Wole guzkowe i wole miąższowe – dlaczego tarczyca jest powiększona?

1. Wskaż, gdzie jesteś

2. Znajdź potrzebny lek

3. Zarezerwuj on‑line

4. Odbierz w aptece

Znajdź i zarezerwuj lek w najbliższej aptece!

Znajdź teraz najbliższe apteki

Tarczyca to niewielkich rozmiarów gruczoł dokrewny, składający się z dwóch płatów połączonych wąską cieśnią. Umiejscowiona jest z przodu szyi, pod krtanią. Objętość tarczycy u kobiet powinna wynosić maksymalnie 18 ml, u mężczyzn dopuszczalna wartość to 25 ml. Jej rozmiar może się zmieniać w zależności od momentu cyklu menstruacyjnego (u kobiet) lub ogólnego stanu zdrowia.

Rola tarczycy w organizmie jest niezwykle istotna. Gruczoł ten wydziela hormony tarczycowe – trójjodotyroninę (T3), tyroksynę (T4) oraz kalcytoninę.

Odpowiadają one za liczne procesy metaboliczne, termoregulację organizmu, pracę gruczołów płciowych i funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego.

Nie dziwi więc, że zaburzenie funkcjonowania tarczycy odbija się na kondycji niemal wszystkich narządów.

ZOBACZ TEŻ: Guzki na tarczycy – co mogą oznaczać?

Wole tarczycy – objaw choroby

Wole tarczycy (łac. struma) jest nieprawidłowym powiększeniem tego gruczołu. Może być zlokalizowane w obrębie szyi, jego dolne bieguny mogą sięgać obszarów za mostkiem lub nawet okolic śródpiersia.

Jeżeli powiększeniu gruczoły towarzyszy nadmiar gruczołów tarczycowych, mamy do czynienia z wolem nadczynnym. Powiększenie tarczycy przy jednoczesnym niedoborze wspomnianych hormonów wskazuje na wole niedoczynne.

Zdarza się też, że mimo powiększenia tarczycy poziom hormonów utrzymuje się w normie, mówimy wówczas o wolu obojętnym.

Wole tarczycy nie boli, jednak powiększający się gruczoł uciska na sąsiednie struktury, powodując ucisk w gardle, trudności w oddychaniu i przełykaniu. Ponadto pojawić się może chrypka i przewlekły kaszel.

ZOBACZ TEŻ: Choroba Gravesa-Basedowa – na czym polega i jak się objawia?

Wole tarczycy – rodzaje

Biorąc pod uwagę budowę, wole tarczycy dzieli się na kilka typów:

• wole miąższowe (łac. struma diffusa) – tarczyca ulega powiększeniu bez obecności guzków, miąższ jest jednorodny;
• wole guzkowe (łac. struma nodosa) – w miąższu tarczycy obecne są guzki. Wole może mieć charakter toksyczny (współistniejąca nadczynność tarczycy) lub nietoksyczny (brak objawów nadczynności tarczycy);
• wole guzkowo-miąższowe – stanowi połączenie objawów wola miąższowego i guzkowego.

Wole tarczycy można także klasyfikować pod względem jego rozmiaru. Zgodnie z klasyfikacją utworzoną przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) wyróżnia się:

• wole I° – powiększenie tarczycy nie jest widoczne przy normalnym ustawieniu szyi, jednak uwidacznia się po odchyleniu głowy do tyłu. Jest wyczuwalne w badaniu palpacyjnym;
• wole II° – przy normalnym ułożeniu szyi widoczne jest wypuklenie tarczycy, które nie deformuje bocznych zarysów szyi. Powiększenie widoczne jest z profilu;
• wole III° – powiększenie tarczycy jest bardzo widoczne i deformuje boczny zarys szyi. Gruczoł może uciskać na okoliczne struktury, powodując trudności w oddychaniu i przełykaniu pokarmów oraz słyszalną chrypkę.

ZOBACZ TEŻ: HASHIMOTO (przewlekłe zapalenie tarczycy) – przyczyny, objawy i leczenie

Przyczyny powstawania wola tarczycy

Na powstanie wola tarczycy wpływ może mieć wiele czynników. Dominującą przyczyną wola tarczycowego jest długotrwały niedobór jodu w diecie, pierwiastka niezbędnego do produkcji hormonów tarczycy.

Zgodnie z zaleceniami WHO każda zdrowa osoba powinna codziennie spożywać 150 μg jodu. Zbyt niska podaż tego pierwiastka w diecie lub spożywanie produktów, które obniżają wchłanianie jodu, przyczynia się do jego niedoboru.

Gdy jodu jest za mało, tarczyca próbuje zrekompensować jego niedobór poprzez powiększenie swoich rozmiarów. Na niedobory jodu szczególnie narażone są kobiety w ciąży oraz karmiące piersią, u których dobowe zapotrzebowanie wynosi 250 μg.

W tych przypadkach zaleca się dodatkową suplementację preparatami zawierającymi jod (np. Prenatal UNO, Femibion 2, PregnaPLUS).

Wśród innych przyczyn powiększenia gruczołu tarczowego wymienić należy:

• nadmiar jodu w diecie – zbyt wysoka podaż jodu w diecie ma działanie wolotwórcze;
• kontakt z substancjami wolotwórczymi – zalicza się do nich tiocyjanki (obecne w dymie papierosowym), nadchlorany (składniki nawozów), azotany, izoflawony sojowe, glikozynolany (obecne w niektórych warzywach), leki hamujące syntezę hormonów tarczycy, niedobory niektórych witamin i minerałów (selen, żelazo, witamina A);
• predyspozycje genetyczne – ryzyko wystąpienia wola tarczycy jest wysokie, jeżeli dolegliwość ta występowała u bliskich członków. Co więcej, na wystąpienie wola znacznie częściej narażone są kobiety, u których dolegliwość ta występuje 2-10 razy częściej niż u mężczyzn.
• choroby Hashimoto – w przebiegu choroby Hashimoto układ immunologiczny produkuje przeciwciała wymierzone w gruczoł tarczowy (anty-TPO) , które prowadzą do jej wyniszczenia i zmniejszenia produkcji hormonów;
• choroba Gravesa-Basedowa – układ odpornościowy wydziela przeciwciała przeciwko receptorowi TSH (anty-TSHR), co w konsekwencji prowadzi do wzmożonej pracy gruczołu tarczowego i nadprodukcji hormonów tarczycy;
• rak tarczycy – w przebiegu choroby w tarczycy rozwija się guzek, który powoduje powiększenie obwodu szyi.

ZOBACZ TEŻ: Co może wykryć USG tarczycy?

Leczenie wola tarczycy

Pojawienie się wola tarczycy jest wskazaniem do wizyty u endokrynologa i pogłębionej diagnostyki.

Wskazane jest zebranie szczegółowego wywiadu medycznego, wykonanie badania palpacyjnego oraz oznaczenie stężenia TSH, wolnych hormonów tarczycy (FT3 i FT4) i przeciwciał (anty-TPO, anty-TG i anty-TSHR).

Zaleca się również wykonanie badania ultrasonograficznego, aby ocenić wielość tarczycy, jej położenie i strukturę.

W zależności od przyczyny powiększenia tarczycy stosuje się terapię lewotyroksyną (np. Letrox, Euthyrox, Eltroxin), tyreostatykami (np. Thyrozol, Metizol), preparatami jodu (Jodid 100, Kelp) lub jodem radioaktywnym.

Wskazaniem do leczenia operacyjnego jest: wole guzkowe nadczynne, wole zamostkowe lub śródpiersiowe, rak tarczycy. W wielu przypadkach operacja oznacza całkowite usunięcie gruczołu tarczowego, czego konsekwencją jest leczenie syntetycznymi hormonami tarczycy już do końca życia.

Przed przystąpieniem do zabiegu operacyjnego, należy zlikwidować nadczynność, jeżeli taka istnieje i doprowadzić chorego do stanu eutyreozy, czyli prawidłowego poziomu hormonów tarczycy.

ZOBACZ TEŻ: Tarczyca – dlaczego jest tak ważna dla naszego organizmu?

Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.

Kategorie:  Tarczyca

Tagi:  wole tarczycy leczenie wola tarczycy przyczyny powstawania wola tarczycy wole tarczycy jako objaw choroby

Więcej artykułów

Powiększona tarczyca: objawy, przyczyny, leczenie. O czym świadczy powiększona tarczyca?

Znajdź lekarza w okolicy

Wybierz termin i godzinę

Zarezerwuj wizytę

Przyjdź na wizytę

Umów się do lekarza na NFZ lub prywatnie.

Znajdź wolny termin wizyty teraz!

Termin powiększenie tarczycy, inaczej wole tarczycy, jest jedną z cech choroby tarczycy. Jak sama nazwa wskazuje, charakteryzuje się zwiększeniem rozmiarów tarczycy, co jest wyczuwalne palpacyjnie, a zazwyczaj bez problemu wole można zauważyć również wzrokowo. Takie zjawisko może być oznaką wielu nieprawidłowości. 

Powiększenie tarczycy stwierdza się w momencie, gdy podczas badania USG lekarz ustali, iż objętość tego gruczołu przekracza górną normę dla danej płci.

U osób dorosłych masa gruczołu tarczowego wynosi około 15-30 g, objętość natomiast dochodzi do około 18-20 ml u kobiet, a u mężczyzn do 25 ml.

Prawidłowo funkcjonująca tarczyca jest nieodczuwalna oraz niewidoczna dla pacjenta.

ZOBACZ TEŻ: Torbiel na tarczycy – co może oznaczać? Diagnostyka i leczenie

Umów się do endokrynologa

Powiększenie tarczycy – przyczyny i rodzaje

Przyczyn powiększenia tarczycy może być naprawdę wiele. Do najbardziej powszechnych czynników powodujących wystąpienie wola tarczycy zaliczamy: 

• zapalenie tarczycy,
• niedobory jodu,
• choroba Gravesa-Basedowa,
• choroba Hashimoto,
• zwiększenie zapotrzebowania na hormony tarczycy, np. podczas ciąży,
• nowotwór złośliwy (rzadko).

Ze względu na budowę wyróżniamy kilka rodzajów wola tarczycy. Oto one:

• wole miąższowe – powiększenie tarczycy bez obecności guzków,
• wole guzkowe – objawiające się obecnością guzków,
• wole guzkowo-miąższowe – będące połączeniem dwóch poprzednich.

Wole, ze względu na czynność tarczycy, możemy dodatkowo podzielić na:

• obojętne – bez zaburzeń hormonalnych,
• nadczynne – wzmożone wydzielanie hormonów tarczycy,
• niedoczynne – osłabione wydzielanie hormonów tarczycy.

ZOBACZ TEŻ: Wole tarczycy – przyczyny, objawy, leczenie. Rodzaje woli tarczycy?

Objawy powiększenia tarczycy

W niektórych przypadkach, powiększenie tarczycy może nie dawać silnych objawów, za wyjątkiem zwiększenia obwodu szyi.

Jeśli jednak powiększanie się tarczycy postępuje szybko i towarzyszy temu powstawania guzków na tarczycy, wówczas może dojść do uczucia ucisku w gardle lub chrypki.

W przypadku zaawansowanego wola tarczycy, pacjent odczuwa również trudność w oddychaniu oraz ma problem ze swobodnym połykaniem pokarmów.

Zgodnie z klasyfikacją WHO, wole można określić według następującej skali:

• stopień 0 – brak wola,
• stopień 1 – wole wyczuwalne palpacyjnie, niewidoczne podczas naturalnego ułożenia głowy,
• stopień 2 – wole palpacyjnie wyczuwalne i widoczne podczas naturalnego ułożenia głowy.

ZOBACZ TEŻ: USG tarczycy – kiedy wykonywać? Co może wykryć badanie tarczycy?

Badania wykonywane w przypadku powiększonej tarczycy

W przypadku wystąpienia powiększonej tarczycy, należy zgłosić się na podstawowe badania do lekarza rodzinnego lub internisty, który w razie potrzeby skieruje pacjenta na dalszą diagnostykę.

Początkowo lekarz wykonuje badania fizykalne oraz przeprowadza z chorym szczegółowy wywiad.

Jeśli specjalista potwierdzi obecność zwiększonego obwodu szyi, zostaną zlecone kolejne badania, mające na celu dokładną diagnostykę.

Najczęściej wykonuje się oznaczenie stężenia TSH oraz USG tarczycy, w celu ustalenia przyczyny nieprawidłowości . Badanie USG, które jest kluczowe do oceny m.in.

wielkości tarczycy, daje również możliwość kontrolowania wielkości tarczycy na przestrzeni czasu i pozwala oceniać efekty stosowanej terapii.

W przypadku podejrzeń wola zamostkowego lub nowotworu, lekarz może również zlecić dodatkowe badania obrazowe, np. RTG lub rezonans magnetyczny.

ZOBACZ TEŻ: Prawidłowy wynik TSH. Jak interpretować badania hormonów tarczycy?

Leczenie powiększonej tarczycy

Sposób leczenia jest uzależniony od przyczyny powodującej powiększenie tarczycy. Nie zawsze obecność powiększonej tarczycy wymaga natychmiastowego wdrożenia działań leczniczych.

Jeśli mamy do czynienia z wolem obojętnym, a ogólny stan zdrowia pacjenta jest dobry, wskazane jest regularne monitorowanie tarczycy u lekarza. W niektórych przypadkach, np.

przy utrudnionym oddychaniu czy raku tarczycy, konieczne jest leczenie operacyjne.

Każdy przypadek jest inny i musi zostać rozpatrzony indywidualnie przez lekarza endokrynologa, a w przypadku nowotworu – onkologa, który we współpracy z pacjentem podejmuje decyzje o zastosowaniu konkretnego leczenia. Jeśli potrzebujesz porady lekarskiej, możesz zapisać się na wizytę bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

ZOBACZ TEŻ: Rak tarczycy – objawy, diagnostyka i leczenie

Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.

Kategorie:  Endokrynologia

Tagi:  powiększona tarczyca przyczyny powiększenia tarczycy objawy powiększenia tarczycy jak leczyć powiększoną tarczycę

Więcej artykułów

Wole guzkowe tarczycy – objawy i leczenie woli guzkowych tarczycy

Wole guzkowe to jedna z częstszych chorób tarczycy, obok niedoczynności, nadczynności i choroby Hashimoto. Wole guzkowe tarczycy jak je leczyć?

Wole to powiększenie całej lub części tarczycy. W miarę powiększania się tego gruczołu mogą pojawiać się na nim guzki – stan taki nazywany jest wolem guzkowym.

Jeżeli powiększenie tarczycy lub pojawienie się guzków jest wynikiem nowotworu, choroby autoimmunologicznej1 czy zapalenia tarczycy, to przypadki takie nie są traktowane jako wole guzkowe.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ocenia, że wole guzkowe ma ok. 12 proc. ludzkości, a od 2 do 10 razy częściej występuje ono u kobiet. W Polsce częstość występowania wola ocenia się na około 8 proc., a w Europie wskaźnik ten jest niższy.

Wole guzkowe tarczycy rodzaje

Wole tarczycy dzielimy ze względu na:

Umiejscowienie:

• na szyi,
• wyczuwalne w łuku aorty (śródpiersiowe),
• wyczuwalne na szyi, schodzące dolnymi biegunami za mostek (wole zamostkowe).

Budowę makroskopową:

• guzkowe – wyczuwalne guzki w gruczole,
• miąższowe – utworzone przez miąższ tarczycy,
• miąższowo-guzkowe – wyczuwalne guzki oraz powiększony miąższ.

Czynności:

• wole nadczynne (hormony tarczycy wydzielane są w nadmiarze),
• wole niedoczynne (występuje niedobór hormonów tarczycy),
• wole obojętne (wydzielanie gruczołów tarczycy nie ulega większemu zaburzeniu).

Wole guzkowe przyczyny

Rozwój wola zależy od wielu czynników. Do najważniejszych z nich należy ilość jodu spożywanego w diecie. Niedobór jodu w diecie powoduje zmniejszenie wytwarzania głównego hormonu tarczycy – tyroksyny (T4) – co wpływa na zwiększone wydzielanie TSH przez przysadkę. TSH powoduje z kolei powiększanie się tarczycy, a później – pojawienie się w niej guzków.

Inne czynniki wpływające na powstanie wola to:

• niektóre związki chemiczne (np. nadchlorany, azotany, flawonoidy czy glikozynolany),
• leki (np. węglan litu, tyreostatyki, barbiturany aminoglutetymid i niektóre diuretyki),
• niedobory selenu, żelaza i witaminy A.

Ponadto wpływ na rozwój wola mają czynniki genetyczne, a wskazuje na to częste rodzinne występowanie wola w młodym wieku.

Wole guzkowe tarczycy objawy

Często jedynym objawem wola guzkowego jest widoczne powiększenie szyi i guzki modelujące skórę szyi. Obecność wola nie musi wiązać się z zaburzeniami wydzielania hormonów, czyli nadczynnością lub niedoczynnością tarczycy.

Wielokrotnie zdarza się, że wole guzkowe jest wykrywane podczas wykonywania badań z innych przyczyn, np. podczas badania przepływu krwi w naczyniach szyjnych (USG Dopplerowskie).

U niektórych chorych, ale zdarza się to rzadko, wole guzkowe powoduje ból lub ucisk innych narządów szyi. Może to być związane z szybkim powiększaniem się guzka, spowodowanym np. wylewem krwi do jego wnętrza lub rozrostem nowotworowym.

Olbrzymie wola guzkowe mogą powodować zaburzenia oddychania, związane z uciskiem na tchawicę lub przełykania, związane z uciskiem na przełyk.

Podstawą do postawienia diagnozy wola guzkowego jest przeprowadzenie przez lekarza badania pacjenta. Podczas takiego badania lekarz może ocenić wielkość tarczycy (prawidłowa tarczyca nie powinna być wyczuwalna) oraz obecność guzków. To właśnie stwierdzenie obecności guzków w obrębie tarczycy pozwala na rozpoznanie wola guzkowego.

Dalsza diagnostyka wola guzkowego obejmuje wykonanie badania USG, które pozwala dokładnie ocenić rozmiary tarczycy i guzków. Do rozróżnienia czy guzek jest łagodny czy podejrzany albo czy jest rakiem służy biopsja aspiracyjna cienkoigłowa.

Dodatkowo każdy chory z wolem guzkowym powinien mieć oznaczone stężenie TSH. Wynik ten pozwala przydzielić chorego do jednej z grup:

• chorzy z wolem guzkowym nietoksycznym, którzy mają prawidłową funkcję tarczycy
• chorzy z wolem guzkowym toksycznym, którzy cierpią z powodu nadmiaru hormonów i nadczynności tarczycy

Niekiedy u chorego konieczne jest wykonanie zdjęcia RTG klatki piersiowej lub tomografii komputerowej w celu oceny wola zamostkowego.

Wole guzkowe tarczycy rozpoznanie

Zazwyczaj wole guzkowe jest chorobą, która przebiega powoli i nie wymaga leczenia. Chory powinien być jedynie regularnie, co 9-12 miesięcy, badany przez lekarza i mieć wykonywane odpowiednie badania diagnostyczne, np. USG tarczycy lub biopsję cienkoigłową.

Jeżeli wole guzkowe powiększy się, to stosuje się tabletki z hormonami tarczycy i ewentualnie jodkiem potasu. Leczenie chirurgiczne jest stosowane najczęściej w przypadkach dużego wola, które uciska na sąsiednie narządy lub gdy biopsja wykaże zwiększone ryzyko rozwoju nowotworu tarczycy.

Rokowanie i powikłania wola guzkowego

• W przypadku powolnego przebiegu choroby rokowanie jest dobre, wymagane jest jedynie systematyczne monitorowanie leczenia (wykonanie USG i biopsji tarczycy, kontrola TSH).
• Najpoważniejszym powikłaniem wola guzkowego jest rozwój raka tarczycy, dlatego też niekiedy operacja tarczycy jest wskazana nawet w przypadku niewielkich guzków, gdy wynik badania biopsyjnego jest podejrzany.

Wole guzkowe tarczycy zapobieganie

Zapobiegać można jedynie powstawaniu wola guzkowego, które jest związane z niedoborem jodu (to właśnie dlatego joduje się w Polsce sól). W innych przypadkach możliwe jest jedynie postawienie wczesnej diagnozy, wdrożenie odpowiedniego leczenia i minimalizowanie wpływu choroby na życie chorego. 

1 Choroba autoimmunologiczna – choroba, w której układ odpornościowy organizmu nieprawidłowo identyfikuje własne komórki jako obce i w ramach obrony, wytwarza przeciwciała uszkadzające własne komórki.

Dowiedz się więcej:

Diagnostyka obrazowa chorób tarczycy

https://journals.viamedica.pl/choroby_serca_i_naczyn/article/view/12060/9938

Guzek pęcherzykowy tarczycy jako problem diagnostyczno-leczniczy

https://www.researchgate.net/profile/Lech_Cierpka/publication/268415689_Guzek_pecherzykowy_tarczycy_jako_problem_diagnostyczno-leczniczy_Follicular_thyroid_tumor_as_a_diagnostic_and_therapeutic_problem/links/56a7583608ae997e22bbd64e.pdf

Choroba guzkowa tarczycy

https://www.researchgate.net/profile/Ewelina_Szczepanek-Parulska/publication/287873620_Thyroid_nodular_disease/links/58185b0608ae90acb24305f4/Thyroid-nodular-disease.pdf

Załóż konto aby odkryć pełnię możliwości portalu!

Wole Tarczycy: Jakie Są Objawy, Przyczyny I Leczenie Woli?

Mówiąc ogólnie, „wolem” jest każde powiększenie tarczycy. Niektórzy pacjenci odczuwają ucisk w gardle, które może wywoływać lekki, suchy kaszel, który nasila się w pozycji leżącej.

Połknięcie lub zażycie dużych tabletek może być trudniejsze do przełknięcia. Ten nacisk czasami powoduje ściśnięcie i uszkodzenie nerwu, który kontroluje struny głosowe, przez co głos staje się ochrypły lub powoduje kaszel.

Wyróżnia się kilka przyczyn wystąpienia woli. Najczęstszą przyczyną występowania woli na świecie jest brak jodu w diecie.

W Polsce, gdzie powszechne jest stosowanie soli jodowanej, najczęściej spotykaną przyczyną występowania wola jest nadmierna lub niewystarczająca produkcją hormonów tarczycy lub guzków, które rozwijają się w samym gruczole. Leczenie jest zależne od rozmiaru woli, występujących symptomów i przyczyny ich powstania.

Jakie są symptomy woli?

Nie każde powiększenie tarczycy powoduje występowanie objawów i symptomów.

Jeśli jednak występują, mogą być następujące:

• widoczny obrzęk u podstawy szyi, które można zauważyć podczas golenia (u mężczyzn) lub nakładania makijażu (u kobiet);
• odczuwanie ucisku w gardle;
• kaszel;
• chrypka;
• trudności z przełykaniem;
• utrudnione oddychanie.

Hashimoto

Jakie są przyczyny rozwoju choroby?

Przysadka mózgowa i podwzgórze kontrolują szybkość z jaką są wytwarzane i uwalniane hormony tarczycy. Tarczyca reguluje produkcję hormonów w zależności od TSH z przysadki mózgowej.

Posiadanie wola niekoniecznie oznacza, że tarczyca nie działa prawidłowo. Nawet powiększona tarczyca może wytwarzać normalne ilości hormonów. Może również wytwarzać za dużo lub za mało tyroksyny i T3, co prowadzi do nadczynności lub niedoczynności tarczycy.

Do powiększenia tarczycy może prowadzić wiele czynników. Do najczęściej spotykanych należą:

• Niedobór jodu. Jod, który jest niezbędny do produkcji hormonów tarczycy, znajduje się głównie w wodzie morskiej i glebie na obszarach przybrzeżnych. Choroba występuje najczęściej w rejonach, w których występuje niedobór jodu. Początkowy niedobór jodu może się pogłębić przez stosowanie diety bogatej w pokarmy hamujące hormony tarczycy, takie jak kapusta, brokuły i kalafior.
• Choroba Gravesa i Basedowa. Czasami wole mogą się pojawić, gdy tarczyca wytwarza zbyt dużo hormonu tarczycy (nadczynność tarczycy). W chorobie Gravesa autoprzeciwciała wytwarzane przez układ odpornościowy atakują tarczycę, stymulując ją do wytwarzania nadmiaru tyroksyny. Ta nadmierna stymulacja powoduje wzrost tarczycy.
• Choroba Hashimoto. Wole mogą być również wynikiem nieaktywnej tarczycy (niedoczynności tarczycy). Zarówno choroba Gravesa jak i choroba Hashimoto są chorobami autoimmunologicznymi. Jednak choroba Hashimoto nie powoduje, że tarczyca wytwarza zbyt wiele hormonów, a zapalenie tarczycy Hashimoto uszkadza tarczycę, przez co wytwarza ona zbyt małą ilość hormonów. Prowadzi to do większej ilości TSH wydalanej z przysadki mózgowej i w rezultacie powoduje powiększenie gruczołu.
• Wole wieloguzkowe. Ze względu na rozwój wielu guzków w tarczycy, następuje jej całościowe powiększenie.
• Pojedyncze guzki tarczycy. W takim przypadku jedna część tarczycy rozrasta się nadmiernie w postaci pojedynczego guzka. Większość guzków jest łagodna i nie prowadzi do rozwoju raka.
• Rak tarczycy. Rak tarczycy występuje znacznie rzadziej niż łagodne guzki tarczycy. Aby postawić diagnozę należy wykonać biopsję i badanie histopatologiczne guzka.
• Ciąża. Jeden z hormonów wytwarzanych podczas ciąży – ludzka gonadotropina kosmówkowa (HCG), może prowadzić do nieznacznego powiększenia tarczycy.
• Zapalenie. Zapalenie tarczycy jest stanem zapalnym gruczołu tarczowego, który może powodować ból i obrzęk tarczycy. Może również powodować nadprodukcję lub niedostateczną produkcję tyroksyny.

Jakie są czynniki ryzyka woli?

Wole mogą wystąpić u każdego niezależnie od wieku.

Niektórymi często spotykanymi czynnikami ryzyka rozwoju woli są:

• brak jodu w pokarmie;
• płeć żeńska;
  • Ponieważ kobiety są bardziej podatne na zaburzenia czynności tarczycy, to właśnie u nich ryzyko wystąpienia woli jest większe.
• wiek powyżej 40 lat.;
• pozytywny wywiad osobisty lub rodzinny w kierunku chorób autoimmunologicznych;
• ciąża i menopauza;
• niektóre leki – takie jak Cordarone, niektóre leki stosowane w chorobach psychicznych – preparaty litu i inne zwiększają ryzyko rozwoju wola;
• wcześniejsze leczenie przy użyciu radioterapii okolic głowy i szyi lub narażenie na promieniowanie po wypadku lub testowaniu broni.

INFORMACJE Badania tarczycy

Jakich komplikacji możesz się spodziewać, jeśli masz wole?

Wole o małych rozmiarach nie powodują problemów fizycznych ani kosmetycznych. Duże wole mogą powodować powiększenie tarczycy i w konsekwencji utrudniać oddychanie lub połykanie, a także powodować kaszel i chrypkę.

Wola, wynikające z innych chorób, takich jak niedoczynność tarczycy lub nadczynność tarczycy, mogą być związane z szeregiem objawów, od zmęczenia i przyrostu masy ciała do niezamierzonej utraty masy ciała, drażliwości i problemów ze snem.

Jak się diagnozuje wole?

• Państwa lekarz może stwierdzić powiększenie tarczycy w czasie rutynowego badania.
• Diagnozowanie stanu tarczycy obejmuje również:
• Badania krwi w celu ustalenia ilości hormonów wytwarzanych przez tarczycę i przysadkę mózgową.

• Przy niewydolności tarczycy poziom hormonów tarczycy będzie niski. Jednocześnie poziom TSH wzrośnie, gdyż przysadka mózgowa próbuje stymulować tarczycę do wytwarzania większej liczby hormonów.
• Wole związane z nadczynnością tarczycy zwykle łączy się z wysokim poziomem hormonów tarczycy w krwi i niższym od normalnego poziomu TSH.

Test na przeciwciała.

Niektóre przyczyny wola obejmują produkcję przeciwciał, jak w przypadku choroby Hashimoto. Badanie krwi może potwierdzić występowanie takich przeciwciał.

• Badanie ultrasonograficzne tarczycy.
• Badania izotopowe.
• Biopsja.

Jakie leczenie podejmuje się przy występowaniu woli?

Leczenie tego stanu zależy od wielkości tarczycy, objawów i podstawowej przyczyny choroby, jeśli jest znana.

Leczenie obejmuje obserwację, leczenie farmakologiczne, leczenie chirurgiczne, podawanie radioaktywnego jodu i inne.

Zmiany stylu życia, pomocne przy występowaniu woli

Odpowiednie spożycie jodu można zapewnić poprzez:

• spożywanie owoców morza lub wodorostów, sushi i tym podobnych – około dwa razy w tygodniu. Krewetki i małże są szczególnie bogate w jod. Jeśli mieszkasz w pobliżu wybrzeża, lokalnie uprawiane owoce i warzywa mogą zawierać jod, jak również mleko krowie i jogurt od lokalnych producentów.

Każdy człowiek ma zapotrzebowanie na ok. 150 mikrogramów jodu dziennie (ilość ta to nieco mniej niż pół łyżeczki jodowanej soli). Ale odpowiednie ilości są szczególnie ważne dla kobiet w ciąży i karmiących oraz niemowląt i dzieci.

Należy unikać nadmiernego spożycia jodu. Chociaż rzadko się zdarza, to zbyt duża podaż jodu czasami prowadzi do powstania wola. Takim przypadku należy unikać spożywania soli wzbogaconej jodem, a także małży, wodorostów i suplementów jodu.

Tarczyca

Rak tarczycy

Guzki tarczycy

INFORMACJA Dowiedz się więcej:

• https://www.synevo.bg/gusha/

Scroll Up

Wole (tarczyca) – Wikipedia, wolna encyklopedia

ICD-10

E01

E01.0

Rozlane (endemiczne) wole z powodu niedoboru jodu

E01.1

Wieloguzkowe (endemiczne) wole z powodu niedoboru jodu

E01.2

Wole z powodu niedoboru jodu (endemiczne), nie określone

Kobieta z wolem

Wole (łac. struma) – powiększenie tarczycy (objętość tarczycy większa niż 18 ml u kobiet lub 25 ml u mężczyzn) o różnej etiologii[1]. Nie jest ono chorobą samą w sobie, a jedynie objawem klinicznym[2]. Wole są powszechnie spotykane w populacji ogólnej[2].

Definicja

Termin „wole” (tarczycy) nie jest jednoznaczny. Może odnosić się do[3]:

• powiększenia tarczycy (przekroczenia górnej normy objętości właściwej do wieku, płci i populacji);
• obecności wyczuwalnych w badaniu fizykalnym guzków tarczycy lub obecności potwierdzonych w badaniu obrazowym zmian ogniskowych o średnicy ponad 1 cm – bez względu na objętość gruczołu – mówi się wówczas o tzw. wolu guzowatym lub wolu guzkowatym;
• obecności tkanki tarczycowej w miejscu niefizjologicznym, bez względu na obecność prawidłowego gruczołu w położeniu prawidłowym – np. wole zamostkowe, wole językowe, wole sercowe, wole jajnikowe.

Podział

Umiejscowienie

• szyjne – zlokalizowane w obrębie szyi;
• zamostkowe – wyczuwalne na szyi, schodzi dolnymi biegunami za mostek;
• śródpiersiowe – dolnymi biegunami sięga do śródpiersia, może się mieścić zarówno w śródpiersiu przednim jak i tylnym.

Czynność

• obojętne – (łac. struma neutralis, ang. nontoxic goiter) wydzielanie hormonów tarczycy nie ulega większemu zaburzeniu;
• nadczynne – (łac. struma toxica, ang. toxic goiter) hormony tarczycy wydzielane są w nadmiarze;
• niedoczynne – występuje niedobór hormonów tarczycy.

Budowa makroskopowa

• miąższowe – utworzone przez miąższ tarczycy;
• guzkowe – wyczuwalne guzki w gruczole;
• miąższowo-guzkowe – wyczuwalne guzki oraz powiększony miąższ.

Wielkość

Skala wielkości gruczołu tarczowego (WHO):

• I stopień – tarczyca niewidoczna przy normalnym ustawieniu szyi, uwidacznia się dopiero po odchyleniu głowy do tyłu;
• II stopień – tarczyca widoczna przy normalnym ustawieniu głowy, nie deformuje bocznych zarysów szyi, widoczne uwypuklenie szyi przy oglądaniu z profilu;
• III stopień – tarczyca bardzo duża, widoczna z daleka, deformuje boczne zarysy szyi, mogą wystąpić objawy uciskowe, np. trudności w oddychaniu, ucisk na tchawicę i przełyk, ochrypły głos (ucisk na nerw krtaniowy wsteczny).

Patogeneza

Wole obojętne oraz wole niedoczynne

Przyczyną rozrostu tarczycy jest jej odpowiedź na nadmierne pobudzanie przez hormon tyreotropowy (TSH) wytwarzany przez przysadkę. Nadmierna produkcja TSH jest zazwyczaj skutkiem obniżonego poziomu hormonów tarczycy we krwi.

Najczęstszą przyczyną niewystarczającej produkcji hormonów tarczycy jest niedobór jodu, pierwiastka będącego ich głównym składnikiem. Inne przyczyny to działanie substancji wolotwórczych, obniżających produkcję hormonów tarczycy, np.: tolbutamid, sulfadiazyna, PAS, rodanki, jod podawany przez długi czas.

Zwiększone zapotrzebowanie organizmu na hormony tarczycy (dojrzewanie, ciąża, stres).

Wole endemiczne jest to występowanie wola obojętnego lub niedoczynnego u więcej niż 10% dorosłych mieszkańców danego terenu (więcej niż 5% dzieci w wieku 6–14 lat). Wywołane jest chronicznym niedoborem jodu w pokarmach. Wole endemiczne spotykane było często na terenie Polski. Obecnie praktycznie nie występuje.

Wole nadczynne

Występuje w przypadku trzech jednostek chorobowych: choroba Gravesa-Basedowa, wole guzkowe nadczynne, gruczolak toksyczny.

Wole guzkowe nadczynne (łac. struma nodosa toxica) występuje najczęściej u osób, które przez lata posiadały wole guzkowe obojętne. Można stwierdzić występowanie guzków nadczynnych, obojętnych jak i guzków nieaktywnych. Tarczyca jest twarda, nierówna. Nie stwierdza się szmeru naczyniowego.

Gruczolak toksyczny (łac. adenoma toxicum) to najczęściej pojedynczy guzek, który wymknął się spod kontroli układu podwzgórze – przysadka – tarczyca. Jest to tzw. guzek „gorący”. Wychwytuje on prawie cały jod i na skutek sprzężenia zwrotnego hamuje aktywność pozostałej części gruczołu.

Wole guzowate

5 różnych scyntygramów gruczołu tarczowego. A) Prawidłowa tarczyca, B) Choroba Gravesa-Basedowa, C) Wole guzkowe toksyczne (choroba Plummera), D) Gruczolak toksyczny, E) Zapalenie tarczycy
Wole guzkowe u młodej kobiety

Charakterystyczne dla tego rodzaju wola jest występowanie wyczuwalnych bądź też mniejszych
guzków rozsianych w miąższu tarczycy. Jodochwytność ocenia się w badaniu scyntygraficznym, w którym to przy pomocy gammakamery bada się rozmieszczenie, podanego wcześniej pierwiastka promieniotwórczego, jodu 131. Klasyfikacja guzków opiera się na ich jodochwytności.

Wyróżnia się:

• guzki „zimne” – nie wychwytują jodu (torbiel, martwica, krwiak, rak);
• guzki „ciepłe” – wychwytują jod w ilości zbliżonej do wychwytu całego miąższu tarczycy;
• guzki „gorące” – wychwytują większość jodu, wytwarzając duże ilości hormonów, hamują wydzielanie TSH w przysadce, powodując zablokowanie wychwytu jodu i wydzielanie hormonów przez pozostałą część miąższu.

Niekiedy powiększenie tarczycy jest tak znaczne, że powoduje ucisk narządów sąsiednich, np. tchawicy.

Leczenie

Wole leczy się farmakologiczne i operacyjnie.

Zachowawcze

W przypadku wola niedoczynnego wywołanego niedoborem jodu stosuje się uzupełnianie diety w ten pierwiastek.

Wole nadczynne leczy się lekami przeciwtarczycowymi lub za pomocą jodu promieniotwórczego.

Operacyjne

Wskazania do leczenia operacyjnego:

• rak tarczycy;
• wole guzkowe nadczynne;
• wole zamostkowe;
• wole śródpiersiowe;
• duże wole na szyi dające objawy ucisku;
• nawroty choroby w leczeniu zachowawczym;
• oporność na leczenie zachowawcze;
• nadczynność tarczycy w pierwszych miesiącach ciąży.

Przed przystąpieniem do zabiegu operacyjnego, należy zlikwidować nadczynność jeżeli taka istnieje i doprowadzić chorego do stanu eutyreozy, czyli prawidłowego poziomu hormonów tarczycy. Najcięższym powikłaniem zabiegu operacyjnego, występującym w przypadku wola nadczynnego jest tzw. przełom tyreotoksyczny.

Przełom tyreotoksyczny (łac. crisis thyreotoxica) jest zespołem objawiającym się zaburzeniami wielonarządowymi wynikającym z nagłej zmiany stężenia hormonów tarczycy. Występuje bardzo wysoka gorączka, pobudzenie, niepokój, tachykardia, wymioty, biegunka. Może pojawić się niewydolność krążenia. W późniejszym okresie pobudzenie przechodzi w apatię.

Zobacz też

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem:Wole (tarczyca)

• Wole jajnikowe

1. ↑ Jean-LouisJ.L. Wémeau Jean-LouisJ.L., [Management of goiters], „Presse Medicale (Paris, France: 1983)”, 40 (12 Pt 1), 2011, s. 1147–1154, DOI: 10.1016/j.lpm.2011.10.

   005, ISSN 2213-0276, PMID: 22088619 [dostęp 2018-03-23] .

2. ↑ a b DagmarD. Führer DagmarD., AndreasA. Bockisch AndreasA., Kurt WernerK.W. Schmid Kurt WernerK.W., Euthyroid Goiter With and Without Nodules—Diagnosis and Treatment, „Deutsches Ärzteblatt International”, 109 (29-30), 2012, s. 506–516, DOI: 10.3238/arztebl.

   2012.0506, ISSN 1866-0452, PMID: 23008749, PMCID: PMC3441105 [dostęp 2018-03-23] .

3. ↑ Magdalena Kochman, Helena Jastrzębska. Powiększenie tarczycy. „Medycyna po dyplomie”. 23 (10 (223)), s. 37–38, październik 2014. ISSN 1231-1812.

    

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Kontrola autorytatywna (thyroid gland disease):

• LCCN: sh85055684
• BNCF: 43611

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wole_(tarczyca)&oldid=58841277”