaga zrzucić zbędne kilogramy.
• Obuwie sportowe. Dobrze dobrane, wysokiej jakości obuwie sportowe zapewnia amortyzację oraz stabilność.

Ćwiczenia

Odpowiednio dobrane ćwiczenia wzmacniają mięśnie oraz poprawiają ruchomość w stawie. Najlepiej rozpocząć je pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty.

Schudnięcie

Redukcja masy ciała najczęściej znacznie zmniejsza dolegliwości oraz spowalnia postęp choroby poprzez odciążenie kolan. Łatwiej i bezpieczniej jest odchudzać się pod okiem dietetyka. Warto w tym czasie wykonywać odpowiednie ćwiczenia, które przeciwdziałają spadkowi siły i masy mięśniowej oraz przyśpieszają spalanie tkanki tłuszczowej.

Suplementacja

Suplementy zawierają składniki potrzebne do odbudowy chrząstki oraz substancje przeciwzapalne.

Substancje przeciwzapalne:

• kurkuma
• olej lniany
• imbir
• kadzidłowiec

Składniki potrzebne do odbudowy chrząstki:

• glukozamina
• chondroityna
• kwas hialuronowy
• hydrolizowany kolagen

Leczenie farmakologiczne

Tabletki lub zwykłe zastrzyki domięśniowe mają działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Działają one ogólnie, czyli na cały organizm i tylko pewien ich procent dociera do stawu.

Leczenie operacyjne

• Jeżeli zmiany zwyrodnieniowe doprowadzą do ciężkiego i nieodwracalnego uszkodzenia stawu przeprowadza się operację wymiany stawu na sztuczny, czyli wszczepienia endoprotezy stawu kolanowego.
• W pewnych okolicznościach przeprowadza się operację mającej za celu przywrócenie prawidłowej funkcji i stabilności kolana, aby spowolnić proces zwyrodnieniowy.
• W wielu przypadkach konieczność wymiany stawu można odłożyć w czasie lub nawet jej uniknąć, jeżeli odpowiednio wcześnie rozpocznie się leczenie mające na celu ochronę chrząstki.

Zobacz także:

• • Ból biodra – przyczyny, objawy, badania
    • Zwyrodnienie stawu biodrowego – objawy, przyczyny, leczenie
  • Ból głowy – przyczyny, objawy, leczenie
  • Ból kolana – przyczyny, objawy
    • Zwyrodnienie stawu kolanowego – objawy, przyczyny, leczenie
  • Ból pleców – ból kręgosłupa i krzyża
  • Ból pod łopatką: objawy, przyczyny, leczenie bólu
  • Ból pośladka – przyczyny, objawy, leczenie bólu
  • Ból przy przewracaniu się z boku na bok – przyczyny
  • Dyskopatia kręgosłupa – objawy, leczenie, rehabilitacja
  • Entezopatia – przyczyny i leczenie
  • Fibromialgia: leczenie i przyczyny
  • Korzonki nerwowe: przyczyny, objawy, leczenie
    • Zapalenie korzonków nerwowych – gdzie są, objawy, leczenie bólu
  • Łokieć tenisisty: objawy, przyczyny, leczenie
  • Mięsień gruszkowaty – zapalenie, zespół objawów, leczenie
  • Przepuklina kręgosłupa: przyczyny, leczenie
    • Przepuklina kręgosłupa – objawy
    • Sekwestracja krążka międzykręgowego (dysku)
  • Przewianie: objawy, przyczyny, leczenie
  • Punkty spustowe – objawy, mapa, terapia
  • Rwa barkowa (rwa ramienna): objawy, przyczyny, leczenie bólu
  • Rwa kulszowa – objawy, przyczyny, leczenie
  • Ucisk na korzenie nerwowe – zespół korzeniowy
  • Zapalenie stawu krzyżowo biodrowego – objawy, ból, testy, blokada
  • Zwężenie kanału kręgowego
  • Zwyrodnienie kręgosłupa: przyczyny, leczenie

Obrzęk stawu

Wczesne postawienie prawidłowego rozpoznania i zastosowanie odpowiedniego leczenia hamuje postęp choroby, zapobiega jej powikłaniom i umożliwia normalne funkcjonowanie.

Obrzęk stawu – przyczyny

Najczęstszą przyczyną, z jaką zgłaszają się pacjenci do ortopedy, jest ból i / lub wysięk w stawie, czyli to, co jest widoczne dla oka – obrzęk stawu. Może być on wtórny do urazu, przeciążenia lub występować w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów.

Zdarza się jednak, że taki obrzęk jednego bądź wielu stawów (co powinno budzić nasz niepokój) może być chorobą zapalną.

Każdy staw może ulec obrzękowi, jednak najczęstszą lokalizacją jest staw kolanowy, skokowy, barkowy, stawy nadgarstka, a także drobne stawy dłoni i stóp.

To, co powinno zaniepokoić ortopedę, to symetria zajętych stawów, czyli np. obrzęk obu stawów skokowych jednocześnie, a już szczególnie, gdy obrzękowi ulegną oba nadgarstki lub drobne stawy dłoni czy stóp. To może świadczyć o chorobie zapalnej stawów, a nie urazie lub przeciążeniu.

Takich typowych przypadków, mówi ortopeda Rehasport Clinic w Gdańsku dr Paweł Rybak, w których stwierdzam, że to nie jest problem ortopedyczny, jest około trzech w miesiącu. Nie jest to dużo. Najczęściej są to pacjenci z obrzękiem kolan, ale również i małych stawów rąk i stóp.

Obrzęk stawu – objawy

Podstawowym objawem jest obrzęk stawu, sztywność poranna czy symetryczność zajętych stawów. Powyższym objawom towarzyszy ból o różnym nasileniu.

W przypadku zapalenia stawów dolegliwości bólowe na ogół występują w nocy i rano; często ulegają złagodzeniu w ciągu dnia i po rozruszaniu się.

Natomiast gdy budzimy się bez bólu, a pojawia się on z upływem dnia, po wysiłku, to mamy najczęściej do czynienia z chorobą zwyrodnieniową stawów.

Obrzęk stawu – diagnostyka

Podstawą diagnostyki, mówi dr Kinga Kozicka-Kąkol z Rehasport Clinic w Gdańsku, jest dobrze zebrany wywiad z pacjentem i badanie fizykalne. Często zmiany są ewidentne i to wystarczy do postawienia rozpoznania. Czasem jednak musimy się posiłkować badaniami dodatkowymi: laboratoryjnymi i radiologicznymi.

W przypadku podejrzenia zapalenia stawów, lekarze zlecają badania krwi: morfologię, parametry zapalne (OB i CRP), czynnik reumatoidalny (RF), przeciwciała antyCCP. Obecnie istnieją również, coraz powszechniejsze, badania genetyczne.

Prawie w każdym laboratorium możemy oznaczyć antygen HLA-B27, którego oznaczenie jest zalecane u pacjentów z podejrzeniem pewnego rodzaju zapaleń stawów.

W reumatologii dość duży nacisk kładzie się na genetykę. Dlatego tak ważny jest wywiad rodzinny.

Jeżeli pacjent ma podejrzenie zapalenia stawów, to zawsze pytany jest przez lekarza o występowanie chorób stawów czy tkanki łącznej w rodzinie (rodziców, rodzeństwo, dziadków, dzieci..).

Ważne jest też występowanie u pacjenta czy w rodzinie pacjenta innych chorób autoimmunologicznych np.: łuszczycy skóry i paznokci, zapalnej choroby jelit.

Istnieje również zapalenie stawów poinfekcyjne. Tutaj akurat mamy wyraźny czynnik sprawczy (związek przyczynowo-skutkowy). Zapalenie może być wywołane przez bakterie, wirusy czy inne patogeny. Jest to tzw. odczynowe zapalenie stawów. Często mogą to być bakterie, które wywołują zakażenia układu moczowo-płciowego.

Obrzęk stawu – leczenie

Zapalenie stawów, dodaje dr Kinga Kozicka-Kąkol, zawsze leczymy kompleksowo. Ważna jest dobra współpraca pacjenta z lekarzem reumatologiem, fizjoterapeutą, często też z psychologiem. Dopiero zrozumienie problemu i konieczności długotrwałej terapii (często wieloletniej) pozwala na opracowanie dobrego planu leczenia.

Zapalenie stawów leczymy lekami ukierunkowanymi na konkretną jednostkę chorobową. Obecnie do dyspozycji mamy cały szereg terapii, zaczynając od niesteroidowych leków przeciwzapalnych poprzez leki immunosupresyjne (blokujące/modyfikujące układ immunologiczny pacjenta) aż do, coraz szerzej dostępnych, leków biologicznych.

W zapaleniach stawów stosuje się również leki podawane miejscowo – steroidy. Są to tzw. ”blokady” stawu.

Człowiek z zapaleniem stawów musi się ruszać! Ruch oczywiście nie wyleczy choroby, ale jest bardzo ważny. W niektórych przypadkach jego skuteczność jest wręcz porównywalna z lekami. Staw, który się nie rusza, dąży do przykurczu i zastyga.

Normalna reakcja człowieka na ból jest taka, że chcemy go „przeleżeć” – poczekać aż przestanie boleć. W przypadku zapalenia stawów musi być dokładnie odwrotnie. Jeśli boli, to trzeba się ruszać.

Natomiast ma to być ruch celowany na dane stawy – świadoma rehabilitacja pokierowana przez doświadczonego fizjoterapeutę.

Zapalenia stawów niestety nie da się wyleczyć; możemy mówić jedynie o tzw. „zaleczeniu” choroby. Zawsze jednak dążymy do remisji lub możliwie najniższej aktywności choroby.

To jest cel-ideał, do którego należy zmierzać, aby wprowadzić pacjenta w remisję, która może trwać wiele lat.

Nie u każdego pacjenta jest to możliwe, ale im wcześniej choroba zostanie zdiagnozowana, tym wcześniej zostanie włączone odpowiednie leczenie i są większe szanse na długotrwałą remisję.

Jeśli ktoś choruje na zapalną chorobę stawów, to ma ją już do końca życia. Musi się z nią po prostu „zaprzyjaźnić”. To jest bardzo ważne, żeby pacjent chorobę zaakceptował, wtedy też  lepiej rozumie problem, ma lepszą współpracę z lekarzem i lepszy efekt leczenia.

Niestety, zapalenia stawów są to choroby, które potrafią nawracać, ulegają zaostrzeniu, a dzieje się tak najczęściej, gdy pacjent podlega dużemu stresowi lub np. przechodzi infekcję. Tak właśnie działają choroby autoimmunologiczne. Mimo, że remisja utrzymywała się kilka lat, pod wpływem silnego bodźca, np.

stresu, pacjent budzi się z bólem, opuchniętymi stawami i… choroba znowu wraca.

Obrzęk stawu – uprawianie sportu

Przy zapaleniu stawów nie ma większych przeciwwskazań do uprawiania sportu. Wręcz przeciwnie, im większa u pacjenta aktywność fizyczna, tym lepiej. Należy tu jednoznacznie podkreślić, że chodzi bardziej o rekreacyjne uprawianie sportu, i to też wybranych dyscyplin, niż treningi wyczynowe, jak np.

trening siłowy, w którym dochodzi do bardzo dużych przeciążeń. Wśród aktywności fizycznych polecanych przez reumatologów jest np. pływanie, gdzie muszą pracować praktycznie wszystkie stawy, a jednocześnie są one odciążone przez wodę.

Drugą wskazaną aktywnością jest jazda na rowerze, która w przeciwieństwie do biegania, nie obciąża tak kolan i bioder.

Rehabilitacja uzależniona jest od stanu, w jakim znajduje się dany staw, czy obrzęk jest duży i czy staw jest mocno przykurczony lub sztywny, mówi fizjoterapeuta Rehasport Clinic w Gdańsku mgr Michał Młotkowski. Nie stosujemy żadnych specjalnych ćwiczeń pod kątem reumatologii.

Są one bardzo podobne do tych, jakie zalecamy pacjentom w przypadkach ortopedycznych np. po artroskopii, gdzie kolano również jest spuchnięte i nie ma odpowiedniego zakresu ruchu. Niestety w chorobach o podłożu reumatycznym proces rehabilitacji może być znacznie wydłużony.

Tych prawdziwych efektów możemy spodziewać się znacznie później niż u pacjenta ortopedycznego.

Pacjent z opuchniętym stawem stara się go nie używać, bo odczuwa dolegliwości bólowe. Taki staw zastyga, traci swoją ruchomość.

Zadaniem fizjoterapeuty możliwie jest maksymalne zlikwidowanie obrzęku, przywrócenie pełnego zakresu ruchu w stawie, a na koniec wprowadzenie ćwiczeń wzmacniających i stabilizujących, w zależności od tego, jakiego stawu problem dotyczy.

Rehabilitacja powinna odbywać się 1-2 razy w tygodniu, z uwzględnieniem codziennych ćwiczeń w domu. Pacjenci reumatyczni odczuwają tzw. sztywność poranną, dlatego potrzebują ok. pół godzinny dziennie „gimnastyki porannej”.

Chodzi o ćwiczenia celowane na dany staw, aby go rozruszać, by móc normalnie, czy też po prostu lepiej, funkcjonować w ciągu dnia. Codzienne, systematyczne ćwiczenia są bardzo ważne, aby spowolnić i być może zatrzymać proces choroby.

Artykuł powstał przy udziale internistki i reumatologa Rehasport Clinic dr Kingi Kozickiej-Kąkol, ortopedy dr. Pawła Rybaka oraz fizjoterapeuty mgr. Michała Młotkowskiego.

Ćwiczenia zmniejszające ból zwyrodnieniowy stawów | Sport-Med Kraków

• 1. Ćwiczenia zmniejszające ból zwyrodnieniowy stawów
• 2. W jaki sposób wykonywanie ćwiczeń zmniejsza ból zwyrodnieniowy stawów
• 3. Rozpoczynanie programu ćwiczeń

• Umiarkowane ćwiczenia
• Rozpoczynaj powoli

1. Ćwiczenia zmniejszające ból zwyrodnieniowy stawów

Zgodnie ze statystykami National Center for Health Statistics, ponad 50 milionów dorosłych cierpi na pewną odmianę zapalenia stawów. Najpowszechniejszym typem jest osteoartroza, czyli choroba zwyrodnieniowa stawów, która najczęściej dotyka najbardziej obciążanych stawów, takich jak stawy kolanowe, biodrowe, stawy w obrębie kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego.

W chorobie zwyrodnieniowej stawów gładka chrząstka amortyzująca stawy zaczyna ulegać zużyciu. Chrząstka nie goi się ani nie odrasta, a z czasem staje się szorstka i postrzępiona.

Bez zdrowej chrząstki nasze kości nie mogą swobodnie przemieszczać się względem siebie i wykonywanie ruchów wywołuje ból i uczucie sztywności.

Kiedy choroba jest bardzo zaawansowana i chrząstka zostaje całkowicie zużyta, staw staje się unieruchomiony (kość znajduje się bezpośrednio na kości).

(Po lewej) Anatomia zdrowego stawu biodrowego. (Po prawej) Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego z nieprawidłowymi elementami kostnymi – tzw. wyroślami – które powstały, by zastępować uszkodzoną chrząstkę. Odpowiednie ćwiczenia na stawy biodrowe mogą pomóc w spowolnieniu postępu choroby.

2. W jaki sposób wykonywanie ćwiczeń zmniejsza ból zwyrodnieniowy stawów

Ból zwyrodnieniowy powoduje, że większość pacjentów spowalnia i ogranicza swoją aktywność.  Jednakże zaprzestanie wykonywania ćwiczeń może skutkować większymi problemami. Ostatnie badania wykazują, że w miarę upływu czasu brak aktywności zwiększa ból zwyrodnieniowy i zwiększa ryzyko całkowitej utraty ruchomości.

(Po lewej) Mięsień czworogłowy w przedniej części uda pomaga w stabilizacji stawu kolanowego. (Po prawej) U osób chorujących na zwyrodnienie stawu kolanowego ćwiczenia na stepie wzmacniają mięsień czworogłowy.

Ponieważ wykonywanie ćwiczeń jest bolesne dla pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów, może być im trudno zrozumieć, jak ćwiczenia mogą zmniejszyć ból. Po pierwsze, wykonywanie ćwiczeń zwiększa dopływ krwi do chrząstki, dostarczając jej składniki odżywcze, niezbędne do zachowania zdrowia.

Ponadto, specjalne ćwiczenia wzmacniają mięśnie otaczające Twoje stawy. Im silniejsze są Twoje mięśnie, tym większe obciążenie mogą wytrzymać. W rezultacie kości tworzące Twoje stawy utrzymują mniejszy ciężar, a uszkodzona chrząstka jest lepiej chroniona.

Posiadanie silnych mięśni stanowiących podporę stawów jest jeszcze ważniejsze, jeśli masz nadwagę. Oczywiście ćwiczenia na bolące kolana mogą pomóc Ci w zmniejszeniu wagi.

Zrzucenie kilku kilogramów może spowodować wielką różnicę w ciężarze wywieranym na obciążane stawy, takie jak stawy biodrowe i kolanowe.

Badania wykazały, że osoby które ćwiczą mają mniejsze prawdopodobieństwo depresji i uczucia niepokoju,

Ponadto ćwiczenia pomogą Ci w radzeniu sobie ze stresem i poprawią jakość Twojego snu. Wysypianie się w nocy jest ważne, ponieważ objawy choroby zwyrodnieniowej stawów ulegają nasileniu, gdy jesteś zmęczony. Przy chorobie zwyrodnieniowej stawu biodrowego i kolanowego pomocne może być spanie z poduszką umieszczoną pod kolanami lub między nogami, dla Twojej wygody.

3. Rozpoczynanie programu ćwiczeń

Oczywiście samo zrozumienie, jak pomocne jest wykonywanie ćwiczeń, to zaledwie początek. Rozpoczynanie programu ćwiczeń to następny krok i często najtrudniejszy. Najpierw skonsultuj się z lekarzem, zwłaszcza jeśli aktywność jest bolesna lub prowadziłeś siedzący tryb życia przez dłuższy okres czasu.   

Lekarz omówi z Tobą, które rodzaje ćwiczeń będą dla Ciebie najlepsze, w zależności od stopnia zaawansowania choroby zwyrodnieniowej stawów.

Może polecić Ci fizjoterapeutę, który zaplanuje program ćwiczeń, który zaspokoi Twoje potrzeby i bezpiecznie przywróci Ci możliwość ruchu. Najlepiej, jeśli program ćwiczeń jest dobrany indywidualnie, ponieważ np.

 u pacjentów chorujących na zwyrodnienie stawu biodrowego ćwiczenia, które są najbardziej efektywne mogą być nieco inne, niż w przypadku zwyrodnienia innych stawów.

Twój program powinien zawierać trzy rodzaje ćwiczeń:

1. Ćwiczenia zwiększające zakres ruchomości, poprawiające elastyczność i zmniejszające sztywność w obrębie stawów
2. Ćwiczenia wzmacniające , pomagające zbudować masę mięśniową i ochronić stawy
3. Ćwiczenia aerobowe wzmacniają serce i płuca i poprawiają Twoją ogólną sprawność. Ćwiczenia aerobowe są także kluczowe w kontrolowaniu wagi.

Nawet jeśli ból nie będzie powstrzymywał Cię przed ćwiczeniami, powinieneś omówić z lekarzem Twój program ćwiczeń.

Umiarkowane ćwiczenia

Zwykle lekarze zalecają umiarkowany, zrównoważony program fitness.

Jeśli regularnie wykonujesz aerobowe ćwiczenia o dużym obciążeniu, takie jak bieganie lub sporty wyczynowe, lekarz może zalecić zmianę w kierunku ćwiczeń o małym obciążeniu, które wywierają mniejszy nacisk na stawy.

Spacerowanie, pływanie i jazda na rowerze są dobrą alternatywą. Jazda na rowerze stacjonarnym, nawet na rowerze poziomym, może zapewnić wysiłek aerobowy pacjentom, którzy mają problemy z chodzeniem lub utrzymywaniem równowagi.  

Żeby poprawić równowagę, siłę i elastyczność, Twój lekarz lub terapeuta może zalecić ćwiczenie jogi lub tai chi, są to programy ćwiczeń, oddechów i ruchów, oparte na starożytnych chińskich praktykach.

Rozpoczynaj powoli

Jeśli minęło trochę czasu odkąd ostatnio ćwiczyłeś, najbardziej odpowiednim i efektywnym sposobem jest rozpoczynanie programu ćwiczeń powoli i regularnie. Twoim celem jest 20-30 minut ćwiczeń aerobowych, 3-4 razy w tygodniu. Jeśli jest to dla Ciebie duże wyzwanie, możesz podzielić wysiłek na krótsze partie, np. 10 minut marszu rano i 10 minut marszu wieczorem.    

Ćwiczenia wzmacniające siłę mogą być wykonywane co drugi dzień, a ćwiczenia poprawiające zakres ruchomości możesz wykonywać codziennie. Zawsze zaczynaj od rozgrzewki, żeby przygotować swoje ciało do wszystkich rodzajów ćwiczeń.

W miarę jak będziesz stawał się silniejszy, stopniowo zwiększaj czas trwania wysiłku aerobowego i liczbę powtórzeń ćwiczeń wzmacniających siłę. Upewnij się, że się nie przeciążasz. Nie powinieneś odczuwać silnego bólu po ćwiczeniach.

To normalne, że odczuwasz lekki ból mięsni w dzień po ćwiczeniach, ale jeśli dolegliwości są tak silne, że masz trudności z poruszaniem, to oznacza, że przesadziłeś z ćwiczeniami. Możesz zmniejszyć ból mięśni za pomocą ciepłego okładu lub gorącej kąpieli, bądź prysznica.

Porozmawiaj ze swoim lekarzem lub terapeutą, jeśli odczuwasz ból lub masz wątpliwości dotyczące Twojego programu ćwiczeń. Terapeuta może zalecić Ci stosowanie sprzętów rehabilitacyjnych, takich jak ortezy lub wkładki do butów, żeby pomóc w zmniejszaniu nacisku na staw.

Życie z chorobą zwyrodnieniową stawów może stanowić duże wyzwanie  Pamiętaj, że istnieje wiele rzeczy, które możesz zrobić, by zmniejszyć wpływ choroby na swoje życie. Regularny, umiarkowany wysiłek może Ci w tym pomóc.    

Sposoby na ból i sztywność stawów!

24.11.2020

Ból stawów wynika nie tylko z pojawiających się w starszym wieku dolegliwości narządu ruchu. Coraz więcej młodych osób skarży się na bolesność i sztywność stawów oraz trudności z poruszaniem się. Z czego mogą wynikać te objawy? Jak sobie z nimi szybko i skutecznie radzić?

Bolesność stawów może pojawić się w różnym wieku. Ten i inne objawy w obrębie stawów mogą mieć bardzo wiele przyczyn. Od jednorazowego przeciążenia podczas noszenia ciężkich pakunków aż po przewlekłe choroby zapalne stawów i narządu ruchu. Dolegliwości mogą minąć po kilku dniach, powracać lub utrzymywać się przez długi czas.

Warto pamiętać, że ból stawów jest objawem różnych dolegliwości, a nie osobną jednostką chorobową. Ból w obrębie stawu występuje często razem z jego zaczerwienieniem i wyraźną ciepłotą.

Jeśli dodatkowo pojawia się opuchlizna w obrębie stawu, wówczas to sygnał, że dolegliwość ma charakter zapalny.

Jeśli przy jednorazowym epizodzie bólowym dolegliwości nie mijają przez kilka dni, a dołącza do nich gorączka, ból mięśni, nadmierna męczliwość i sztywność stawów, wówczas należy bezwzględnie zgłosić się do specjalisty.

Jakie są przyczyny bólu stawów?

Bolą najczęściej kolana, łokcie, biodra, nadgarstki lub stawy kręgosłupa. Dolegliwości w obrębie stawów mogą wynikać z:

• urazów mechanicznych (zwichnięcie, skręcenie, stłuczenie)
• nadmiernej i niedopasowanej do możliwości narządu ruchu aktywności fizycznej
• nadwagi i otyłości – nadmierna masa ciała powoduje zbyt duże obciążenie stawów
• chorób reumatycznych (np. reumatoidalnego zapalenia stawów, zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa)
• łuszczycowego zapalenia stawów
• choroby zwyrodnieniowej stawów i uszkodzenia w obrębie chrząstki stawowej
• dny moczanowej – ból pojawia się często w obrębie dużego palucha lub kciuka
• chorób bakteryjnych z objawami w obrębie stawów (m.in. borelioza, rzeżączka) lub wirusowych (np. grypa).

U osób młodych i w średnim wieku do najczęstszych przyczyn bolących stawów zalicza się urazy oraz przeciążenie związane z intensywnymi ćwiczeniami. U seniorów symptomy te wynikają raczej z przewlekłych chorób w obrębie narządu ruchu.

Zasięg dolegliwości pomaga w diagnozie i podpowiada, gdzie szukać przyczyn dolegliwości stawowych. Jeśli boli konkretny staw, jest opuchnięty i zaczerwieniony, wówczas przyczyną prawdopodobnie jest uraz.

Gdy objawy obejmują kilka stawów, specjalista zaleca raczej ścieżkę diagnostyczną w kierunku chorób przewlekłych.

Jak złagodzić bolące stawy?

Przede wszystkim aby skutecznie leczyć ból stawów, trzeba poznać przyczynę dolegliwości. Jest szereg domowych sposobów by ograniczyć ból i opuchliznę. Są często bardzo pomocne przy leczeniu urazów oraz przeciążeniach wynikającego z nadmiernej aktywności fizycznej. Przynoszą też ulgę osobom ze schorzeniami przewlekłymi.

• Zimne okłady. Najprościej można je zrobić owijając kostki lodu w bawełnianą chusteczkę. W aptekach dostępne są też specjalne wielorazowe okłady żelowe do schłodzenia w lodówce lub żele chłodzące. Zimno powoduje obkurczanie się naczyń krwionośnych, zmniejszenie opuchlizny i stanu zapalnego.
• Odpoczynek. Jeśli objawy bólowe są wynikiem nadmiernych ćwiczeń, warto ograniczyć je do momentu wyleczenia stawu. Ból wynika najczęściej z uszkodzenia struktur stawu. Warto dać im czas na odbudowę i powrót do pełnej sprawności. Po okresie rekonwalescencji należy także stopniowo obciążać staw, bez intensywnych i forsujących ćwiczeń. Warto na początku poświęcić czas na aktywności wzmacniające staw i ćwiczenia rehabilitacyjne.
• Stosowanie leków przeciwbólowych. Aby przynieść ulgę w dokuczliwych dolegliwościach bólowych, można sięgnąć po leki na ból stawów, dostępne w aptece bez recepty, w postaci preparatów doustnych, żeli do stosowania miejscowego i plastrów. Zmniejszają one ból oraz mają działanie przeciwzapalne. Zgodnie z zaleceniami producenta, można je stosować przez kilka dni. Jeśli po tym czasie dolegliwości nie ustępują – warto zgłosić się do lekarza.
• Leki ziołowe na stawy. To preparaty dostępne bez recepty w aptekach, które zaleca się do stosowania wspomagająco w terapii schorzeń narządu ruchu. Reumaherb® (https://www.herbapol.poznan.pl/pl/produkty/reumaherb) jest lekiem dostępnym bez recepty, który od 20 lat skutecznie pomaga w leczeniu dolegliwości stawowych. Oparty jest na standaryzowanych wyciągach roślinnych: z korzenia diabelskiego pazura, z ziela jeżówki i z kwiatu wiązówki. Stosuje się go doustnie przez 10 dni, pomaga zmniejszyć dolegliwości bólowe w schorzeniach narządu ruchu.
• Hydroterapia. Masaże wodą, relaksujące kąpiele i ćwiczenia w wodzie pozwalają z jednej strony na łagodzenie dolegliwości bólowych, a z drugiej – na regenerację stawów bez ich obciążania.
• Umiarkowana aktywność fizyczna. Aby rozruszać zesztywniałe stawy, specjaliści zalecają umiarkowane ćwiczenia, które zwiększają zakres ich ruchu, jednak bez ich obciążania przy tym. Świetnie się tu sprawdza pływanie lub jazda na rowerze. Pamiętajmy jednak, że przy rekonwalescencji po urazie stawów, lepiej początkowo unikać ćwiczeń. A o ich włączeniu do rehabilitacji porozmawiać ze specjalistą.

Jeśli leczenie stawów domowymi sposobami jest nieskutecznie, dolegliwości nasilają się lub pojawiają kolejne, warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Przy dolegliwościach przewlekłych pomocne mogą być także:

• Zabiegi fizykoterapeutyczne. Dla zmniejszenia bólu i stanu zapalnego w obrębie stawów zaleca się zabiegi z wykorzystaniem elektroterapii (TENS, PENS), krioterapii, pola magnetycznego, laseroterapii i leczenie ultradźwiękami.
• Zastrzyki dostawowe, w tym także nowoczesne metody leczenia bólu. W zależności od rodzaju terapii pomagają poprawić ruchomość stawów, regenerują uszkodzenia w obrębie samego stawu oraz struktur okołostawowych lub łagodzą dolegliwości bólowe.

W przypadku urazów i uszkodzenia stawów wynikających ze zbyt intensywnych treningów, pomocne będą domowe sposoby łagodzące dolegliwości bólowe i opuchliznę. Powodują zwykle złagodzenie dolegliwości po kilku dniach. Przy przewlekłych i nawracających dolegliwościach kluczowa jest precyzyjna diagnoza i dobór razem z lekarzem sposobów leczenia stawów.

Udostępnij

Ból stawów − co może oznaczać?

Najczęstszą przyczyną bólu stawów jest uraz mechaniczny. Może być to np. stłuczenie, któremu towarzyszy ból i problemy z ruchomością w stawie. Jeśli uraz nie był poważny, zazwyczaj pomaga odciążenie kończyny i zastosowanie maści na stawy (zawierającej środek o działaniu przeciwbólowym) oraz miejscowych okładów chłodzących.

W przypadku poważniejszych urazów lekarz internista lub ortopeda zleca wykonanie badania USG lub RTG, a następnie wdraża odpowiedni plan leczenia (unieruchomienie, odciążenie kończyny lub rehabilitacja).

ZOBACZ TEŻ: Zwyrodnienie stawów – przyczyny i objawy. Jak leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów?

Ból stawów − co jeszcze go wywołuje?

Przyczyną bólu stawów mogą być przeciążenia. Jednymi z najczęstszych schorzeń powstałych w wyniku nadmiernego przeciążenia jest tzw. łokieć tenisisty oraz łokieć golfisty.

Wbrew pozorom, ból stawów nie dokucza jedynie sportowcom, ale również osobom, które wykonują pracę biurową. Przy przeciążeniu najczęściej kieruje się pacjenta na zabiegi rehabilitacyjne (m.in.

fala uderzeniowa, ultradźwięki, terapia mięśniowo-powięziowa).

Kolejną powszechną przyczyną bólu stawów są postępujące zmiany zwyrodnieniowe, czyli degeneracja chrząstki stawowej. Degeneracja następuje w wyniku braku prawidłowego ślizgu pomiędzy powierzchniami stawowymi. Ból odczuwany jest zazwyczaj przy chęci zainicjowania ruchu.

Zmiany zwyrodnieniowe dotykają najczęściej osób po 40. roku życia i wymagają leczenia, ponieważ nieleczone mogą prowadzić do całkowitego zniszczenia powierzchni stawowych.

W następstwie destrukcji stawu może pojawić się potrzeba przeprowadzenia endoprotezoplastyki stawu w celu przywrócenia jego funkcjonalności.

ZOBACZ TEŻ: Rwa barkowa – przyczyny, objawy i metody leczenia

Reumatyczne przyczyny bólu stawów

Do tej grupy należy m.in. reumatoidalne zapalenie stawów, które najczęściej atakuje małe stawy rąk i nóg. Choroba wywołuje ból stawów, ich sztywność, tkliwość, a także deformację.

Inną chorobą reumatyczną, powodującą dotkliwe bóle stawów, jest łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS). Schorzenie zazwyczaj obejmuje kończyny dolne i drobne stawy, które występują w nogach. ŁZS może być powiązane z obecnością łuszczycy skóry, ale wcale nie musi. Objawia się sztywnością i bólem stawów objętych procesem chorobowym.

ZOBACZ TEŻ: Reumatoidalne zapalenie stawów: przyczyny, objawy i leczenie

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK)

Jest to bardzo podstępna choroba obejmująca stawy kręgosłupa. ZZSK objawia się kostnieniem połączeń stawowych, które występują między poszczególnymi kręgami. Skutkuje to silnym bólem, zmniejszeniem ruchomości kręgosłupa, a w późniejszym etapie nawet całkowitym kostnieniem stawów. 

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa jest chorobą niebezpieczną, ponieważ jej pierwsze objawy, czyli ból w stawach krzyżowo-biodrowych, pojawiają się rano i ustępują w ciągu dnia lub w trakcie aktywności fizycznej. Pacjenci mogą przypisywać wówczas dolegliwości bólowe nadmiernemu zmęczeniu organizmy i łatwo je lekceważą.

ZOBACZ TEŻ: Rwa kulszowa – jak rozpoznać i jak leczyć?

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów

Jest to choroba pojawiająca się przed 16. rokiem życia. Objawia się obrzękami, wysiękami i stanem zapalnym stawów, który utrzymuje się przez okres minimum 6 tygodni.

Najczęściej schorzenie obejmuje stawy kolanowe.

Konieczna jest wizyta u reumatologa, gdyż jest to jedna z chorób, która nieleczona doprowadza młodych pacjentów do poważnych i trwałych konsekwencji zdrowotnych.

ZOBACZ TEŻ: Zespół cieśni nadgarstka – skąd się bierze i jak leczyć tę przypadłość?

Diagnostyka i leczenie bólu stawów

Rozpoczęcie leczenia i zwalczania przyczyny bólu stawów powinno być poprzedzone konsultacją u lekarza rodzinnego lub lekarza specjalisty − reumatologa. Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu na portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Badania diagnostyczne, którymi posługuje się lekarz w trakcie stawiania diagnozy, to: USG, RTG, rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa. Badania te umożliwiają uzyskanie wizualizacji stawu.

Niezwykle ważne podczas diagnostyki są również badania krwi, które mogą wykazać obecność stanu zapalnego lub czynnika reumatoidalnego (charakterystyczny dla niektórych chorób). Leczenie jest zależne od wyników powyższych badań.

Proces terapeutyczny obejmuje zazwyczaj regenerację (odciążenie bolącego stawu), rehabilitację i farmakoterapię.

ZOBACZ TEŻ: Kiedy wskazana jest rehabilitacja?

Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.