Woreczek żółciowy – jak żyć z kamieniami w woreczku, kiedy go usunąć i jaką dietę stosować?

>

Cholecystektomia, czyli usunięcie woreczka żółciowego to zabieg związany zwykle ze stanami zapalnymi dróg żółciowych oraz kamicą żółciową w stopniu zaawansowanym. Każdy chory poddany tego rodzaju zabiegowi powinien po nim stosować specjalną dietę. Zatem co jeść po usunięciu woreczka żółciowego?

Sprawdź też: Dieta wysokobiałkowa – zasady, efekty i ryzyka

Jest on miejscem magazynowania żółci wytwarzanej w wątrobie, potrzebnej do trawienia tłuszczów. Żółć zawiera enzymy trawienne i kwasy, które rozbijają cząsteczki tłuszczu i ułatwiają ich wchłonięcie do organizmu, gdzie potem są wykorzystywane jako źródło energii, budulec tkanek albo materiał zapasowy energetyczny.

Kilka dni po operacji pacjent zwykle spędza jeszcze w szpitalu i wówczas jest żywiony inną drogą, niż doustnie, ewentualnie otrzymuje bogatoenergetyczne produkty w formie płynnej. Natomiast jak wygląda dieta po usunięciu woreczka żółciowego, stosowana już w domu?

Dieta po operacji woreczka żółciowego

Podstawową zasadą takiej diety jest niska zawartość w niej tłuszczu oraz lekkostrawność. Trzeba w niej ograniczać źródła tłuszczu, ale i błonnika. Posiłki powinny mieć niedużą objętość i powinny być spożywane 5-6 razy dziennie, przy czym najpóźniejszy posiłek powinno podawać się najpóźniej 3 godziny przed snem.

Pozostałe zasady diety po usunięciu woreczka żółciowego:

• wyeliminowanie smażonych potraw, zastąpienie ich gotowaniem, gotowaniem na parze, pieczeniem, duszeniem, a także grillowaniem na grillu elektrycznym czy specjalnej patelni bez tłuszczu (natomiast dwie ostatnie metody warto wprowadzić w późniejszej fazie zdrowienia);
• nie wprowadzanie do diety produktów wzdymających, ostrych, opóźniających opróżnianie żołądka (dania tłuste, strączki, czekolada, słodycze, kawa, ostre przyprawy);
• wprowadzenie niewielkich ilości tłuszczów z olejów roślinnych, półtłustego lub chudego nabiału, mielonego siemienia lnianego, natomiast zrezygnowanie z przetworzonych mięs, wędlin, kiełbas, itp.;
• dodawanie tłuszczów na surowo, już po przygotowaniu potrawy;
• wyeliminowanie alkoholu.

Dieta po usunięciu woreczka żółciowego – produkty zalecane i niezalecane

Produkty przede wszystkim zalecane w tego typu diecie to:

• chude mięso drobiowe, chude ryby,
• nabiał chudy lub półtłusty,
• czerstwe, pszenne białe pieczywo,
• ziemniaki,
• ugotowane, podduszone warzywa, najlepiej bez skórek,
• kasza manna,
• pieczone, podgotowane owoce, np. jabłka (bez skórki), ale też przetarte banany.

Natomiast należy bezwzględnie wyeliminować:

• alkohol,
• tłuste mięsa, jak wieprzowina, boczek, karkówka, przetwory mięsne, słonina, smalec, (tłuste ryby można włączyć w późniejszym okresie ze względu na zawarte w nich dobroczynne kwasy tłuszczowe omega-3),
• chleb pełnoziarnisty, żytni na zakwasie oraz produkty zbożowe pełnoziarniste – kasze gruboziarniste, kasza gryczana, pęczak, ryż brązowy, makaron pełnoziarnisty, płatki i otręby,
• pieczywo cukiernicze, wyroby piekarnicze z dużą ilością cukru i tłuszczu, w tym drożdżówki, pączki, croissanty, kruche ciastka, gotowe ciasta,
• ostre przyprawy, sosy i dressingi, ocet,
• warzywa kapustne, czosnek, cebula, por, kalarepa, rzepa, rzodkiewka, rabarbar, brukiew, szpinak,
• owoce suszone, kandyzowane, marynowane, a także świeże gruszki, śliwki,
• mocna herbata, kawa, kakao (także czekolada), napoje gazowane.

Należy pamiętać, że takiego rodzaju dietę należy stosować w zasadzie do końca życia.

Oczywiście organizm po pewnym czasie zaadaptuje się do braku „magazynu” żółci i będzie mógł sobie poradzić z mniejszą jej ilością, natomiast dla ułatwienia pracy układu pokarmowego warto zachować większość zasad tej diety na długie lata po operacji.

Należy pamiętać o zachowaniu zasad zdrowej diety i unikać smażenia, tłustych produktów, produktów wysoko przetworzonych, a d tego zrezygnować z używek, jak alkohol czy papierosy. Takie postępowanie sprawi, że organizm nie odczuje negatywnych efektów związanych z pozbawieniem go woreczka żółciowego.

Sprawdź też: Dieta 1000 kcal jak wygląda i czy jest zdrowa?

Kategoria: Produkty wspierające układ pokarmowy w Aptece Nowa Farmacja

• Ząbkowanie to nieodzowny element rozwoju dziecka, któremu często towarzyszy ból. Ślinienie się, marudność i łzy mogą sprawić, że ząbkowanie stanie się męką zarówno dla niemowląt, jak i rodziców. W tym artykule znajdują się informacje, które mogą okazać się pomocne przy łagodzeniu bolesnego ząbkowania.
• Trądzik dotyka nawet ponad 80% populacji, dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn – młodych osób oraz dorosłych. Może mieć różne przyczyny, jednak zawsze trądzik cechują trudne do całkowitego wyleczenia stany zapalne, nadmierne wydzielanie sebum czy też powstawanie blizn. To problem zarówno wizualny, jak i zdrowotny oraz psychiczny. Dlatego warto wiedzieć, co pomaga na trądzik, zwłaszcza spośród sposobów, które możemy wykorzystać samodzielnie, w domowym zaciszu.
• Nasze włosy są narażone na działanie wielu szkodliwych czynników. Dlatego tak ważnym produktem do regularnego stosowania jest odżywka do włosów. Domowe sposoby na jej wykonanie mogą być jednak równie skuteczne, co wybieranie sklepowych odżywek. Trzeba tylko wiedzieć, jakie składniki powinna zawierać taka domowa odżywka do włosów. Rozszerzamy ten temat w niniejszym artykule i mamy nadzieję, że będzie on dla Ciebie przydatny!

Dieta po usunięciu woreczka żółciowego

Zabieg usunięcia woreczka żółciowego jest jednym z najczęściej wykonywanych zabiegów chirurgicznych. Przeprowadzany laparoskopowo czy klasycznie, nadal wiąże się z koniecznością zachowania odpowiedniej diety przez pewien czas po operacji.

Stanowi ona jeden z kluczowych czynników szybkiego i pozbawionego powikłań powrotu do pełni zdrowia. Z tego artykułu dowiesz się co nieco o pęcherzyku żółciowym (jego roli w trawieniu tłuszczów oraz powodach do usunięcia), a także poznasz podstawowe zasady diety po cholecystektomii, które produkty można jeść, a jakie wykluczyć.

Samodzielne układanie diety ułatwi przedstawiony na końcu artykułu jednodniowy jadłospis.

Jaką rolę pełni woreczek żółciowy?

Woreczek żółciowy to potoczna nazwa pęcherzyka żółciowego. Do jego zadań należy magazynowanie i zagęszczanie żółci, która jest wytwarzana przez komórki wątroby. Pełni ona ważną rolę w trakcie trawienia tłuszczów w przewodzie pokarmowym.

Wydzielana do dwunastnicy aktywuje enzymy trzustkowe uczestniczące w trawieniu pokarmu, a także rozpuszcza i emulguje duże cząsteczki tłuszczów na mniejsze, co ułatwia późniejsze ich wchłanianie. Ilość wydzielanej żółci zależy od tego jak dużo tłuszczu spożyjemy.

Im jest go więcej w naszej diecie, tym intensywniejsze będzie wytwarzanie żółci [3, 4].

Przyczyny usunięcia woreczka żółciowego

Najczęstszą przyczyną usunięcia woreczka żółciowego jest kamica pęcherzyka żółciowego. Charakteryzuje ją powstawanie złogów o różnych kształtach i wielkościach, w wyniku wystąpienia nieprawidłowego składu żółci.

Podziału kamieni żółciowych można dokonać na podstawie ich budowy chemicznej i tak wyróżnia się: kamienie cholesterolowe, kamienie barwnikowe lub kamienie o strukturze mieszanej. Co ciekawe, wśród złogów barwnikowych wyróżnia się np.

kamienie brązowe i czarne, gdzie złogi brązowe są charakterystyczne dla mieszkańców Azji, natomiast kamienie czarne występują najczęściej u osób dotkniętych chorobami hemolitycznymi lub marskością wątroby [2, 5].

Żywienie w kamicy żółciowej

Kamica żółciowa najczęściej przebiega bezobjawowo. W populacji zachodniej dotyka ona ok. 15-20% ludzi i występuje 3-4 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Zazwyczaj stwierdza się ją u osób po 40 roku życia, a częstość jej wystąpienia zwiększa się z wiekiem. Wśród chorych powyżej 65 lat dotyka co 2-3 osoby [5].

Charakterystycznym objawem kamicy woreczka żółciowego jest kolka żółciowa, znana również pod nazwą kolki wątrobowej.

Wówczas pojawia się bardzo silny i stały ból w środkowym nadbrzuszu a także w okolicy za mostkiem oraz poniżej prawego łuku żebrowego, dość często promieniujący w kierunku pleców i prawego barku.

Oprócz kolki żółciowej może pojawić się także wzdęcie brzucha, nudności i wymioty. Występowanie bólu ma miejsce najczęściej po spożyciu określonych posiłków, może być również wywołany wysiłkiem fizycznym lub silnym stresem [1, 5].

© pattarawit / 123RF

Wystąpienie objawów wiąże się z koniecznością usunięcia pęcherzyka żółciowego. Zabieg ten nosi nazwę cholecystektomii.

To jeden z najczęściej wykonywanych zabiegów chirurgicznych na świecie. Istnieją dwie metody, za pomocą których dochodzi do usunięcia woreczka.

Pierwszy z nich to laparoskopia, natomiast drugim jest metoda otwarta (klasyczna)[5].

Co zwiększa ryzyko wystąpienia kamicy żółciowej?

Tabela 1. Czynniki ryzyka wystąpienia kamicy żółciowej.

Źródło: [6]

Jak wspomniano, miejsce pochodzenia ogrywa znaczną rolę w występowaniu kamicy żółciowej. Najczęściej jest stwierdzana w krajach rozwiniętych zachodniego świata. Częściej występuje u kobiet i wzrasta wraz z wiekiem. Historia rodziny i czynniki genetyczne zwiększają częstotliwość jej występowania prawie 5-krotnie [6].

Do czynników, na które mamy wpływ należy otyłość. Kamica żółciowa dotyczy zwłaszcza otyłości brzusznej i występuje u co najmniej 25% osób z chorobliwą otyłością.

Zarówno zespół metaboliczny jak cukrzyca i dyslipidemia bezpośrednio łączą się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju kamieni. Szybka utrata masy ciała może spowodować powstawanie złogów, które najczęściej nie wywołają objawów choroby.

Dieta bogata w cukier, słodycze, miód i zbyt małą ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych będzie skutkowała spadkiem ilości lecytyny w żółci, a więc tym samym gorszym rozpuszczaniem cholesterolu w żółci.

Zbyt niska ilość błonnika pokarmowego zaburzy sprawne obkurczanie się woreczka żółciowego. W zaawansowanej marskości wątroby ryzyko wystąpienia choroby to 25-30% [1, 6].

Dlaczego należy stosować dietę po wycięciu woreczka żółciowego?

Brak woreczka żółciowego utrudnia trawienie tłuszczów. Usunięcie magazynu żółci uniemożliwia szybkie dostarczenie odpowiedniej objętości żółci do dwunastnicy w momencie spożycia większej ilości tłuszczów.

W związku z tym, zanim organizm przyzwyczai się do spływania żółci przewodami żółciowymi bezpośrednio z wątroby do dwunastnicy, należy utrzymywać właściwą dietę.

Poza tym samo usunięcie woreczka nie cofnie innych zmian zachodzących podczas trwania kamicy takich jak: uszkodzenie wątroby, zmiany w trzustce czy zaburzenia ruchowe dróg żółciowych.

Odpowiednia dieta pozwoli jednak na przystosowanie się organizmu do zaistniałej, nowej sytuacji i zmniejszenie komplikacji oraz niepożądanych objawów ze strony przewodu pokarmowego. Przestrzeganie diety jest wskazane przez okres kilkunastu tygodni a w niektórych przypadkach nawet do końca życia [3, 5].

Główne założenia diety

Po wycięciu woreczka żółciowego i pooperacyjnej płynnej diecie należy zacząć włączać dietę łatwostrawną niskotłuszczową oraz ograniczyć produkty bogate w błonnik. Ilość tłuszczu w diecie powinna wynosić 30-50 g/dobę. Należy wykluczyć produkty powodujące nasilenie dolegliwości. Zaleca się spożywanie 5-6 posiłków dziennie [1, 5].

Co można jeść?

• Potrawy gotowanie, gotowanie na parze lub duszone bez dodatku tłuszczu,
• posiłki o odpowiedniej temperaturze – nie za zimne ani za ciepłe,
• mleko i przetwory mleczne niskotłuszczowe – mleko, jogurt 1,5-0,5% tłuszczu, chudy twaróg,
• pieczywo – chleb pszenny, bułki pszenne,
• warzywa bogate w betakaroten – marchew, natka pietruszki,
• inne warzywa (gotowane i rozdrobnione) – ziemniaki gotowane lub puree, dynia, cukinia, pietruszka, seler, pomidory bez skórki,
• owoce – jagodowe, winogrona bez pestek (w postaci przecierów), banany, brzoskwinie, morele, cytrusowe, jabłka pieczone, gotowane,
• mięsa – drobiowe, indyk, gotowane, chuda szynka, chuda cielęcina, pulpety,
• ryby – dorsz, sola, mintaj, morszczuk, sandacz,
• zupy – rosół jarski, jarzynowe, ziemniaczane, krupnik, mleczne, przetarte owocowe,
• białko jaja,
• kasza manna, jęczmienna, ryż, makaron nitki,
• kisiele, budynie, galaretki owocowe,
• łagodne przyprawy – sok z cytryny, natka pietruszki, koperek, majeranek, cynamon, melisa, rzeżucha, wanilia,
• napoje – słaba herbata, słaba kawa, herbata owocowa, ziołowa , soki owocowo-warzywne, napoje mleczno-owocowe, mleczno-warzywne, wody niegazowane [1, 5].

© Marilyn Barbone / 123RF

Jakie produkty należy wykluczyć?

• produkty smażone, pieczone z dodatkiem tłuszczu,
• produkty bogate w tłuszcz – smalec, słonina, boczek, margaryny twarde, tłuste mięsa (wieprzowina, flaki, wątroba, baranina), tłuste ryby (łosoś, śledzie, sardynki), orzechy,
• oleje w ograniczonych ilościach – słonecznikowy, rzepakowy (bezerukowy), oliwa z oliwek, masło,
• produkty zawierające znaczną ilość błonnika nierozpuszczalnego, np. produkty gruboziarniste, pieczywo razowe, otręby pszenne, surowe warzywa,
• warzywa wzdymające – rośliny strączkowe, kapusta, pory, cebula, czosnek, pory,
• warzywa – ogórki, rzodkiewka, rzepa, kalarepa, fasola szparagowa, groszek zielony,
• owoce – gruszki, daktyle, czereśnie,
• przyprawy – pieprz, papryka ostra, chili, curry, ziele angielskie, liść laurowy, gorczyca, gałka muszkatołowa, musztarda, ocet,
• produkty zawierającego kwas szczawiowy, np. szpinak, szczaw, rabarbar,
• produkty typu fast food – pizza, frytki, chipsy,
• desery – torty, tłuste ciasta, czekolada, batony, lody,
• potrawy tłuste, ostre, pikantne, marynaty i konserwy, potrawy wędzone,
• żółtko jaja [1, 3, 5].

Jak długo stosować dietę?

W zależności od stanu zdrowia dietę stosuje się przez okres kilku do kilkunastu tygodni, a w niektórych przypadkach do końca życia. Gdy stan jest dobry, po czasowym stosowaniu diety jadłospis rozszerza się, zazwyczaj zachowując produkty niskotłuszczowe lub jedynie zasady zdrowego żywienia [3, 5].

Przykładowy jadłospis

Źródło: Opracowanie własne na podstawie [1, 5].

Bibliografia

[1] Ciborowska, H. i Rudnicka, A. (2014). Dietetyka. Żywienie Zdrowego i chorego człowieka (wyd. IV). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.[2] Czerwaty, M., & Głuszek, S. (2006). Inflammatory reaction assessement in patients after laparoscopic cholecystectomy. Videosurgery and Other Miniinvasive Techniques, 1(1), 23-32.

[3] Dieta po usunięciu pęcherzyka. Pobrano z http://www.woreczekzolciowy.pl[4] Krauss, H., Gibas-Dorna, M. i Korek, E. (2019). Fizjologia układu pokarmowego. Hormonalna kontrola pobierania pokarmu. W: M. Grzymisławski (red.), Dietetyka kliniczna (wyd. 1, s. 1-38). Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.[5] Minasiewicz, R., Urban, J., Szałkowski, Z. i Kukowska, D. (2016). Ocena jakości życia pacjentów po usunięciu pęcherzyka żółciowego metodą klasyczną lub laparoskopową. Zeszyty naukowe Wyższej Szkoły Agrobiznesu w Łomży, 64, 47-71.[6] Stinton, L. M., & Shaffer, E. A. (2012). Epidemiology of gallbladder disease: cholelithiasis and cancer. Gut and liver, 6(2), 172–187.

5 1 głosuj

Oceń artykuł 🙂

Co jeść po usunięciu pęcherzyka żółciowego

Strona główna » Oferta » Skuteczna dieta odchudzająca

Zaburzenia składu żółci mogą powstać w wyniku błędów dietetycznych – nadmierna ilość cukru, słodyczy oraz miodu, przy jednoczesnej niskiej podaży tłuszczów nienasyconych, powoduje zmniejszenie ilości lecytyny w żółci, prowadząc do gorszego rozpuszczania się w niej cholesterolu i wytrącania się złogów. Niedobór błonnika upośledza obkurczanie się pęcherzyka. Niekorzystne działanie wykazują także produkty z wysoką zawartością tłuszczów nasyconych, takie jak: smalec, słonina, boczek, śmietana, żółtka jaj, tłuste sery, podroby.

Hiperlipidemia, a w szczególności wysoki poziom trigrycerydów, przyczyniają się do zaburzeń w składzie żółci.

Zmień dietę na zdrową

Zapalenie pęcherzyka żółciowego – przyczyny i objawy

Kamienie powstałe w pęcherzyku i drogach żółciowych są przyczyną zapalenia pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, na skutek zamknięcia przewodu pęcherzykowatego. Często prowadzi to do silnych objawów kolki żółciowej, takich jak: wymioty, silne wzdęcia, zatrzymanie gazów, stolca.

Napady kolki najczęściej są wywołane:

• błędami dietetycznymi,
• stresami,
• wysiłkiem fizycznym,
• wstrząsami lub kaszlem.

Niekiedy choroba rozwija się bezobjawowo, nie trzeba wtedy wprowadzać dużych ograniczeń żywieniowych. Czasem jednak przebieg choroby jest ostry oraz znacznie upośledza funkcjonowanie chorego, co może być podstawą do decyzji o przeprowadzeniu zabiegu usunięcia woreczka żółciowego.

Dieta po usunięciu pęcherzyka żółciowego

Po zabiegu usunięcia pęcherzyka należy wprowadzić dietę lekkostrawną z ograniczeniem tłuszczu oraz błonnika. Takie postępowanie ma na celu ułatwienie adaptacji układu pokarmowego do faktu nieposiadania pęcherzyka.  Zaleca się stosowanie diety przez miesiąc po zabiegu.

Po resekcji należy także unikać produktów zawierających kwas szczawiowy, takich jak: szczaw, rabarbar, szpinak, czekolada czy kakao. Eliminacją należy objąć także potrawy ciężkostrawne, smażone, marynaty i konserwy, dania ostro przyprawione.

Należy zrezygnować z zasmażek, a zupy i łagodne sosy podprawiać zawiesiną z mąki i wody lub mąki i mleka (w zależności od tolerancji mleka).

Produkty dozwolone, to owoce i warzywa, a także chude mięsa. Owoce i warzywa powinno podawać się formie gotowanej, przetartej.

Umów wizytę z dietetykiem

Produkty zalecane i zakazane w diecie po cholecystektomii

Z diety należy wykluczyć produkty obfitujące w nasycone kwasy tłuszczowe, takie jak:

• smalec,
• śmietana,
• boczek,
• słonina,
• majonez,
• żółtka jaj,
• tłuste sery,
• sery topione i długo dojrzewające.

Należy także uważać na tłuszczu ukryty, np. w wyrobach cukierniczych.

Zakazane są produkty zawierające dużą ilość błonnika, takie jak:

• grube kasze,
• razowe pieczywo,
• otręby pszenne,
• warzywa i owoce surowe, ze skórką i pestkami.

Z warzyw i owoców należy wykluczyć przede wszystkim produkty ostro wzdymające. Niewskazane więc będą:

• warzywa kapustne,
• suche nasiona roślin strączkowych,
• fasolka szparagowa,
• zielony groszek,
• cebula,
• czosnek,
• por,
• gruszki,
• śliwki,
• czereśnie.

Wskazane są:

• jabłka (najlepiej pieczone, gotowane lub drobno starte),
• brzoskwinie,
• morele,
• banany,
• owoce jagodowe pozbawione  skórki i pestek (soki, przeciery, musy),
• owoce cytrusowe.
• marchew,
• pietruszkę,
• seler,
• cukinię,
• pomidory bez skórki,
• brokuły,
• buraki w ograniczonej ilości,
• ziemniaki.

Dozwolone metody obróbki cieplnej obejmują przede wszystkim:

• gotowanie w wodzie i na parze,
• duszenie bez dodatku tłuszczu,
• pieczenie w folii lub pergaminie.

Z mięs należy wybierać produkty chude, takie jak:

• drób,
• cielęcina,
• wołowina,
• chude ryby (morszczuk, sandacz, mintaj, dorsz),
• chude wędliny.

Wycięcie pęcherzyka żółciowego – miesiąc po zabiegu

Można zacząć rozszerzać dietę lekkostrawną i wprowadzać stopniowo inne produkty.

Należy jednak pamiętać, że resekcja pęcherzyka nie eliminuje przyczyny powstawania kamieni – niewłaściwego składu żółci, spowodowanego nieodpowiednią dietą.

Bez długotrwałej zmiany sposobu żywienia, pomimo usunięcia pęcherzyka wraz ze złogami, wziąć może dojść do tworzenia się kamieni w przewodach żółciowych.  Aby zapobiec takiej sytuacji, należy zastosować zdrową, zbilansowaną dietę.

Należy więc wziąć pod uwagę wszystkie czynniki sprzyjające tworzeniu się kamieni. Osoby otyłe powinny więc dążyć do redukcji masy ciała. Warto ograniczyć spożycie prostych węglowodanów:

• cukru,
• miodu,
• słodyczy,
• nadmiernej ilości owoców.

Korzystne będzie także zwiększenie udziału w diecie produktów dostarczających kwasów tłuszczowych nienasyconych (oleje, oliwa). Wprowadzanie błonnika do diety powinno odbywać się stopniowo, poprzez dodatek drobno startych surówek do obiadu i/lub pieczywa pszenno-żytniego.

W taki sam sposób należy prowadzać do diety tłuszcze – stopniowo, obserwując reakcje organizmu. Jeśli wystąpią biegunki tłuszczowe, należy powrócić do restrykcyjnego ograniczenia tłuszczu w diecie.

  Wciąż należy unikać produktów wzdymających, a do podprawiania potraw używać łagodnych ziół i przypraw.

Korzystne z punktu widzenia układu pokarmowego będzie także stosowanie małych, a częstych posiłków. Upośledzony układ trawienny może nie radzić sobie z dużymi porcjami pokarmu.

Często do resekcji pęcherzyka doprowadzają nasze własne błędy żywieniowe.

Niekiedy słyszy się, że po miesięcznym okresie stosowania diety lekkostrawnej z ograniczeniem tłuszczu można wrócić do sposobu odżywiania się sprzed resekcji. Nie zawsze jest to prawdą.

Niektóre osoby nie odczuwają żadnych objawów, inni natomiast jeszcze długo po usunięciu pęcherzyka potrzebują stosować zmodyfikowaną według potrzeb dietę lekkostrawną.

Dietetyk może służyć pomocą w ustaleniu właściwego żywienia przed i po operacji pęcherzyka żółciowego.

Kiedy ból brzucha to atak woreczka żółciowego

Żółć to płyn produkowany przez wątrobę, niezbędny do trawienia tłuszczów. Jego magazynem w organizmie jest pęcherzyk żółciowy, czyli popularny „woreczek”.

Kiedy płyn staje się zbyt zagęszczony, to w pęcherzyku powstają kamienie, ograniczające przepływ żółci przez częściowe lub całkowite zamknięcie dróg żółciowych, powodując ból oraz stan zapalny.

Właśnie dlatego kamicę żółciową potocznie nazywa się “kamieniami w woreczku”.

Objawy kamicy żółciowej

Bardzo często kamica żółciowa przebiega bezobjawowo przez wiele lat, a pierwsze dolegliwości pacjent odczuwa dopiero przy jej powikłaniach i są to zwykle objawy typowe dla niestrawności, takie jak zgaga, wzdęcia i brak apetytu.

Bardzo charakterystyczny symptom powikłań choroby to tzw. kolka żółciowa. Jest to nagły, silny ból w nadbrzuszu, zwykle promieniujący do klatki piersiowej, obojczyków i szyi.

Zazwyczaj trwa około kilku godzin, a później stopniowo ustępuje. Pojawia się zwykle po spożyciu tłustego, smażonego posiłku, lecz zdarza się również, że chory ma atak w sytuacjach silnego wzburzenia czy stresu.

Kolce żółciowej towarzyszą często nudności i wymioty.

Kto jest narażony na kamicę żółciową?

Szczególnie narażone na kamicę żółciową są kobiety ze względu na duże zmiany hormonalne, które przechodzą podczas menopauzy czy ciąży, oraz osoby w podeszłym wieku.

Do innych czynników ryzyka choroby należą:

• otyłość,
• nagły spadek masy ciała, np. w wyniku drastycznej diety,
• przyjmowane leki: hormonalna terapia zastępcza (HTZ), antykoncepcja hormonalna, niektóre leki obniżające cholesterol, np. fenofibrat,
• schorzenia dróg żółciowych i wątroby, cukrzyca, choroba Leśniowskiego-Crohna, niedokrwistość hemolityczna,
• wysoki cholesterol,
• złe nawyki żywieniowe.

Jak leczyć kamicę żółciową?

Najlepiej udać się do lekarza pierwszego kontaktu, gdy pojawiają się niepokojące nas objawy. Lekarz może wypisać skierowanie na USG jamy brzusznej i na podstawie wyniku potwierdzić lub wykluczyć kamicę żółciową.

W przypadku niewielkich dolegliwości i kamieni o małych rozmiarach, stosuje się leczenie farmakologiczne z wykorzystaniem leków dostępnych na receptę, m.in. kwasem ursodeoksycholowym (np. Proursan, Ursofalk) przez okres od pół roku do 2 lat. Alternatywę stanowi tzw. litotrypsja, polegająca na rozkruszaniu kamieni falą ultradźwiękową.

Kiedy złogi są dużej wielkości, a objawy częste i silne, wykonuje się cholecystektomię, czyli chirurgiczne usunięcie pęcherzyka żółciowego.

Co robić podczas ataku kolki żółciowej?

Podczas ataku kolki, należy powstrzymać się od spożywania posiłków, a w razie wymiotów uzupełniać płyny oraz spożywać elektrolity (np. Dicoflor Elektrolity, Orsalit).

W celu złagodzenia dolegliwości można zastosować dostępne bez recepty leki przeciwbólowe (np. Ibuprom, Apap) i rozkurczowe (np. Buscopan Forte, NO-SPA).

Kiedy należy natychmiast zgłosić się do lekarza z kolką żółciową?

• ból trwa powyżej kilku godzin od zjedzenia ostatniego posiłku, nasila się lub utrudnia oddychanie,
• pojawiają się dreszcze, gorączka, gwałtowne wymioty,
• następuje zażółcenie skóry i białkówek oczu.

Powyższe objawy świadczą o występowaniu infekcji i sugerują stan zapalny pęcherzyka, dróg żółciowych lub trzustki, bądź żółtaczkę mechaniczną.

Jak zapobiegać objawom kamicy żółciowej?

Ponieważ objawy kamicy żółciowej mogą nawracać, korzystna dla opanowania choroby będzie zmiana stylu życia.

Dokładniej – stosowanie lekkostrawnej diety wątrobowej, polegającej na znacznym ograniczeniu spożywanego tłuszczu, unikaniu smażenia oraz eliminacji alkoholu.

Nie można zapomnieć także o regularnej aktywności fizycznej, która pomoże w uzyskaniu i utrzymaniu prawidłowej masy ciała.

Można również rozważyć stosowanie leków bez recepty i suplementów o działaniu wspomagającym pracę wątroby i pęcherzyka żółciowego:

• fosfolipidy, np. Essentiale Forte, Esseliv Forte,
• ostropest plamisty (Silybum marianum), np. Sylimarol,
• wyciąg z karczocha (Cynara scolimus), np. Cynarex,
• wyciąg wodny z ziela dziurawca (Hyperici herba), np. Zielnik Apteczny Dziurawiec Fix,
• witamina C, np. Vitaminum C Teva, Acerola Plus.

Polub nasz profil

Kamienie żółciowe – jak się ich pozbyć bez operacji?

Kamienie żółciowe dają bardzo dotkliwe objawy – bólu w okolicy prawego boku, żeber i częstych napadów kolek.

Kamica żółciowa dotyka coraz większej liczby populacji (choć bardziej narażone są na nią kobiety) dlatego współczesna medycyna coraz częściej sugeruje chirurgiczne lub farmakologiczne rozwiązanie tego problemu.

Okazuje się jednak, że kamienie te można usunąć bezoperacyjnie, nawet bez użycia farmaceutyków czy terapii ultradźwiękowej.

Jak powstają kamienie żółciowe?

Na początku – co to jest żółć i do czego jest potrzebna? Żółć to mieszanina kwasów żółciowych, soli kwasów tłuszczowych oraz cholesterolu, bilirubiny i innych składników, które umożliwiają robicie tłuszczu z pokarmu na kwasy tłuszczowe i późniejsze ich strawienie.

Pęcherzyk żółciowy wraz z żółciowodami (na zielono)

Żółć produkowana jest przez… nie – wcale nie przez “woreczek żółciowy” – a przez wątrobę, a dokładniej przez hepatocyty (komórki wątroby). Spływa ona kilkoma przewodami żółciowymi z wątroby do dwunastnicy natomiast jej nadmiar gromadzony jest w “magazynie” którym jest właśnie pęcherzyk żółciowy (nieopatrznie nazywany “woreczkiem”).

Jak to działa?

Gdy człowiek jest głodny, wątroba produkuje żółć, a pęcherzyk “kurcząc się” zasysa ją do swojego wnętrza.

Kiedy człowiek je tłusty pokarm, wówczas zwykła produkcja żółci przez wątrobę nie wystarcza i wtedy pęcherzyk żółciowy “ściska” się wypychając zgromadzoną żółć do systemu.

Żółć, po wykorzystaniu w dwunastnicy i jelitach zostaje “rozmontowana” i wchłonięta ponownie do wątroby w procesie krążenia wątrobowo-jelitowego.

Kiedy zjem coś tłustego boli mnie wątroba!

Ponieważ pęcherzyk żółciowy znajduje się tuż przy wątrobie, większość ludzi, która ma kamienie lub złogi żółciowe po zjedzeniu tłustego posiłku czuje kłucie w boku, kolkę albo ma napad ostrego bólu.

Wizualizację taką wykorzystują nawet producenci leków i suplementów działających na wątrobę (np.

Hepatil), choć w rzeczywistości problemem bardzo rzadko jest wątroba, a właśnie zatkany kamieniem pęcherzyk żółciowy lub przewód żółciowy.

Stąd pojawiła się również obiegowa opinia, że jedzenie tłustych rzeczy oznacza ból wątroby. Zanim napiszę dlaczego ta opinia jest mylna, najpierw jedno wyjaśnienie:

Jak dochodzi od powstawania kamieni żółciowych?

Oto przykład: ostatni posiłek jadłem o 7 rano i istotnie był tłusty. Po jego strawieniu wątroba nadal produkuje żółć, która gromadzi się w moim pęcherzyku żółciowym i kiedy będzie on już pełen – wątroba “wyłączy” produkcję.

Kolejny posiłek jem zazwyczaj koło godziny 18. Ponieważ będzie tłusty jak wszystkie moje posiłki – pęcherzyk żółciowy “ściśnie się” wydalając całą żółć co ułatwi strawienie tej obfitości tłuszczu.

Natura wymyśliła pęcherzyk żółciowy po to, żeby nie obciążać wątroby poczas posiłku tylko, żeby można było zmagazynować żółć na dogodny moment. Dzięki temu, kiedy jestem już po posiłku (po trawieniu) wątroba powoli napełnia żółcią magazyn pęcherzyka. Innymi słowy, w moim przypadku pęcherzyk wypróżnia się przynajmniej dwa razy na dobę.

Gdybym jednak nie jadł tłustej kolacji i zawierałaby ona tylko pożywienie niskotłuszczowe (np.

samo białko lub węglowodany), wówczas ilość żółci produkowana wprost przez wątrobę byłaby wystarczająca i zapas z pęcherzyka żółciowego nie byłby potrzebny.

Pęcherzyk czekałby na kolejny posiłek, który będzie obfitował w tłuszcz (np. jajka z majonezem, smażone podgardle, śmietana kremówka, awokado) i dopiero wówczas uwolnił by magazynowaną żółć.

Ale załóżmy na chwilę, że wyjechałem na dwuletnie wakacje i w miejscu gdzie jestem nie ma nic tłustego. Wówczas magazyn żółci nadal pozostaje nienaruszony.Wątroba ją wyprodukowała, napeniła pęcherzyk i produkcja została wyłączona.

…zaczynają tworzyć się kamienie żółciowe

Żółć która jest w zastoju zaczyna wytrącać kryształy cholesterolu a z nich tworzą się złogi żółciowe (kamienie) ponieważ zmienia się skład żółci.

To trochę tak, jakby czystą wodę źródlaną przez kilka dni umieścić w szczelnie zamkniętym, ciemnym plastikowym pojemniku.

Jej skład, zapach i właściowści fizykochemiczne i biologiczne zmienią się i będą się pogarszać z każdym dniem.

Ciągłe utrzymywanie żółci w pęcherzyku żółciowym powoduje jej zastój (zagęszczenie) i często również patologie w obrębie przewodów żółciowych.

Gdy kamień będzie już na tyle duży, aby zatkać przewód żółciowy, i wtedy zjem coś tłustego (powiedzmy, że wracam z tych moich wakacji), żółć nie będzie mogła się wydostać z pęcherzyka żółciowego, co spowoduje ból, ucisk i kolkę wątrobową w okolicy prawego podżebrza.

Przy takich objawach (ten ból potrafi być bardzo dotkliwy) ludzie zaczynają unikać tłustego jedzenia – nieświadomie tylko pogarszając swoją sytuację.

W dalszej kolejności skonsumowany tłuszcz bez środowiska żółci nie zostanie strawiony, nie będą też przyswojone niektóre witaminy oraz mikroelementy. Zatkane przez kamienie przewody żółciowe mogą wywoływać żółtaczkę mechaniczną (która ustąpi po usunięciu kamieni).

Osoby z kamieniami żółciowymi cierpią zazwyczaj na jeszcze inne dolegliwości gastryczne czy całego układu trawiennego, infekcje oraz osłabienie – wynika to własnie z zachwianego procesu trawiennego (obecność żółci aktywuje inne substancje niezbędne do trawienia tłuszczy i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach).

Objawy które opisałem sprawiają, że większość osób (i co najgorsze także lekarzy) uznaje, że przyczyną powstawania kamieni jest nadmiar tłuszczu w diecie, podczas gdy fakty wynikające z tego procesu są dokładnie odwrotne:

zbyt mało tłuszczu sprawia, że pęcherzyk żółciowy nie jest regularnie opróżniany, przez co dochodzi do kondensacji żółci i krystalizowania się złogów.

To właśnie osoby, które są na niskotłuszczowej diecie (unikają tłuszczu zwierzęcego, roślinnego, orzechów itp) cierpią z powodu kamieni żółciowych zaraz po spożyciu dowolnego tłuszczu w nieco większej ilości.

Jak wyleczyć kamicę żółciową?

Można zrobić to za pomocą zabiegu rozbicia kamieni (np. ultradźwiękami) lub usunięcia pęcherzyka żółciowego w którym znajdują się kamienie. Można też zastosować kurację farmakologiczną, która rozpuści kamienie.

Problem z tego rodzaju zabiegami jest taki, że likwidują one skutek, a nie prawdziwą przyczynę. Osoba, która będzie odżywiać się w ten sam sposób po takim leczeniu nadal będzie narażona na powstawanie kamieni. Tylko zmiana nawyków żywieniowych może trwale zlikwidować problem kamieni żółciowych.

Czy można usunąć kamienie żółciowe bez operacji i farmakoterapii?

Można. Sposób znany jest od wieków. Od wieków dlatego, bo wiadomo, że kamienie żółciowe (tak jak i nerkowe) można rozdrabniać za pomocą oddziaływania kwasami. Pojawia się tylko problem: w jaki sposób umieścić kwas pęcherzyku żółciowym?

Znowu odrobina chemii: tłuszcze składają się z KWASÓW tłuszczowych.

Okazuje się, że nasz organizm jest tak sprytny, że dopasowuje skład soków trawiennych do pokarmu, który stanowi nasz nawyk żywieniowy.

Innymi słowy, wegetarianie mają inny skład soków trawiennych niż osoby które jedzą mięso. Dzieci jedzące słodycze inny niż dorośli, którzy ich unikają. Osoby które piją alkohol mają inny niż abstynenci.

W ten sam sposób zmienia się również skład żółci. W momencie, gdy w diecie dominuje więcej tłuszczów, kwasów tłuszczowych w żółci jest również więcej i ma ona inny skład.

Taka żółć znowu dostaje się do pęcherzyka żółciowego i przewodów żółciowych i zaczyna sukcesywnie zmniejszać kamienie i je wykruszać.

I przykład takiej “tłustej” kuracji podam poniżej, ale ważne jest to, jakiego rodzaju jest to tłuszcz.

Najstarsze i najskuteczniejsze metody, które doskonale opisali zakonnicy, ojcowie Bonifratrzy polegają na kuracji olejowej.

Bonifratrzy (o. Grande) zalecają aby całkowicie odstawić wszystkie tłuszcze zwierzęce i pić przed snem łyżkę oliwy z oliwek. Następnego dnia, na śniadanie należy wypić sok z 1 cytryny wymieszany z 2-3 łyżkami oliwy. Jest to posiłek dość obfity, ale w międzyczasie można zjeść kilka jabłek (kwas jabłkowy podobnie jak cytrynowy również rozpuszcza kamienie żółciowe).

Dodatkowo warto jest pić 5-6 razy dziennie po łyżce naturalnego octu jabłkowego. Kwas jabłkowy, który zawierają jabłka i ocet jabłkowy ułatwia rozkruszanie kamieni.

Dietę taką należy trzymać przez 10 dni a wszystkie kamienie żółciowe (oraz wątrobowe, które są niewidoczne na USG z uwagi na brak w nich wapnia) zostaną usunięte wraz z kałem.

Ponieważ przechodzenie kamieni przez żółciowód (rodzenie kamieni) może być bolesne, należy zaopatrzyć się w dowolny lek przeciwbólowy ale rozkurczowy (np. No-Spa).

Ciekawostki

Możesz zaobserwować woreczek żółciowy w wieprzowej czy króliczej wątrobie – w niektórych nie został oddzielony – jest mały i ciemnozielony.

Jeśli smażysz wątróbkę (jakąkolwiek) upewnij się, że zostął usunięty ponieważ zmieni smak całej podtrawy na gorzki. Co ciekawe, pęcherzyk żółciowy mają wszystkie kręgowce (nawet te, które są roślinożene).

Są jednak wyjątki – bez tego narządu mogą funkcjonować konie, szczury i jeleniowate oraz niektóre gatunki ptaków.

Osoby z usuniętym pęcherzykiem żółciowym nadal mogą jeść tłuszcz (choć wchłaniany będzie w mniejszych ilościach). Wówczas ilość żółci produkowana przez wątrobę “na bieżąco” podczas trawienia tłustego jedznia jest niewystarczająca i zostaje on wydalony w postaci niestrawionej.

Z tego powodu powinni jeść więcej mniejszych posiłków (3-4) niż osoby posiadające woreczek żółciowy (1-2 obfite posiłki na dobę).

Ci, którzy zachowali pęcherzyk dzięki kuracji farmakologicznej, przy nie zmienionym sposobie żywienia nadal są zagrożeni powstawaniem kamieni w pęcherzyku z powodów które opisałem powyżej.

Znasz jakiegoś gwałtownika? Inaczej mówi się o takich ludziach “cholerycy”. Nie dlatego, że często mówią słowo “Cholera!”. Chole to po grecku żółć – która z uwagi na swój gorzki smak kojarzyła się Hipokratesowi (to on opracował wiodące typy temperamentów) z dominacją, impulsywnością i drażliwością.

Mam nadzieję, że tym tekstem pomogłem Ci zrozumieć to, jak działa Twój organizm i dlaczego może boleć Cię wątroba po okazjonalnym zjedzeniu tłustego posiłku. Jeśli masz jakieś własne obserwacje, napisz mi o nich w komentarzu!